II-semestr
19
|
Magnit maydoni va uning xarakteristikalari
|
Vakuumda magnit maydoni. Magnit maydon induktsiya vektori. Magnit maydon induktsiyasi vektori uchun superpozitsiya printsipi. Bio-Savar-Laplas qonuni. Turli shakldagi o’tkazgichlar atrofidagi magnit maydonini hisoblash. Magnit maydonining tokli o’tkazgich va elektr zaryadlariga ta’siri. Amper kuchi. Parallel toklarning o’zaro ta’siri. Lorents kuchi. Bir jinsli elektr va magnit maydonida zaryadli zarralar harakati. Vakuumdagi magnit maydon induktsiya vektorining tsirkulyatsiyasi va oqimi. Magnit maydon induktsiya vektorining tsirkulyatsiyasi haqidagi teorema va uni tadbiqi. Magnit maydon oqimi. Gauss teoremasi. Tokli o’tkazgichni magnit maydonida ko’chirishda bajarilgan ish. Solenoid va toroidning magnit maydoni. Xoll effekti. Tezlatgichlar.
|
2
|
20
|
Elektromagnit induktsiya hodisasi.
|
Faradey tajribalari. Faradeyning elektromagnit induktsiya qonuni. Lents qoidasi. O’zinduktsiya hodisasi. Induktivlik. O’zaro induktsiya. Transformatorlar. Magnit maydon energiyasi va uning zichligi. Muhitlarda magnit maydon. Molekulyar toklar. Magnitlanish vektori. Muhitlarda magnit maydoni uchun to’la tok qonuni. Magnit singdiruvchanlik. Magnetiklar va ularning turlari: diamagnetiklar, paramagnetiklar va ferromagnetiklar. Gisterezis xalqasi va domenlar nazariyasi. Fuko toklari. Ferromagnetiklar va gisterezis hodisasi.
|
2
|
21
|
Elektromagnit maydon nazariyasi.
|
Elektromagnit maydon uchun Maksvel tenglamalari. Elektromagnit induksiya hodisasining Faradey-Maksvell talqini. Uyurmaviy elektr maydon. Siljish toki. Maksvell tenglamalari tizimining integral va differensial ko`rinishi. Elektr va magnit maydonlarning nisbiyligi.
|
|
22
|
Elektromagnit tebranishlar
|
Tebranish konturidagi fizik jarayonlar. Tebranish konturidagi garmonik erkin tebranishlar. So’nuvchi va majburiy tebranishlar. Tomson formulasi. Tok geniratorlari. Majburiy tebranish fazasi. Tebranishlarni modulyatsiyalash. Majburiy eletr tebranish tenglamasi. Kuchlanish rezonansi. Tok rezonansi. O`zgaruvchan tok. O`zgaruvchan tok zanjirida qarshilik, sig`imi va induktivlik. O`zgaruvchan tok quvvati. Quvvat koeffisenti. Elektromagnit to`lqinlar. Elektromagnit to`lqinlarning tarqalish tezligi. Elektromagnit to`lqin tenglamasi. Elektromagnit maydon energiya zichligi va energiya oqimining zichligi.
|
|
23
|
To’lqin optikasi.
|
Yorug’likning elektromagnit to’lqin nazariyasi. Yorug’lik tabiati to’g’risidagi tasavvurlarning rivojlanishi. Geometrik optikaning asosiy qonunlari. Yorug’likning korpuskulyar-to’lqin dualizmi. Elektromagnit to’lqinlarning optik sohasi tavsiflari. Optika fanining vujudga kelishi va unda O’rta Osiyo allomalarining tarixiy o’rni. Optikaning fizika ilmidagi o’rni va ilmiy texnika taraqqiyotidagi roli. Yorug’lik to’lqinlari. Yorug’lik to’lqinlar amplitudasi, energiyasi va intensivligi. Poyting vektori. Fotometrik kattaliklar va ularni o’lchash.
digаn tа’lim tехnоlоgiyalаri
|
2
|
24
|
Yorug’lik interferentsiyasi.
|
Kogerent to’lqinlar va ularni hosil qilish usullari. Yorug’lik interferentsiyasi. Interferentsion maksimum va minimum shartlari. Yupqa pardalarda interferentsiya. Nyuton xalqalari. Fazo va vaqt bo’yicha kogerentlik. Yorug’lik interferentsiyasini kuzatish usullari. Interferometrlar.
|
2
|
25
|
Yorug’lik difraktsiyasi.
