Maydalagichlarga (shekali, valikli, konusli, bo’lgali)
qo’yiladigan xavfsizlik talablari
Maydalagich mashinalarining boshqarish pultlari kuzatish va masofadan
boshkarish kabinalarida joylanishi lozim. Kuzatish va masofadan boshqarish
kabinalaridagi ish joylari GOST 12.2.032-78 talablariga muvofik bo‘lishi kerak.
Maydalagich mashinalar, qabul qilish va transportirovka qurilmalarini
boshkarish maydonlarining pultlari ikki tomonlama ovozli yoki chiroqli
signalizatsiya tizimi (elektr kunrirok, miltillovchi elektrlampa) bilan jihozlangan
bo‘lishi lozim.Maydalagich mashinalari qabul qilish teshiklari va to‘ldirish
mexanizmlariga xizmat ko‘rsatuvchi maydonlar bilan jihozlangan bo‘lishi lozim.
Maydalagich mashinalarining to‘ldirish va bo‘shatish joylari havo tozalovchi
aspiratsiya tizimiga ulangan bo‘lishi lozim.Maydalagich mashinalarni to‘ldirish
teshiklaridan material bo‘laklari otilib ketmasligi uchun temir to‘siklarga ega
bulishi kerak.
Shekali maydalagichlarning to‘ldirish teshiklari balandligi 1 m dan kam
bo‘lmagan yaxlit temir to‘siklarga ega bo‘lishi lozim.
Valikli maydalagich mashinalarni valigi tikilib qolganda yurgizuvchi
avtomatik ravishda o‘chishi lozim.Ta‘mirlash ishlarini bajarish uchun maydalagich
mashinasining xonasi yuk ko‘tarish mashinalari bilan ta‘minlangan bo‘lishi lozim.
Aralashtirgichlarga qo’yiladigan xavfsizlik talablari
Aralashtirgichlarning ishga tushirilishi ovozli yoki chiroqli signalizatsiya
tizimi (elektr kunrirok, miltillovchi elektrlampa) orqali amalga oshirilishi lozim.
Signal tizimi, bunkerni yuklash maydonchasi va aralashtirgichni qabul qilish
teshigini, uning boshqarish pulti bilan ikki tomonlama borlovchi aloqani
ta‘minlashi kerak.
69
Aralashtirgich basseynining usti yaxlit metall yopmalar bilan GOST
12.4.059-89 talablariga muvofiq yopilgan bo‘lishi lozim.
Aralashtirgich basseynlari shlamning eng yuqori yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan
satx signalizatorlari bilan ta‘minlangan bo‘lishi lozim.
Basseynga tushish uchun ko‘chma narvon bo‘lishi lozim, ko‘chma narvon uni
tushirilgan holatida qotirish uchun changak va fiksatorlarga ega bo‘lishi kerak.
Aralashtirgich xonasida tozalash va ta‘mirlash ishlarini olib borish uchun yuk
ko‘tarish mexanizmlari o‘rnatilishi lozim.
Aralashtirgich ishlayotganida aralashtirgichni ko‘rish lyuklari pan- jaralarini va
yopmalarni metall listlarini yechish,hamda hovuzda tozalash ishlarini olib borish
taqiqlanadi.
Xomashyo aralashtirgich basseyniga xonadan tashkarida joylashgan qabul qilish
tuynugi orqali yuklanganida, quyidagi talablar bajarilishi kerak:
yuklash joyining usti atmosfera yorinlariga qarshi soyabon bilan ta‘-
minlangan;
aralashtirgichni qabul qilish tuynugi katak o‘lchamlari 250 x 250 mm dan katta
bo‘lmagan temir panjara bilan yopilgan;
aralashtirgichni qabul qilish tuynugining yuklash bajarilmaydigan tomonlari
to‘silgan bo‘lishi kerak.
Shlamni tortish nasoslariga qo‘yiladigan xavfsizlik talablari:
Shlamni tortish nasoslarining chuqurchalari narvon bilan jihozlangan va perimetri
bo‘yicha GOST 12.4.059-89 talablariga muvofiq to‘silgan bo‘lishi lozim.
