noma’lum bo‘lganligi sababli boshqa tijorat imtiyozlarini olish). Bunga tijorat siri
muhri deyiladi, bu faqat ma’lumot tijorat siriga tegishli ekanligini bildiradi.
Tijorat sirlari kompaniya mulki hisoblanadi.
Tijorat sirlaridan tashqari, ish yuritish jarayonida rasmiy sirlardan foydalaniladi.
V.P. Kozyreva rasmiy sirning quyidagi ta’rifini beradi - bu rasmiy ma’lumotlar, ularga
kirish huquqi Rossiya Federatsiyasi Fuqarolik Kodeksi va federal qonunlarga muvofiq
davlat organlari tomonidan cheklangan. Kozyreva, V.P. Biz cheklangan kirish
huquqiga ega hujjatlar bilan ishlashni tashkil qilamiz / V.P. Kozyreva // Ish yuritish va
korxonada hujjatlar aylanishi. - 2007. - № 11. - S. 67 - 72.
Aytishimiz mumkinki, rasmiy sir - bu davlat organlari, shahar hokimligi va ularga
bo‘ysunadigan korxonalar faoliyati, shuningdek davlat xizmatchilari to‘g‘risidagi
ma’lumotlar. Tijorat tuzilmalarida rasmiy sirlardan asosan faqat hokimiyat bilan
yozishmalarda foydalaniladi.
Xizmat siriga kiruvchi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan hujjatlarda "Xizmat uchun"
muhri yoki "DSP" ning qisqartirilgan nusxasi qo‘yiladi.
Hujjat nusxasining raqami, shtampning amal qilish muddati va uni olib qo‘yishning
boshqa shartlari marka belgisi ostida ko‘rsatilgan.
Pochta markasi GOST R 6.30-2003 ga binoan hujjatning birinchi va sarlavhali
sahifalarida, shuningdek o‘ng tomondagi yuqori burchakdagi ishning (jildning)
muqovasida joylashgan. Mashina tashuvchisiga yozilgan hujjatlarda shtamp barcha
varaqlarda ko‘rsatilgan.
Barning ostida cheklovchi yorliqlar ko‘rsatilishi mumkin: "Shaxsan", "Faqatgina
qo‘lda", "Faqat manzil uchun", "Shaxsan qo‘lida" va boshqalar. Maxfiy hujjatlarni
ro‘yxatdan o‘tkazishda uning raqamiga maxfiylik muhrining qisqartmasi qo‘shiladi,
masalan: No 37k, 89sk, 97dsp.
Markaning nomi maxfiylik darajasi nomiga mos kelishi kerak.