|
Gyuygens-Frenelь printsipi. Frenelь zonalar usuli. Tuynuk va to’siqdan o’tishda Frenelь difraktsiyasi. Fraungofer difraktsiyasi. Bitta tirqishdan va ko’p tirqishlardan kuzatiladigan difraktsiya. Difraktsion panjara spektral asbob sifatida. Rentgen nurlari difraktsiyasi. Vulьf-Bregglar formulasi. Rentgenostrukturaviy analiz usuli. Golografiya haqida ma’lumot.
|
2
|
26
|
Moddalarda elektromagnit to’lqinlar.
|
Yorug’lik to’lqinlarining muhit bilan o’zaro ta’sirlashishi. Yorug’likning moddada tarqalishi. Yorug’likning dispersiyasi. Normal va anomal dispersiya. Yorug’lik dispersiyasining klassik elektron nazariyasi. Yorug’likning yutilishi. SHaffof muhitlar. Yorug’likning qutublanishi. Qutublagichlar. Malyus qonuni. Nurlarning ikkilanib sinish hodisasi. Yorug’likning ikki muhit chegarasidan qaytishda va sinishda qutblanishi. Bryuster qonuni. Sun’iy anizotropiya. Kristallooptika elementlari. Elektrooptik va magnitooptik hodisalar. Nochiziqli optika elementlari. Yorug’likning sochilishi va uning mexanizmi.
|
2
|
27
|
Atom fizikasi. Kvant fizikasi elementlari.
|
Klassik fizikaning ziddiyatlari. Kvantlanish g’oyasining tasdiqlanishi. Muvozanatli issiqlik nurlanishi. Absolyut qora jism nurlanishidagi qonuniyatlar. Kirxgof qonuni. Stefan-Bolьtsman qonuni. Vinning siljish qonuni. Reley-Jins formulasi. Nurlanishning elementar kvant nazariyasi. Plank formulasi. Fotonlar. Yorug’lik kvantining energiyasi va Impulsi. Fotoeffekt. Eynshteyn tenglamasi. Ichki fotoeffekt. Fotorezistor, quyosh batareyalar va ularning qo’llanilishi. Yorug’lik bosimi. Kompton effekti. Atom tuzilishi. Tomson modeli. Rezerford tajribasi. Atom yadro modeli. Vodorod atomi uchun Bor nazariyasi. Vodorod atomining nurlanish spektri. Balьmerning umumlashgan formulasi. Ridberg doimiysi. N. Bor postulatlari. Frank - Gerts tajribasi.
|
2
|
28
|
Kvant mexanikasi elementlari.
|
Mikrozarralarning to’lqin tabiati. Zarra-to’lqin dualizmi. De-Broylь formulasi. Elektronlar difraktsiyasi. Geyzenbergning noaniqliklar munosabati. Neytronlar difraktsiyasi. Ikki tirqishli interferometrdagi zarra uchun noaniqlik munosabatlari. Geyzenbergning noaniqlik printsipi. Klassik mexanikaning qo’llanish chegarasi.
SHredingerning umumiy tenglamasi. Mikrozarra holatining berilishi. To’lqin funktsiyasi va uning statistik ma’nosi. Kvant nazariyasida holatlar superpozitsiyasi. Kvant nazariyasida ehtimollik. SHredingerning statsionar tenglamalari. Statsionar holatlar. Bir o’lchovli to’g’ri burchakli potentsial o’radagi zarra. CHuqurligi cheklangan potentsial o’radagi elektron. Tunnelь effekti. Kvant mexanikasida garmonik ostsillyator.
|
2
|
29
|
Vodorod atomining kvant nazariyasi.
|
Vodorod atomining nurlanish spektrini kvant mexanikasi asosida tushuntirish. Atom va molekula. Sferik simmetrik maydondagi zarra. Vodorodsimon atomlar. Energetik sathlar. G’alayonlashtirish va ionlashish potentsiallari. Kvant mexanikasida vodorod atomi. Kvant sonlari va ularning ma’nosi. Pauli printsipi. D.I. Mendeleevning elementlar davriy sistemasi. Spin. Sathlar kengligi. Murakkab atomlarda elektronlar sathlarining strukturasi. SHtern va Gerlax tajribasi, atomlarning chiziqli spektrlari. Atomdagi elektronlarning bog’lanish turlari. Vodorod molekulasi. Kimyoviy bog’lanishning fizikaviy tabiati. Ionli va kovalent bog’lanish. Ikki atomli molekulalarning elektron termlari (energetik sathlari). Ikki atomli molekulalarning tebranish va aylanish termlari strukturalari. Ko’p atomli molekulaning tebranishlari. Molekulalarning spektrlari.
|
2
|
30
|
Kvant statistikasi elementlari. Qattiq jism fizikasi va kvant elektronikasi.
|
Kvant statistikasi elementlari. Kvant tizimini statistik tavsiflash. Boze-Eynshteyn va Fermi-Dirak taqsimotlari. Elektron gazning g’alayonlanishi. Fermi sathi.