Shlamni tortish nasoslari ishlayotgan vaqtda himoya to‘siklarini yechish, boltlarni
qattiqroq tortish va quvurlarning flaneslari ulangan joyidan sizib chiqishlarni
bartaraf etish hamda shlamni tortish nasoslari tebranganida, shlamning
quvurlardan, flaneslarning ulangan joyidan va salniklardan sizib chiqqanida ishlash
taqiqlanadi.Shlam basseynlari shlamning eng yuqori yo‘l qo‘yilishi mumkin
bo‘lgan satx signalizatorlari bilan ta‘minlangan bo‘lishi lozim.Gorizontal dumalok
shlam basseynlari atrofidagi maydonchalar perimetr bo‘yicha to‘silishi GOST
70
12.4.059-89 talablariga muvofiq amalga oshirilishi lozim.Shlam satxi 0,5 m dan
yuqori bo‘lganida basseynga tushish taqiqlanadi.
Xomashyoni quruq parchalaydigan tegirmonlar havo tozalovchi ap- paratlari
orqali aspiratsiya tizimiga ulangan bo‘lishi lozim.Tegirmon oqimini ta‘minlovchi
patrubka yoki bo‘shatish qoplamasi biriktirilgan joyidan ishlab chiqarish xonasiga
chang chiqib ketishini oldini olish maqsadida zichlangan bo‘lishi lozim.
Tegirmonlar ishlayotganida shovkin darajasini kamaytirish uchun shovqindan
himoya qiluvchi vositalarni qo‘llash lozim.Tegirmon ishga tushayotgani va
to‘xtayotgani hakida xizmat ko‘rsata- yotganlarni ogoxlantirish uchun tovushli va
chiroqli signallar bilan jixozlangan bo‘lishi lozim.Tegirmon xonasida ta‘mirlash
ishlari olib borilganida, lyuklar kopkorini ko‘tarish uchun yuk ko‘tarish qurilmasi
o‘rnatilgan bo‘lishi lozim.Tegirmon uskunalarini ishlatish quyidagi ketma-ketlikda
blokirovka orqali amalga oshirilishi lozim:chang tutuvchi va aspiratsiya tizimi;
tegirmon;bo‘shatish kurilmasi; tuldirish kurilmasi.Tegirmonni, uning chang tutish
va aspiratsiya tizimi nosoz yoki o‘chirilganida ishlatish taqiqlanadi.Tegirmon
ishlayotganida uni ta‘mirlash, undan xom ashyolarni olish va tegirmon to‘siklari
orqasiga o‘tish yoki uni yechish taqiqlanadi.Tegirmonni ishlatish quyidagi hollarda
taqiqlanadi: blokirovka yoki signalizatsiya nosoz bo‘lsa;To‘siklar yechilgan yoki
qotirilmagan bo‘lsa; taglik va korpusda yorilgan joy bo‘lsa;bron plitani qotiruvchi
boltlari bo‘shaganida yoki yo‘q bo‘lganida; parchalanayotgan material lyuk
zichligi orasidan va bolt teshigidan ajralib chiqqanida;aspiratsiya tizimi nosoz
bo‘lsa yoki samarali ishlamayotganida.Tegirmon to‘xtaganida ochiladigan lyuklar
tepa holatda bo‘lishi lozim. Sharsimon tegirmonlarini maydalovchi jism bilan
to‘ldirish mexa- nizatsiyalashgan va naryad-ruxsatnoma rasmiylashtirilgan holda
amalga oshi- rilishi lozim.Sharsimon tegirmoniga maydalovchi jism elektromagnit
yuklovchi orqali yuklanganida, to‘ldiruvchi voronkaning diametri elektromagnit
yuklagichning diametridan 0,5 m dan kam bo‘lmasligi lozim.
Ishlab chiqarishdagi hamma issiqlik manbalari (quritish qurilmalari,
aylanuvchi va shaxta pechlari, issiqlikni almashtirib beruvchi siklonlar, konveyer
71
kalsinatorlari va boshka issiqlik chiqaruvchi uskuna turlari) ishchi xonalardagi
konveksion va nurlanish issiqlikni kamaytiruvchi qurilma va moslamalar bilan
ta‘minlanishi lozim.
Kanal to‘siklari, havo o‘tkazgichlarining flanes ulanishlarining, issiqlik
chiqaruvchi uskunalarining kanali va havo o‘tkazgichlar lyuklari zichlangan
bo‘lishi lozim.quritish kameralari siyraklikda ishlashi lozim. Ular gaz-chang
tutuvchi qurilmalar va portlashga qarshi klapanlar bilan jihozlangan bo‘lishi lozim.
quritish qurilmalari kamera va tunneli siyraklik kattaligini doimo tekshiruvchi
asbob bilan jihozlangan bo‘lishi lozim.Ishlovchilarning issiqlik chiqaruvchi
uskunalarning kamera va tun- nellariga kirishiga, havo harorati 40°S dan
oshmaganida ruxsat etiladi.Gaz pechlarining avtomatik tizimi gazni yetkazib
berishni quyidagi hollarda to‘xtatishi kerak:gaz bosimining o‘rnatilgan bosimdan
yo‘l qo‘yilmagan darajaga (0,01 MPa) yetganida;tutun suruvchi to‘satdan
to‘xtaganida;gorelkalarga havoni majburiy yetkazish tizimi to‘xtaganida.Gaz
yoqilrisida ishlayotgan pechlar, yondirish uchun o‘t oldirish quril- masi bilan
jihozlangan bo‘lishi lozim.
