|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq kitob-mutolaasi-ma-naviyat-poydevoriOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 8
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
112
w
www.oriens.uz
August
2022
tarbiyalash va takomillashtirish bilan shug‘ullanishi kerak. Shu bilan birga, har
qanday shaxs o‘zi tug‘ilib o‘sgan oiladan, o‘zi yashab turgan jamiyat va uning
mahsuli
bo‘lgan
jamiyatdan
ajralmasdir.
Binobarin,
uning
ma’naviy
qashshoqlashuvining sabablari ham, bir tomondan, global bo‘lsa, ikkinchi tomondan,
uning oilasida, yaqin muhitida qabul qilingan va bolalikdan tarbiyalangan qadriyatlar
tizimi natijasidir.
Yosh avlodning ma'naviy tarkibiy qismining pasayishi bilan bog‘liq bo‘lgan
alohida hodisa ommaviy madaniyatdir. Ommaviy madaniyat - fan-texnika taraqqiyoti,
jamiyatning sanoatlashuvi va urbanizatsiyasi, shuningdek, ommaviy axborot
vositalarining rivojlanishi bilan bog‘liq holda keng tarqalgan zamonaviy madaniyat
hodisasidir. Ommaviy madaniyat deganda ommaviy auditoriyaga va uning dam olish,
o‘yin-kulgi va muloqotga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan turli xil
hodisalarning keng doirasi tushuniladi [1].
Ommaviy madaniyat insonning hissiy sohasiga murojaat qiladi, shu bilan birga
uning iste'molchisi maxsus ta'lim va tayyorgarlikni talab qilmaydi, chunki
madaniyatning o‘ziga xos arzimaslashuvi, ya'ni badiiy tajribaning butun xilma-
xilligini ahamiyatsiz, elementar, banal. Ommaviy madaniyatning quyidagi belgilarini
ta'kidlash mumkin:
• yangi texnologiyalar yordamida takrorlash mumkin;
• faoliyatning tijorat xarakteri;
• Ommaviy iste'molchiga, katta auditoriyaga yo‘naltirish;
• passiv, tanqidiy bo‘lmagan idrok uchun hisoblash.
So‘nggi o‘n yilliklardagi o‘smirlar o‘rtasida erkin o‘qish tendentsiyalarini qayd
etib, I.I. Tixomirovaning ta'kidlashicha, zamonaviy o‘smirlarning kitob o‘qish
erkinligi moda, kitob bozori va kutubxona fondlari bilan belgilanadi, chunki hozirda
kitob tanlash kitob nashriyotlarining didiga va ularning tijorat nuqtai nazariga bog‘liq.
Axborot jamiyatiga bosqichma-bosqich o‘tish va yangi turdagi jamiyatning
shakllanishi insonning xulq-atvorini, uning odatlarini va bo‘sh vaqtining tuzilishini
o‘zgartirganligi sababli, quyidagi hodisa ham noaniq reaktsiyaga sabab bo‘ladi.
Natijada, bo‘sh vaqtni tashkil etish va o‘tkazishning yangi shakllari paydo bo‘ladi,
eski va tanish (shu jumladan o‘qish) esa etakchi mavqeini yo‘qotadi. Oxir oqibat,
ijtimoiy, individual qadriyatlar va ehtiyojlar ierarxiyasi o‘zgaradi. Shaxsning biroz
boshqacha turi paydo bo‘ladi, ongning yangi turi shakllanmoqda.
Zamonaviy jamiyat hayotiga ommaviy madaniyat va axborotlashtirishning joriy
etilishi natijasida odamlar o‘rtasidagi munosabatlar tizimi, xulq-atvor normalari,
ehtiyojlar ierarxiyasi o‘zgarib bormoqda. Bu, ayniqsa, yosh avlodga taalluqli bo‘lib,
|
| |