Qattiq jism fizikasi elementlari. Kristallarning tuzilishi. Fonon haqida tushuncha. Kristallardagi past va yuqori temperaturalardagi issiqlik sig’imi. Eyneshteyn modeli. Debay qonuni. Panjaraviy issiqlik o’tkazuvchanlik. Zonalar nazariyasining elementlari. Zonadagi elektron holatlarning soni. Holat zichligi. Zonalarning elektronlar bilan to’ldirilishi. Metallar, dielektriklar va yarimo’tkazgichlar. Yarimo’tkazgichlarning xususiy va aralashmali o’tkazuvchanligi. Yarimo’tkazgichlarda Fermi sathi. Kontakt hodisalar. Metall-metall kontakti. Kontakt potentsiallar farqi. Termoelektrik hodisalari (Zeebek, Tomson, Pelьtьe -effektlari) va ularning qo’llanilishi. Metall-yarimo’tkazgich va yarimo’tkazgich-yarimo’tkazgich kontakti. r-p - o’tish va uning xarakteristikalari. Yarimo’tkazgichli asboblar. Yuqori temperaturali o’tao’tkazuvchanlik.
|
2
|
31
|
Kvant elektronikasi elementlari. Nurlanish.
|
Majburiy va spontan nurlanish. Kvant generatorining ishlash printspi. Kvant elektronikasi rivojlanishining asosiy bosqichlari. Radiospektroskopiya. Mazerlar. Uch sath sxemasi. Ochiq rezonator. Qattiq jismli va razryadlangan gazli lazerlar. Metallarning elektr o’tkazuvchanligining kvant nazariyasi. O’ta o’tkazuvchanlik hodisasi.
|
2
|
32
|
Atom yadrosi.
|
Atom yadrosining tuzilishi. Yadroviy kuchlar. Massa deffekti va yadro bog’lanish energiyasi. Yadroning fenomenologik tomchi va qobiq modellari. Messbauer effekti va uning qo’llanilishi. Radioaktiv yemirilish. Yadro reaktsiyalari. Yadrolarni bo’linish reaktsiyalari. Zanjir reaktsiya. Yadroviy reaktor. AES. Yadro energetikasi muammolari. Termoyadroviy reaktsiyalar, yulduzlar energiyasi. Boshqariladigan termoyadro reaktsiyalari (sintez). Elementar zarrachalar tuzilishi, xossalari va klassifikatsiyasi.
|
2
|
33
|
Suyuq kristallar.
|
Suyuq kristallarning turlari. Nematiklar, xolestriklar, smektiklar. Suyuq kristallarning xususiyatlari. Suyuq kristallar asosida yaratilgan displeylar. Fazoviy diagrammalar. Nematiklarning elastiklik xossalari. Elektr va magnit maydonlarida suyuq kristallarning xossalari.
|
2
|
34
|
Yangi texnologiyalar fizikasi.
|
Yuqori chastotali signallarni uzatish usullari. To’lqin o’tkazgichlar (volnovodlar). To’g’riburchakli to’lqin o’tkazgich. CHegaraviy chastota, to’lqinlarning uzatish tezligi.
Nano o’lchamli yupqa qatlamlarning tuzilishi va xossalari. Nanoelektronika va nanoelektron materiallari. Nanokristallar. Fotonli kristallar. Fulleronlar. Nanotexnologiya to’g’risida tushuncha. Metamateriallar.
|
2
|
35
|
Hozirgi dunyoning fizikaviy manzarasi.
|
Materiyaning modda va maydon ko’rinishda namoyon bo’lishi. Fizik vakuum. Kuchli, elektromagnit, kuchsiz va gravitatsion o’zaro ta’sirlar. Maydonning yagona nazariyasi. Maydon kvantlari. Xiggs bozonlari. Olamning fizik tasavvuri filosofik kategoriya sifatida.
|
2
|
36
|
Olamning fizik tasavvuri filosofik kategoriya sifatida
|
Kuchli, elektromagnit, zaif va gravitatsion o’zaro ta’sirlashuvlar. Ekstremal sharoitdagi modda. O’tayuqori temperatura va o’tayuqori zichlikdagi modda. Metallsimon vodorod. Yulduzlarning paydo bo’lishi va evolyutsiyasi. Mitti oq yulduzlar, neytron yulduzlar va qora tuynuklar. O’ta kuchli elektromagnit maydondagi modda. Koinotning modeli.
|
4
|
|
