Avtomatik boshqarish sistemalari

Avtomatik boshqarish sistemalari

• Avtomatik bosharish sistemalari (ABS) qabul qilayotgan signallar uzluksiz ya’ni bir tekisda o’zgaradian, doimiy va diskret, ya’ni sakrash bilan o’zgaradigan bo’lishi mumkin. Signallarning analog va raqamli turlari mavjud. Inson, eng avvalo og’ir jismoniy mehnat turlaridan ozod bo’lishga erishgan. Bu o’rinda u tabiiy energiya manbalaridan (suv, shamol va boshqalar) foydalangan.

Hozirgi vaqtda ikki:

• 1. Boshqarishning avtomatik sxemasi (BAS)
• 2. Boshqarishning avtomatlashtirilgan sistemasi degan tushunchalar ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda keng foydalanilmoqda

Boshqaruvning avtomatik sistemasi BAS da odam ishtirokisiz foydalana oladigan ya’ni texnologik mashinani ishga tushirish, to’xtatish, harakat yo’nalishi va tezligini o’zgartirish, ob’ektning biror texnologik parametrlarini (harorat, bosim, sath balandligi, tezlik, namlik) rostlab turish uchun xizmat qiladigan sistemalar yoki ob’ektlarning texnologik parametrini o’zgartirish sistemalari, nazorat qilish, himoya va signallash funksiyalari tashkil etadi

Boshqaruvning avtomatlashtirilgan sistemasi BAS da insonning ishtirok etishini ko’zda tutadigan ko’p pog’onali murakkab sistemalar kompleksida aytiladi. Bunda inson faoliyatining turli sohalarida boshqarishni optimallash uchun kerak bo’ladigan ma’lumotlarni to’plash va ishlov berishning avtomatlshtirishni ta’minlaydigan “odam mashina“ sistemasi deb ta’riflanadi. Bunday sistema ma’lumotli to’plash va uzatish, ma’lumotlarga ishlov berish va boshqaruvchi signal hosil qilish va boshqaruvchi ta’sir ko’rsatish vazifasini bajaradi.

BAS quyidagi sinflarga bo’linadi:

• I. Boshqarish darajasi bo’yicha:
• 1. Umumdavlat BAS
• 2. Soha bo’yicha BAS. Vazirlikka tegishli tashkilotlar alohida yoki UBAS tarkibida boshqarish
• 3. Xududiy BAS. Umumiy hududiy tumanlarni alohida yoki SBAS yohud UBAS tarkibiga kirgan holda boshqarish
• 4. Ishlab chiqarish birlashma BAS. Ishlab chiqarish birlashmalarini alohida yoki SBAS yohud UBAS tarkibida bo’lgani holda boshqarish.
• 5. korxona BAS. Ishlab chiqarish korxonalarini alohida yoki birlashma BAS yoki firma BAS tarkibiga kirgan holda boshqarish.