O‘. O. Tohirov, D. S. Mirahmedova, Z. S. Shamsiyeva texnologiya metodik qo‘llanma umumiy o‘rta ta’lim maktablarining

metodik qo‘llanma
5-sinf darsligi bo‘yicha
142
III. Yangi mavzu bayoni. (20 daqiqa)
Kashtada ishlatiladigan choklar haqida qо‘shimcha ma’lumot be­
ring.
Suv choki, iroqisimon chok, popop chok, puxtalama izma choklari 
eng oddiy chok turiga kiradi. Bu choklar kо‘pgina kashtada yordamchi 
vazifasini bajaradi. Masalan, о‘simlik shoxlari va novdalarini suv choki 
bilan, gullarning о‘zagini tuguncha, iroqisimon, popop choki bilan 
tikiladi. Bu choklar oson tikiladi. 
Baxya choki — kashta chetlarini mustahkamlashga xizmat kilib, 
matoga xuddi kо‘klagandek, lekin bir tekis chok hamda masofa hisobga 
olinib tikiladi. Shundan sо‘ng mato о‘girilib yana tikib chiqiladi, 
natijada tekis ip chiziq hosil qilinadi. Bu choq juda qadimdan qо‘lda, 
keyinchalik mashinada tikiladigan bо‘lgan. U ikki qator, ya’ni qatorlar 
о‘zaro tutashib chiqishi ham mumkin.
Igna oldinlatilgan chok — bir xil yiriklikdagi qator qaviqlar bо‘lib, 
ularning orasi qaviqning о‘ziga teng bо‘ladi. Chokning qaviqlari 
о‘ngdan chapga tomon yо‘nalgan, gazlamaning teskari tomonida
 
xuddi shunday qaviqlar о‘ng tomondagi qaviqlar oralig‘ida joylashgan 
bо‘ladi.
Chilvir chok — ikki xil usulda tikiladi. Oldin tо‘g‘ri chiziq bо‘ylab 
yoki kashta gulning konturi bо‘ylab igna oldinlatilgan chok bilan 
qaviqlar tushiriladi. Keyin gazlamani ilmay har bir qaviq tagidan ipli 
igna yuqoridan pastga tomon о‘tkaziladi. Agar ipli ignani qaviqlar 
tagidan navbatma­navbat yuqoridan pastga va pastdan yuqoriga 
о‘tkazilsa, yana bir xil chilvir chok hosil bо‘ladi.

143

Download 4,99 Mb.