|
Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi
|
| bet | 58/217 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 2,85 Mb. | | #236153 |
Bog'liq Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.20202U ёки 2Tor — tijoratasosidafaoliyatko’rsatadigankompaniyabo’lib, u 2008yildazamonaviyta’limtanqidchisivataniqlitadbirkorDjonKatsmantomonidantas hkilqilingan. Ushbukompaniyabirnechayilgamo’ljallanganto’liqon- laynkurslaryaratishbo’yichayetakchiAmerikauniversitetlaribilanhamkorlikqiladi.
Kompaniyatomonidaninteraktivqo’llanmalar, planshetvasmartfonlaruchundasturlar, on-
laynma’ruzalarvatalabahamdaprofessorlarningmuloqotiniamalgaoshiruvchifunktsio
nalqurilmalarishlabchiqarilmoqda. Harbirkursningplatformasiniishlabchiqishuchun2U(yoki2Tor)kompaniyasiturlixilv enchurfondlartomonidanajratilgan 10 milliondollaratrofidagimablag’ sarfqilmoqda. Bu loyihaning boshlang’ch bosqichidagina tahminan 100 million dollar mablag’ sarf qilingan. Ta’lim texnologiyasining ushbu bo’lim sarlavhasida keltirilgan qolgan to’rtta asosiy yo’nalishlari esa quyida imkoniyat darajasida tavsif etiladi.
Ta’limning shaxsga yo’naltirilganligi
Zamonaviy ta’lim jarayoni raqamli texnologiyalardan foydalangan holda universallashtirishga intilib, ta’lim berishda insonlarni bir-birlariga maksimal darajada o’xshash qilib modellashtiradi (ya’ni, moslikni talab qiladi). Xozirgi zamondagi maktab va universitetlar o’z talaba-o’quvchilarini klassik “qora qutilar” ko’rinishida tasavvur qilib, ularning barchasiga bir xil ma’lumot beradilar va bilim oluvchilarning individual hususiyatlarini hisobga olmagan holda ulardan javob reaktsiyasini kutadilar. Bunday yondoshuv ko’pchilik tomonidan allaqachon voz kechilishi kerak bo’lgan industrial davr anaxronizmi sifatida tushuniladi. Kimlardir bu muammoni o’quv jarayoiniga ko’proq o’qituvchlarni jalb qilgan holda hal qilishni taklif qiladilar. Chunki bunda har bir o’quvchiga alohida diqqat- e’tibor qaratilib, ularning talab-istaklarini va qobiliyatlarini nazarga olgan holda o’quv jarayonini optimal ravishda tashkil etish mumkin. Lekin bu juda ham qimmatga tushadigan tadbir bo’lgani uchun, pedagogika bo’yicha ko’pchilik mutahassislar ta’lim jarayoniga zamonaviy komp’yuterlarning dasturiy-texnik vositalarini va imkoniyatlarini jalb qilish yaxshi natijalarga olib kelishi mumkinligini ta’kidlamoqdalar. Agarda shu yo’ldan borilsa, kelajakda komp’yuterlar tegishli dasturiy-texnik ta’minot yordamida har bir o’quvchi yoki talabaga uning intellektual, emotsional va bilim darajasiga muvofiq ravishda individual o’quv dasturlarini tuzib bera olgan bo’lar edilar. Misol sifatida 2008 yilda tijoriy ko’rinishda asos solingan va Knewton — deb nomlangan o’quv tizimini ko’rsatishimiz mumkin. Knewton — on- laynkurslaryaratuvchilarigakompaniyatomonidanishlabchiqilganusullardanfoydala nganholdatalabaningkonkretpredmetbo’yichao’zlashtirishinitahlilqilishimkoniniber
adi. Ushbuyig’ilganma’lumotlarasosidaKnewtonharbiro’quvchi- talabauchunmoskeladiganunikal (noyob) dasturtuzibberadi. Talababiliminingbo’shvasayozjoylarinimalardaekanligini, qandayko’rinishdagio’quvmateriallariniuyaxshio’zlashtirishini (matnmi, audioyokivideoni), endiuqaysimavzugao’tganima’qulroqliginimahsusdasturlaryordamidaKnewtonaniql abberaoladi.
O’quvadabiyotlarinitayyorlabberadigandunyodagiengkattanashriyotlardanbiriPears onmatematikabo’yichaon- laynkurslaryaratishuchunKnewtondanfoydalanayotganligihamuningto’g’riyo’ldank etayotganliginiko’rsatadi. Nashriyotningmaqsadi – qo’llanmanio’qishbilanbirvaqtdatalabaningmuvaffaqiyatlarigamosravishdaqaytada ntashkillanaoladiganinteraktivelektrono’quvqo’llanmalarniyaratishvaularnisotishni yo’lgaqo’yishdir.
