Ijodiy bayon quyidagi baholash mezoni asosida baholanadi: Baho Mazmuni Savodxonligi “5”
–
yozma ishning rejasi mavzu mazmunini to‘liq qamrab olgan
bo‘lsa;
–
ish mazmuni mavzu rejasi bilan to‘liq mos kelsa;
–
yozma ish mazmuni tizimli, uzluksiz ravishda yoritilgan bo‘lsa;
–
yozma nutqning leksik boyligi, so‘zlarning o‘z o‘rnida ishlatilishi
va sintaktik gap qurilishining har xilligi bilan ajralib tursa;
–
yozma ishda milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida hikmatli
so‘z, maqol va statistik ma’lumotlardan o‘rinli foydalangan, hamda
keltirilgan ma’lumotlar asosli bo‘lsa;
–
yozma ishda adabiy til me’yorlariga amal qilgan holda;
–
mavzu mazmuni hozirgi davr bilan bog‘liq umumiy xulosalangan
bo‘lsa.
Matn
husnixat
bilan yozilib ,
1 ta imlo ,
1 ta ishoraviy xato,
1 ta grammatik xato
bo‘lsa (bu 1/1/1
shaklida
belgilanadi)
“4”
–
yozma ish rejaga mos mazmuni batafsil yoritilgan, ammo ayrim
joylarida keltirilgan voqea-tasvirlarda noaniqliklar mavjud bo‘lsa;
–
milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida hikmatli so‘z,
maqollardan o‘rinli foydalangan ammo, mustaqil fikrlar bayon
qilishda ketma-ketlik qisman buzilgan bo‘lsa;
–
yozma nutqning leksik, grammatik tuzilishini turlicha qo‘llagan
bo‘lsa;
–
matn mazmunining qurilishi yagonaligi va ifodaliligi bilan ajralib
tursa;
–
mavzu adabiy til me’yorlariga amal qilgan, umumiy xulosalangan
bo‘lsa, ammo matn mazmunida mavzudan biroz chetga chiqishlar
bo‘lsa.
Bu yozma ishda
xatolar
soni
quyidagicha
bo‘lganda:
2/2/3; 1/3/3; 0/4/3.
Biroq, grammatik
xatolar soni
3
tadan,
imlo
xatolarning
umumiy soni
2
tadan
oshmasligi
kerak
“3”
–
yozma ish aniq yozilgan, ammo matndagi 3-4 faktlarda xatoliklar
bor bo‘lsa;
–
yozma ishda belgilangan mavzudan chetlashlar (mavzuga aloqasi
bo‘lmagan ma’lumotlar) mavjud bo‘lsa;
–
yozilgan matnning mavzuga mosligi 70% dan kam bo‘lgan
holatlarda;
–
matnning rejalarini yoritishda ketma-ketlik buzilsa;
–
yozma nutqda leksik boyligi yo‘q , gap tuzish usullari bir xil
bo‘lsa;
–
matnning qurilishida bir xillik yo‘q, ifodali yoritilmagan bo‘lsa.
Bunda
xatolar
quyidagicha
bo‘lganda:
0/5/7;
1/4-7/4;
2/3-6/4;
4/4/4;
3/5/4.
“2”
–
yozma ish mazmuni rejaga umuman to‘g‘ri kelmagan bo‘lsa;
–
ma’lumotlarda xatoliklar ko‘p bo‘lsa;
–
matn mavzuga mosligi 50% dan kam bo‘lsa;
–
mavzuni yoritishda ketma-ketlik butunlay buzilgan, mavzu bilan
reja bir-biriga to‘g‘ri kelmasa;
–
yozma ishning matnida qisqa bir xil tipdagi umumiy so‘zlarni
o‘rinsiz qo‘llash holatlari kuzatilsa;
Xatolar
soni
turlicha
bo‘lishi
mumkin:
–
yozma
ishda
ishoraviy
xatolar
qancha bo‘lishidan
qat’i nazar, 5 ta imlo
xato qilganda;
qancha bo‘lishidan
qat’i nazar, 5 ta imlo
xato qilganda;
–
8 yoki undan ortiq
ishoraviy
xato,
imlo
xatolar,
grammatik xatolar
soni 5 ta bo‘lganda.
“1”
Yuqorida ko‘rsatilgan mezonlardan past darajada yozilgan matnga
qo‘yiladi.
7 va undan ortiq
grammatik
xatolar bo‘lsa.
