|
ФИЗИКА ФАНИНИНГ БУГУНГИ РИВОЖИДА ИСТЕЪДОДЛИ ЁШЛАРНИНГ ЎРНИBog'liq Amortizatsiya fondi va undan foydalanish yullari, Raxmonqulov Ozodbek, Morfologiya test, aziza, GAIBOV ZARIFJON, Nurbek, Optika-1, Mavzu yorug\'likning qutblanish hodisasini o\'rganish, 202-guruh talabasi Raxmatova Kumushoyning Kiber xavfsizlik fanid, J47mfdJFARCCuRvuhrK2pgYOAVuVAx-N, 4-mashinali o\'qitish, bacee217-c6f8-4ac7-8383-87630922c4e3, 4ba164f2-dc7a-4bea-a3de-367aca908016 (1), 3-MavzuФИЗИКА ФАНИНИНГ БУГУНГИ РИВОЖИДА ИСТЕЪДОДЛИ ЁШЛАРНИНГ ЎРНИ
61
Rele nazariyasining ahamiyati shundan iboratki, birinchi bor
yorug’likning muhitlardan sochilish intensivligini shu muhitga tushuvchi
yorug’lik nuri to’lqin uzunligining to’rtinchi darajasiga teskari
proporsionalligini aniqlanganligidadir.
Y. M. Frenkel [1] tomonidan muhitlarda bo’ladigan relaksatsion
jarayonlar o’rganilib, muhitning xususiyatlarini quyidagi tenglama
xarakterlaydi:
τ =τ
o
(2)
Bu yerda, τ – relaksatsiya vaqti, τ
o
– molekulaning tebranish davri, U-
energiya.
(2) tenglamaga asosan, har qanday muhitning holatini bitta parametr,
ya’ni τ xarakterlaydi. Lekin, real holatda qarasak, muhitning holatini bir qator
mikroskopik va makroskopik parametrlar bilan xarakterlanadi. Bu parametrlar
Frenkel nazariyasida e’tiborga olinmagan.
M.A. Leontovich [2] tomonidan yorug’likning muhitlardan sochilish
intensivligi uchun quyidagi tenglama tavsiya etilgan:
J = A
(3)
Bu yerda, J – sochilish intensivligi, A – o’zgarmas kattalik bo’lib, uning
tarkibiga muhitga tushuvchi yorug’likning intensivligi kiradi,
sochilish
spektrining chastotalari farqini ifodalaydi.
(3) tenglamaga asosan,
ga
ma’lum qiymatlar berib, uning
bog’lanish grafigi tog’ri chiziqdan iborat
bo’lib,
ning oshib borishi bilan
intensivlik kamayib boradi. Bu
qonuniyatni 1- shaklda quyidagicha
tasvirlangan.
Lekin muhitlarda yorug’likning
sochilish spektrini tajriba yordamida
aniqlash asosida shunday natijalarga
erishilganki,
1
/
J
ning
2
ga bog’liqligi bitta tog’ri chiziqdan emas, bir nechta
qismdan iboratligi aniqlangan.
Bu esa ushbu nazariyaning ayrim kamchiliklariga ega ekanligini
bildiradi. Masalan, Optika va lazerli fizika kafedrasida olib borilgan ilmiy
tadqiqotlar natijasiga ko’ra benzol molekulasi uchun quyidagi bog’lanish
olingan (Shakl -2).
Shakl-2 dan ko’rinib turibdiki, benzol molekulasi uchun
1
/
J
ning
2
ga
bog’liqligi bitta tog’ri chiziqdan emas, balki uchta qismdan tashkil topgan.
Bundan shunday xulosa qilish mumkinki, sochilish spektrining hosil bo’lishi
bir nechta fizik jarayonlarning yig’indisidan iborat.
1-shakl
|
| |