Pechlar suyuk yoqilg‘ida ishlaganida quyidagi talablarga rioya qilinishi lozim:
mazut saqlovchi omborlar rezervuarlardagi mazutning sathi va haroratini o‘lchab
turuvchi asbob yoki moslama bilan ta‘minlangan bo‘lishi;ishlab chiqarish
binolarida o‘rnatilgan sarflash sirimlari mazutni avariyaviy to‘kilishini oldini olish
uchun qurilma bilan jihozlangan bo‘lishi;mazut xo‘jaligidagi armatura va
rezervuarlarni isitish uchun harorati 100°C dan oshmagan bo‘r yoki issiq suv
qo‘llanishi;pechlarga olib boruvchi mazut quvurlari yopish tikinlari bilan
jihozlangan bo‘lishi.Aylanma pechning bosh yurituvchisi yordamchi uskuna va
mexanizmlar bilan avtomatik blokirovka qilingan bo‘lishi lozim.
Aylanma pechlar ishga tushishi va yoqilishi haqida ogoxlantiruvchi tovushli
va yorug‘lik signalizatsiya bilan ta‘minlangan (lampa, sirena) bo‘lishi lozim.
Signalizatsiya tovush xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar ish zonasida yaxshi eshitilishi
va ko‘rinishi ta‘minlanishi lozim.
72
Pechni yoqish yoki isitishdan oldin aylanma pechlar, siklonli issiqlik
almashtiruvchilar va konveyer kalsinatorlariga xizmat ko‘rsatuvchi hamma
xodimlar gazdan zaxarlanmasligi uchun, texnologik qo‘llanmada ko‘rsatilgan
joyga chikib ketishi kerak. Xodimlar faqat smena masteri ruxsat etganidan keyin
ish joylariga qaytib kelishi mumkin.
Aylanma pechlar suyuk yoqilg‘ida ishlaganida sex mazut xo‘jaligi alohida
xonada joylashgan bo‘lishi lozim. Mazut sarflash sirimlari avariyaviy to‘kishga
ega bo‘lishi lozim.Pech ichiga kirish uchun sovutgichning shaxtasi ustiga kengligi
1 m dan va balandligi 0,5 m dan kam bo‘lmagan to‘sikli qo‘shimcha plankaga ega
trap o‘rnatilishi lozim.Pechning qizigan uchida projektorli yoritkich o‘rnatilishi
lozim. Pech ichida elektr yoritkichlar kuchlanishi 12 V dan oshmasligi lozim.
Shaxtali pech gaz-chang tutuvchi qurilmalar va portlashga qarshi himoyalovchi
vositalar bilan jihozlangan bo‘lishi lozim. Yoqilf‘i yetkazib berish quvurlaridagi
yopuvchi va sozlash qurilmalarini pech tashkarisida joylashtirish kerak.
Okimlar, siklonlar va gaz o‘tkazgichlarda aylanma pech ishlayotgan paytida
materiallarni osilib kolishini yukotishni pnevmatik forsunka yordamida amalga
oshirish kerak.Qadoqlash kurilmalariga kuyiladigan xavfsizlik talablari Qadoqlash
kurilmalari ishga tushirish tovush tizimi signaliza- siyasi bilan jixozlangan bulishi
lozim.qadoklash kurilmalari xizmat kursatuvchi maydonchalar va temir yul
vagonlarni yuklash maydonchasi urtasida ikki tomonlama signal aloka urnatilgan
bulishi lozim.Qadoklash kurilmalari xamma bulaklarga bulinuvchi, ya‘ni elovchi
kurilma, shnek, bundan tashkari sement kuvurining birikmalaridan joy- lash bulimi
xonasiga sement chikib ketishining oldini olish uchun ularda zichlovchi
moslamalar bulishi lozim.Kadoklash kurilmalari maydonchasida idishlarni
kutarish
uchun
yuk
kutarish
mexanizmlari
nazarda
tutilgan
bulishi
lozim.Qadoklash kurilmalari keluvchi sementning xarorati 40°S dan yukori
bulmasligi lozim.
| 