Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(1/2), Jan., 2023
576
D400
B 1,5
M 15
me’yorlashtiri
lmaydi
0,11
7
D500
B 1,7
M 20
me’yorlashtiri
lmaydi
0,14
7
D600
B 2
M 25
F 50
0,14
7
D700
B 2,5
M 30
F 50
0,18
7
D800
B 2,5
M 35
F 75
0,22
7
D900
B 3,5
M 50
F 75
0,25
9
D1000
B 5
M 75
F 75
0,29
9
D1200
B 7,5
M 100
F 100
0,38
10
D1400
B 10
M 150
F 150
0,49
10
D1600
B 15
M 200
F 200
0,51
10
D1800
B 22,5
M 300
F 200
0,53
10
Ko’pikbetondagi ideal holda g’ovaklar shakli sferik emas, ko‘p qirrali bo‘lishi
kerak. Buning sababi shundan iboratki, sharlardan tashkil topgan strukturaning hosil
bo'lishida bir-biriga bog'liq bo'lgan g’ovaklar shakllanishi bilan material hajmida
kichik hajmdagi sementning tengsiz taqsimlanishi mavjud.
Materialning yuqori
mustahkamliligini ta'minlaydigan g’ovaklar strukturasi kichikroq qalinligi bilan birga
g’ovaklararo qismlar uchun juda foydali [4].
2-rasm. Ko‘pik betonning
g‘ovaklari shakllari
Ko’pik hosil qiluvchi moddalardan
"Penostrom"
va
"Morpen"
ko'pik
hosil
qiluvchisini ishlatish mumkin.
- "Penostrom" sintetik ko'pik hosil
qiluvchi modda past qatlamli turg'un ko'pikni
hosil qilish, ko’pikbetonni
ishlab chiqarish, shuningdek yengil devor va pardozlash
materiallarini ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan.
- "Morpen" past toksik, qiyin yonuvchi va GOST 12.1.007-76 talablari bo'yicha
IV darajadagi zararli moddalarning ekologik jihatdan kamroq xavfli moddasi
hisoblanadi. Ko'pik hosil qiluvchi modda ishlab chiqaruvchilarining
asosiy texnik
xususiyatlari pasport ma'lumotlari bo'yicha quyiadgi jadvalda keltirilgan.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(1/2), Jan., 2023
577
"Penostrom" va "Morpen" ko'pik hosil qiluvchi moddalarining
asosiy texnik xususiyatlari [5].
2-jadval
№
Ko'rsatkich
Savdo belgisi
"Penostrom"
«Моrpеn»
1
Zichlik, 20
0
C, g / sm
3
da
1.02 - 1.09
1,05 – 1,2
2
Vodorod ko'rsatkichi
7.5 - 10
7 – 10
3
20
0
C xaroratdagi
kinematik
yopishqoqligi , m
2
/ s
40·10-4 dan
ortiq emas
2·10-4 dan ortiq
emas
4
Ko'pikning ko'pligi
7
kam emas
6,5 kam emas
5
Ko'pikning сhidamliligi, min
8
12
2-jadvalda keltirilgan ma'lumotlarga ko’ra, barcha turdagi ko'pik hosil qiluvchi
moddalarning ko'rsatkichlari bir-biridan sezilarli darajada farqlanadi, bu ko'pikbeton
mahsulotlarining samaradorligiga ta'sir qilishi mumkin.
Bu faol moddaning turli xil
kimyoviy xususiyatlariga, shuningdek, bu xususiyatlarni baholash usullariga bog'liq.
XULOSA
An’anaviy yo’l bilan qotish jarayonlarini tezlashtirish uchun ko'pikbetonga
issiqlik bilan ishlov berish jarayonlari qo’llaniladi. Lekin 300-400 kg /m
3
zichlikga
ega bo’lgan issiqlik izolyatsiyalovchi ko'pikbeton, tashqaridan issiqlikka duch kelgan
holda, yuqori harorat material xossalari o’zgarishiga yomon ta'sir ko'rsatadi. Demak
og'ir betonlar uchun qo’llaniladigan an'anaviy issiqlik ishlov berish jarayoni yengil
betonlarda ayniqsa issiqlik izolyatsiyon ko'pikbeton uchun samarasiz deb topildi.
Bundan tashqari, ko'pikbetonga
issiqlik berish jarayonida, kengayuvchan gaz orqali
uning g’ovaklari orasidagi panjaralari buzilishiga olib kelishi mumkin. Bu esa uning
fizik-mexanik xususiyatlariga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Ma'lumki, qotish jarayonini
tezlashtiruvchi kimyoviy qo'shimchalar, gidratatsion
qotish xususiyatiga ega
materiallarning umrboqiyligiga yaxshi ta’sir ko’rsatadi, shu jumladan
ko’pikbetonlarga ham.
REFERENCES
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 8 noyabrdagi № PQ3379 –
sonli "Energiya resurslaridan oqilona foydalanishni ta’minlash chora tadbirlari
to‘g‘risida"gi Qarori.
2.
O’z DSt 712-96 (GOST 25485 – 89) "Yacheykali betonlar. Texnik shartlar"
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(1/2), Jan., 2023
578
3.
N.A.Samig’ov "Building materials and products" textbook. Cho’lpon nomidagi
nashriyot. Tashkent-2013.
4.
A.I.Adilkhodjaev, F.F
Karimova, U.J Turgunbaev Textbook "Building
materials", Tashkent :. -2017.
5.
Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии /
А.Г. Касаткин. - М.: Химия, 1973. - 752с.
