|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq kitob-mutolaasi-ma-naviyat-poydevoriOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 8
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
111
w
www.oriens.uz
August
2022
kitob bilan chambarchas bog‘liq deb hisoblaydigan zamonaviy olim va
o‘qituvchilarning pozitsiyasiga mos keladi.
Kitobxonlikni rivojlantirish sohasidagi tadqiqotchilar jamiyatning insonparvarlik
muammolariga, milliy madaniyatning ma'naviy-axloqiy an'analarini saqlash va
rivojlantirishga, shu jumladan, yangi ming yillikda bolalarda kitobxonlik
madaniyatini shakllantirishga e'tibor kuchayganini ta'kidlamoqda.
Zamonaviy dunyoda o‘qish - bu ko‘p millatli va ko‘p qatlamli o‘zbek
madaniyatining asosini, tizimli yadrosini tashkil etuvchi asosiy ijtimoiy ahamiyatga
ega ma'lumotlarni o‘zlashtirishning eng muhim usuli: kasbiy va kundalik bilimlar,
o‘tmish va hozirgi madaniy qadriyatlar, ma'lumotlar, tarixiy doimiy va dolzarb
voqealar, me'yoriy g‘oyalar... Bu ona tilining iqtisodiy, siyosiy va huquqiy sohalarda,
dunyoqarash darajasida, shuningdek, ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan tajribani
yetkazish darajasida saqlash va ko‘paytirishning eng kuchli mexanizmidir [4].
Kitoblar odamlarni ilgari notanish bo‘lgan joylar, madaniyatlar va dinlar bilan
bog‘lash, shuningdek, ularda o‘z madaniy va diniy merosi bilan faxrlanish tuyg‘usini
uyg‘otish qudratiga ega ekanligi ma’lum. Kitoblar o‘quvchining millati, jinsi yoki
holatidan qat'i nazar, ijobiy namuna bo‘lib, irqiy va madaniy tushunishni
rivojlantirishi mumkin. San’at asarlari orqali har kim o‘zi bilan kelisha oladi, o‘z
davriga mos inson bo‘ladi. O‘zbekistonlik va xorijlik mutaxassislarning kitobxonlik
sohasidagi ko‘plab tadqiqotlarida ta’kidlanganidek, keyingi yillarda rivojlangan
mamlakatlarda unga, qolaversa, ta’lim va madaniyatga bo‘lgan munosabat milliy
taraqqiyotning ustuvor yo‘nalishlari sifatida qaralmoqda [5].
Biroq, tadqiqotchilar ijtimoiy-iqtisodiy sabablar, axloqsizlik va pragmatizmning
ommaviy axborot vositalari orqali singdirilishi tufayli moddiy ehtiyojlarning
ma'naviy ehtiyojlardan ustunligini ta'kidlaydilar, bu ayniqsa zamonaviy yosh avlod
orasida keng tarqalgan. Odob, mas'uliyat, xayrixohlik, bag‘rikenglik, mehribonlik va
axloqiy me'yorlarga rioya qilish istagi kabi axloqiy fazilatlar asta-sekin
shakllanayotgan shaxs ehtiyojlari ierarxiyasidagi etakchi mavqeini yo‘qotmoqda. Bu
holat bizga yangi salohiyatni jalb qilish, yosh avlodda barqaror ma’naviy ehtiyojlarni
shakllantirish va qo‘llab-quvvatlashga xizmat qiluvchi yangi usullarni izlash zarur,
degan xulosaga kelish imkonini beradi.
Umuman olganda, ta'kidlash joizki, hozirgi sharoitda ta'lim tizimi zimmasiga
katta mas'uliyat yuklangan bo‘lsa-da, bunda o‘z-o‘zini tarbiyalash va o‘z-o‘zini aks
ettirishning o‘rni ham muhim bo‘lib, bu ta'limning shakllanishida muhim o‘rin
egallashi kerak [3]. Har bir inson o‘zining ongli, aqliy va ma'naviy darajasi uchun
javobgar bo‘lishi, bu darajani ko‘tarishi, uning rivojlanishini kuzatishi, o‘z-o‘zini
|
| |
