|
O ‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
| Sana | 18.04.2024 | | Hajmi | 270.01 Kb. | | #200325 |
Bog'liq 1699013885, 1699013885 (1)
O ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Kompyuter tizimlari” kafedrasi Kompyuterni tashkil etilishi fanidan tayyorlagan
“Sichqoncha qurilmasi” mavzusidagi topshiriq uchun
Xisoboti
CAO 009-1 gurux talabasi
Tohirov Ikromjon Qosimjon o`gli
KT kafedrasi asistenti
A.A Temirov.
Mashgulot maqsadi. Kompyuterning qoshimcha qurilmalaridan biri bolgan sichqoncha haqida ma’lumotlar berib o`tildi.
Nazariy ma’lumot. Bu texnologiyani ko'ruvchi va kashfiyotchi Duglas Engelbart (30 yanvar 1925 - 2 iyul, 2013 yil) kompyuterlarning ishlashini inqilobga keltirib, uni maxsus o'qituvchilardan faqatgina malakali olimning foydalanishga qulay vositasiga aylantirishi mumkin bo'lgan ixtisoslashtirilgan mashinadan aylantirdi. bilan ishlash mumkin. Uning hayoti mobaynida u kompyuter sichqonchasi, Windows operatsion tizimi, kompyuter videokonferentsaloqa, gipermedia, guruh dasturlari, elektron pochta, Internet va boshqa ko'plab interaktiv va foydalanuvchilarga qulay asboblarni ixtiro qilgan yoki hissa qo'shgan.
Hisoblashni kamroq his qilish. Eng muhimi, u kompyuter sichqonini kashf qilish uchun tanilgan. Engelbart interaktiv kompyuterni qanday takomillashtirish haqida o'ylashni boshlagan kompyuter grafikalariga bag'ishlangan konferentsiyaga qatnashayotganda oddiy sichqonchani o'ylab topdi. Hisobotning dastlabki kunlarida foydalanuvchilar kodlarni va buyruqlarni tekshirgichlarda amalga oshirishni yozdilar. Engelbart kompyuter kursorini ikkita g'ildirakli - gorizontal va vertikal bir qurilmaga ulashning oson yo'li deb o'ylashdi. Qurilmani gorizontal yuzaga ko'chirish foydalanuvchini ekranda kursorni joylashtirish imkonini beradi. Engelbartning sichqoncha loyihasi bo'yicha sherigi Bill Ingliz ingichka buton bilan yog'ochdan yasalgan qo'l bilan jihozlangan prototip qurdi. 1967-yilda Engelbart shirkati SRI patentga sichqoncha uchun hujjat topshirdi, biroq hujjatlar uni "displey tizimining x, y pozitsion ko'rsatkichi" deb atashdi. Patent 1970 yilda nishonlandi.
Simsiz sichqoncha.
Kompyuter sichqonchasiga NASA tomonidan buyurtma berilgan. Koinot agentligi hisoblash tizimlari bilan ishlashni soddalashtirish usulini izlagan. Biroq sichqoncha agentlik mutaxassislarini qoniqtirmagan, chunki u bilan vaznsizlikda ishlashning iloji bo‘lmagan.Engelbart unda sichqonchani yaratish g‘oyasi paydo bo‘lishidan avval boshning harakatlariga monand kursorni harakatlantiruvchi maxsus niqobni qo‘llashni taklif qilgan.Engelbart sichqonchaga patent olgan, biroq patent muddati uning ixtirosi ommaviy ravishda ishlab chiqarila boshlanishigacha tugab bo‘lgan. Biroq qahramon mukofotsiz qolib ketmagan. 1997 yilda Engelbart ixtirochilarga beriladigan Lemelson mukofoti (500 ming dollar) va “kompyuter sohasidagi Nobel mukofoti” deb e'tirof etiluvchi Tyuring mukofotini (250 ming dollar) olgan.Engelbart o‘z sichqonchasiga bitta tugmani joylashtirgan, biroq uning o‘zi har bir barmoq uchun bittadan tugma joylashtirishni istagan.Inglizcha mouse (sichqoncha) so‘zining ko‘plikdagi shakli mice ko‘rinishida yoziladi. Biroq gap kompyuter sichqonchalari haqida ketganda Oksford lug‘ati mouses so‘zini qo‘llashga ruxsat beradi. Sichqoncha 1980-yillarda unga huquqni Apple kompaniyasi sotib olgandan keyin ommalashgan. Sichqoncha konstruksiyasi soddalashtirilib, “Makintosh” kompyuteri bilan birga ishlatila boshlangan. Sichqonchani ishlatish mumkin bo‘lgan ilk kompyuter 1970 yilda ishlab chiqarilgan Xerox Alto bo‘lgan. Bu kompyuter shuningdek grafik interfeysga ega bo‘lgan birinchi kompyuter hisoblanadi.Sichqoncha kursori nega vertikal yoki gorizontal emas, balki yonboshlatib tasvirlangani sababini bilasizmi? Chunki past ko‘rsatish sifatiga ega bo‘lgan ilk monitorlarda uni shunday shaklda topish oson bo‘lgan. Ilk optik sichqoncha 1980 yilda paydo bo‘lgan, biroq 1999 yilda uning narxi cho‘ntakbop ko‘rinishga kelgandan keyingina keng qo‘llana boshlangan.
Xulosa
Ushbu amaliy mashgulotda sichqoncha haqida qisqacha ma’lumotlar berib otildi. Bu ma’lumotlar asosida biz bilmagan ayrim narsalar haqida bilib, konikmaga ega boldik.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
1 Internet ma`lumotlari ( vikipediya).
2 Informatika maktab darsliklari.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O ‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