Knewtonkompaniyasio’zishlarinidavomettirishvakengaytirishuchunPiterTilvaRidX offmankabivenchurinvestorlardan 50 milliondollargayaqininvestitsiyalarolgan.
Komp’yutero’yinlariorqalita’limberish
Farazqilamiz – o’quvchiuyigakeladivasmartfoniniochib, undagiFoursquareo’yininiochadivaundao’ynayboshlaydi.
Birozvaqtdanso’nguqandaydirnatijalargaerishib, tegishliochkovamedaloladi. Bungaqiziqqanholdauo’zo’yininiyanadavomettiradivadiqqatqiling: ubuvaqtdao’yinlarorqaliberiladiganbilimlarniegallashimkoniyatigaegabo’ladi.
Ya’niuqiziqishbilan, o’ynabturibbilimolishimkoniyatigaegabo’ladi. Shungao’xshasho’yinmexanikasidano’yinbo’lmaganholatlardahamfoydalanishjara yonigeymifikatsiyadebnomlanganvabuatamabirnechayillardanbuyonjahondagiko’p chilikbiznesjamoalardaishlatiladi. Djeyin Makgonald o’zining «Reality Is Broken: Why Games Make us Better and How they Can Change the World – Nega o’yinlar bizni yaxshiroq qila oladi va ular qanday qilib dunyoni o’zgartira oladi?»deb nomlangan kitobida yaqin yillarda geymifikatsiya bozorining kattaligi 25-30 milliard dollarga yetib, u inson faoliyatining barcha sohalariga, shu jumladan,
ta’limga ham kirib borishini ko’rsatgan. Geymifikatsiya inson miyasining qilingan ish uchun mukofotlanishni juda yaxshi ko’rishi hossasiga asoslangan. Bunga ishonch hosil qilish uchun ijtimoiy saytlardagi turli xil o’yinlarga nazar solish kifoya, chunki ularda turli xildagi mukofotlanishlar va taqdirlashlar keng yo’lga qo’yilgan. Zynga kompaniyasi bu ishni amalga oshirgan holda milliardlab dollar pul ishlab olganini eslatish kifoya. Geymifikatsiya tarafdorlari o’yin elementlarini insonning har kunlik hayot tarziga maksimal ravishda integratsiya qilishni taklif qiladilar. Shunda ularning tegishli sohalarda bilim olishlari va tarbiyalanishlari ancha osonlashadi. Umuman aytganda, ta’limni komp’yuter yordamisiz geymifikatsiyalash jarayoni allaqachonlar amalga oshgan deyish ham mumkin. Chunki agar o’quvchi masalani to’g’ri yechgan bo’lsa, uni yaxshi baho bilan taqdirlaydilar, aks holda esa uni yomon baho bilan jazolaydilar. Har o’quv yilining oxirida esa yaxshi o’quvchilar maqtov yorliqlari bilan mukofotlanadilar, yomon o’qiydiganlari esa sinfda qoldiriladilar. Ammo bunda geymifikatsiyani optimal ravishda amalga oshirish uchun ko’p zahiralar, mablag’, vaqt va juda ko’p sonli o’qituvchilar talab qilingani hamda u yaxshi samara bermayotgani tufayli, geymifikatsiyani komp’yuter dasturiy-texnik vositalari va internet yordamida boshqacharoq usullarda, ko’rinishlarda yoki boshqacha tartibda amalga oshirilishi maqsadga muvofiq bo’lar edi. Misol sifatida dasturlash asoslarini o’rganish bo’yicha interaktiv kurslarni o’z ichiga qamrab olgan Codeacademyni ko’rsatishimiz mumkin. Undagi kurslar maksimal ravishda qisqa topshiriqlarga bo’lingan bo’lib, o’quvchining eng kichik muvaffaqiyatga erishishi ham juda yaxshi taqdirlanadi. Bu esa o’quv materiali uning yodida qolishiga va yaxhsi o’zlashtirilishiga olib keladi. Ushbu sayt 2012 yilda ishga tushirilib, yil oxirida unda 500 mingdan ortiq inson qayd etilgan edi. Ularning taxminan chorak qismi kurslarning oxirigacha bora oldi. Codeacademyxozirchatekin, ammokelajakdaqo’shimchamashg’ulotlaruchunpulolaboshlashivaiste’dodlidasturch ilarniturlixilkompaniyalaruchuntopibberaoladiganvositachibo’lib, yaxshiginapulhamishlashimumkin. Bu tizimning yaratuvchilari Kolumbiya
universitetining bitiruvchilari bo’lib, ular Union Square Ventures va Crunchb Fund
kompaniyalaridan uch million dollar atrifodagi investitsiyalarni jalb qila oldilar.
|
| |
