BIR YILDA 3 MILLION TONNALIK ISROF
Alloh bergan ne’matlarni
isrof qilish, ularning qadriga yetmaslik gunohdir.
Bugungi kunda dunyoning qashshoq davlatlari aholisi ochlikdan sillasi qurib, sogʻlig‘ini
yoʻqotib borayotgan bir paytda ayrim davlatlarda oziq-ovqat borasida isrofgarchilikka
yoʻl qoʻyilishi juda achinarli.
BMT ma’lumotlariga koʻra, 2019-yilda dunyo boʻyicha ishlab chiqarilgan jami
oziq-ovqat mahsulotlarining 31 foizi chiqindiga aylangan. Vaholanki, yoʻqotilayotgan bu
oziq-ovqat mahsulotlarining 25
foizi muhtojlarga berilsa, butun dunyodagi ochlik
muammosini toʻliq hal qilishga erishsa boʻladi!
Oʻzbekistonda ham mahsulotlarning chiqindiga chiqish koʻrsatkichi
ancha
yuqori. Mamlakatda yiliga 3 million tonna iste’mol mahsulotlari isrof qilinadi. Birgina
Toshkent shahrida har kuni 2 tonnaga yaqin non mahsuloti chiqindiga tashlanadi. Bu esa
faqatgina poytaxtda yiliga 730 tonna non mahsuloti chiqindiga aylanishini anglatadi.
Rasmiy ma’lumotlarga koʻra, Oʻzbekistonda 4 million aholi kam ta’minlangan
hisoblanib, daromadining 67 foizini oziq-ovqat mahsulotlariga sarflaydi.
Qancha qishloq xoʻjalik mahsulotlari ombordan peshtaxtaga kelgunga qadar
yaroqlilik muddati qisqaradi.
Import mahsulotlar, hujjati toʻgʻri boʻlmasa, bojxona
omborlarida qolib ketadi va yoʻq qilinadi. Supermarketlarda yaroqlilik muddati tugab,
sotilmay qolgan mahsulotlar shunchaki isrof boʻladi,
hatto chegirmalar ham bunga
yordam bermaydi. Doʻkonlar yaroqlilik muddati oz qolgan mahsulotlarni muhtojlarga
toʻgʻridan toʻgʻri berib yuborgandan koʻra, yoʻq qilishni afzal koʻradi,
chunki soliq
toʻlamaydi.
Koʻrinib turibdiki, bu yerda
qandaydir tizimli muammo bor, kimlardir oziq-
ovqatga
yetib bora olmayapti, qayerdadir esa isrof qilinyapti.
Muhtojlarning bu oziq-ovqatlarga yetib borishi, ularni toʻgʻri
va manzilli
taqsimlash tizimi hali yoʻlga qoʻyilmagan. Doʻkonlar, supermarketlar uchun oziq-ovqat
mahsulotlarini begʻaraz taqdim etishni ragʻbatlantirish tizimi mavjud emas.
Boshqa davlatlar misolida koʻradigan boʻlsak, masalan, Germaniyada yaroqlilik
muddati oz qolgan oziq-ovqat mahsulotlari begʻaraz taqdim qilinganda,
nol stavkada
QQS (qo‘shimcha qiymat solig‘i) hisoblanadi.
Fransiyada savdo doʻkonlari saqlash muddati tugagan, ammo iste’molga yaroqli,
uzoq muddat sifatini saqlab qoladigan oziq-ovqat mahsulotlari iste’mol uchun xayriya
fondlariga begʻaraz taqdim etilishi shart!
Bizda ham oziq-ovqat banklari faoliyatini yoʻlga qoʻyish vaqti keldi.
Agar oziq-ovqat mahsulotlaridan samarali foydalanish tizimi yoʻlga qoʻyilsa,
isrof boʻlmaydi, oziq-ovqatga muhtojlar kamayardi, qancha kasalliklar va boshqa ijtimoiy
muammolarning oldi olinardi.
Shahnoza Soatova
Topshiriqlar:
1.
Matnga reja tuzing.
2.
O‘z fikr-mulohazalaringizni qo‘shib to‘liq bayon yozing.
