|
Uchinchi funksiyasi, xo’jalik subyektlari pul hisob - kitoblarini amalga
Pdf ko'rish
|
| bet | 112/153 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 4,02 Mb. | | #252922 |
Bog'liq Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti Uchinchi funksiyasi, xo’jalik subyektlari pul hisob - kitoblarini amalga
oshirish
hisoblanadi. Iqtisodiyotda faoliyat yuritayotgan xo’jalik subyektlari kun
davomida bir necha yuz minglab turli darajadagi pul aylanmalarini (asosan naqdsiz
pul ko’rinishida) amalga oshiradi.Banklarning bevosita ishtiroki natijasida ushbu
o’tkazmalar jo’natuvchidan oluvchiga etib boradi. Shuningdek, banklar pul
o’tkazmalari orqali iqtisodiyotning turli tarmoqlariga kapitalni joylashtiradi va kredit
liniyalari ochadi. Bularning barchasi banklarning pul hisob - kitoblarni amalga
oshirish funksiyasi orqali bajariladi va tartibga solinadi.
Banklarning pul aylanmasini tartibga solish funksiyasi orqali Markaziy bank
iqtisodiyotdagi tovar massasi va pul massasi o’rtasidagi o’zaro muvozanatlikni
ta’minlaydi. Ma’lumki, ushbu muvozanatning buzilishi iqtisodiyotda inflyatsiya
darjasini ortib ketishi yoki pul taqchilligini vujudga kelishiga olib keladi. Shu bois
ham Markaziy bank o’zining pul - kredit instrumentlari orqali pul aylanmasi uchun
zarur bo’lgan to’lov vositasining miqdorini tartibga solib turadi.Ikkinchi funksiyasi,
korxona va tashkilotlar, davlat, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarini
kreditlash. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarish va mehnat taqsimotining
chuqurlashuvi mulkiy shaklidan qa’tiy nazar barcha xo’jalik yurituvchi subyektlarni
aylanma mablag’larga bo’lgan ehtiyojini oshiradi. Xususan, korxona va tashkilotlar
ishlab chiqarish jarayonini modyernizatsiyalash va kengaytirish, mehnat taqsimotini
takomillashtirish, qo’shimcha aksiyalarni sotib olish va boshqa maqsadlarni amalga
oshirishda qo’shimcha moliyaviy mablag’larga kuchli ehtiyoj sezadi. Xo’jalik
yurituvchi subyektlarning bu ehtiyojining asosiy qismi banklarning kredit berish
funksiyasi orqali qondiriladi. Albatta, banklar ushbu funksiyani amalga oshirishda
kreditning
tegishli tamoyillariga (muddatlilik, ta’minlanganlik, to’lovlilik,
qaytarishlik va maqsadlilik) amal qilgan holda xo’jalik yurituvchi subyektlarga
tijorat asosida taqdim etadi.
|
| |
