“Ona tili va o‘qish savodxonligi” fanining o‘ziga xos xususiyatlari

• SAMARQAND-2022

• Ma’ruzachi:
• Shodiyeva Jamila Xolboyevna

“Ona tili va o‘qish savodxonligi” fanining o‘ziga xos xususiyatlari:

• “Ona tili” va “O‘qish” fanlarining integratsiyasi to‘liq ta’minlangan

• Dars soati saqlab qolingan

• XXI asr ko‘nikmalarini shakllantirishga e’tibor berilgan

• Ona tili va o‘qish savodxonligi:

• Matnlar va she’rlar bolaning ijtimoiy hayotga kirishib keta olishida ko‘maklashadigan, ham badiiy va informativ, ilmiy-ommabop uslubdagi matnlardan iborat

• O‘qish fanidagi matnlar asosan mavhum tushunchalardan iborat edi

• Amaldagi darsliklar:

• Amaldagi darsliklarda tinglab tushunish kompetensiyasini rivojlantirish uchun topshiriqlar ajratilmagan

• Tinglab tushunish kompetensiyasini rivojlantirish uchun har bir mavzuga alohida topshiriqlar ishlab chiqilgan.

• O‘qib tushunish kompetensiyasining barcha qismlarini qamrab oladigan savol va topshiriqlar mavjud

• O‘qib tushunish kompetensiyasini rivojlantirivchi topshiriqlar, matnda ifodalangan ma’lumotlarga, didaktik elementlarga qaratilar edi

• Ona tilini o‘qitishdan maqsad tilning grammatikasini o‘rgatish, til strukturasiga oid qoidalarni yod oldirish edi

• Ona tili va o‘qish savodxonligi:

• Amaldagi darsliklar:

• 1

• 1

• Ya’ni asosiy e’tibor so‘z, uning ma’nolari, o‘rindoshlari, qo‘llanish o‘rinlari, lug‘at boyligi kabi tomonlarga qaratilgan.

• Yangi darslikda yoshga mos, qiziqarli mavzulardagi matnlar hamda she’rlarga singdirilgan. Yozuvchilar bilan birgalikda matnlar qayta ishlab chiqilgan.

• Til strukturasini o‘rgatishga qaratilgan

• Matnlarda bola yoshiga mos bo‘lishidan ko‘ra, didaktik ahamiyatiga urg‘u berilgan.

• Ona tili va o‘qish savodxonligi:

• Amaldagi darsliklar:

• 2

• 3

• Yangi darsliklarda bolaning tushunishi uchun qiyin boʻlgan soʻzlar darslikning orqa qismida maxsus lugʻatga joylashtirilgan. Bundan tashqari ular ustida alohida mashqlar ishlab chiqilgan.

• 2

• 3

• Darsliklardagi tushunarsiz boʻlishi mumkin boʻlgan soʻzlar izohsiz qoldirilar edi.

Ona tili va o‘qish savodxonligi darsligining afzallik jihatlari:

• 1

• Ahamiyatli tomoni endi o‘qituvchilar uchun “O‘qituvchi kitobi”, o‘quvchilar uchun esa “Mashq daftari” ham bor.

• SERVICES

• 2

• Darslikda o‘quvchilarning eng og‘riqli muammosi bo‘lgan og‘zaki javob beriladigan
• alohida topshiriqlar ham ishlab chiqilgan.

• 3

• Yangi darslikda uyga vazifalar mavjud emas. Nutqiy mavzular asosida izchillikda bir-birini to‘ldiradigan, o‘zi izlanib topishga qaratilgan nostandart mashq va topshiriqlar ishlab chiqilgan.

Tushuntirish: birinchi sabab ularning amalda samarasiz topshiriqqa aylangani boʻlsa, ikkinchidan darslardan charchab borgan quyi sinf oʻquvchilari uyda koʻproq dam olishlari lozim deb qaralmoqda. Samarasiz topshiriq deganda oʻquvchi bajarib kelgan uyga vazifalar yoʻl-yoʻlakay tekshirilayotgani yoki deyarli tekshirilmayotgani, oʻquvchi xato va yutuqlarini yetarli anglab olishi uchun vaqtning yetishmasligi nazarda tutilgan.

• 1. 1-2- sinflarda uyga vazifalar yo‘q.

• Milliy dasturda o‘qituvchi baholaydi

3. Yillik bahoni choraklik baholar asosida qoʻyish amaliyoti bekor qilinmoqda.

• Tushuntirish: yil oxirida oʻqituvchi oʻquvchilar uchun qoʻyilgan minimal talabga javob bera olishini tekshirish uchun imtihon oʻtkazishi lozim. Chunki har chorakdagi baho bu minimal talabni bajara olishi yoki olmasligini yaqqol koʻrsatib bera olmaydi.

• 4. Bahoga jazo yoki ragʻbat quroli emas, rivojlantirish vositasi sifatida qarash kerakligi tavsiya etilmoqda. Bolalarni baho bilan qoʻrqitishni bas qilish, ularga imkon qadar past baho qoʻymaslik, toki topshiriqni yaxshi bahoga bajarib kelmaguncha baholamay turish TAVSIYA etilmoqda.

5. Oʻquvchiga qoʻyilgan har bir bahoga izoh-mulohaza berish talab etilmoqda.

• Tushuntirish: oʻquvchi olgan bahosining adolatli ekaniga ishonch hosil qilmas ekan taʼlimga nisbatan motivatsiyasi soʻnib boraveradi. Buni isbotlashning eng yaxshi usuli samarali yetkazilgan izoh mulohazadir. Oʻquvchi izoh-mulohaza orqali kamchilik va yutuqlarini yaqqol koʻra oladi. Keyinchalik qanday harakat qilishi kerakligi haqida xulosalar chiqarib oladi.

6. Oʻqituvchi bahoni oʻquvchi sinf bitiruvchisi uchun qoʻyilgan malaka talabni qanchalik yaxshi bajarayotganiga qarab qoʻyishi amaliyoti joriy qilinmoqda.

• Tushuntirish: Milliy oʻquv dasturida malaka talablari qismi mavjud. Bu malaka talablari oʻqituvchi kitobida ham aks etgan. Oʻquvchilar ana shu malaka talablariga javob bera olishi kerak. Oʻqituvchi endilikda shuni baholaydi. Yaʼni oʻquvchining qoidani bilishi emas, oʻsha qoidadan xulosa chiqarib amalda qanchalik toʻgʻri foydalanishi inobatga olinadi.

• E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!