Ключевые слова: культура, духовно-нравственное развитие, чтение,
молодое поколение, книга.
KIRISH
Jamiyat taraqqiyotining yuqori darajasining asosiy mezonlaridan biri uning
madaniyatining holatidir. Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida milliy
madaniyat ko‘plab ob'ektiv sabablarga ko‘ra faol salbiy ta'sirga duchor bo‘lmoqda.
Madaniyat, eng avvalo, iste'mol jamiyatining garoviga aylanadi va bunday sharoitda
ibtidoiy, oqilona iste'molchi ong turi tezda shakllanishi mumkinligi aniq. Madaniyat
rivojini ijtimoiy barqarorlik, millat ma’naviy salomatligi, iqtisodiy yuksalish va
davlat milliy xavfsizligi manbai sifatida ta’minlash davlat siyosatining ustuvor
yo‘nalishi hisoblanadi.
Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 8
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
109
w
www.oriens.uz
August
2022
Madaniyat umuminsoniy hodisa sifatida harakat qilib, har bir shaxs tomonidan
individual ravishda idrok etiladi, o‘zlashtiriladi va takrorlanadi, uning shaxs sifatida
shakllanishiga sabab bo‘ladi. Madaniy davomiylik avtomatik tarzda emas; shaxs
kamolotining shakllari, usullari, yo‘nalishlari va mexanizmlarini ilmiy tadqiq etish
asosida tarbiya va ta’lim tizimini tashkil etish zarur [1].
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida madaniyat moddiy va ma’naviy
qadriyatlar, shuningdek, ularni yaratish, insoniyat taraqqiyoti yo‘lida foydalanish,
avloddan-avlodga o‘tkazish yo‘llari majmui sifatida qaraladi. Madaniyat qadriyatlari
insonning dunyoqarashida, intellektual, axloqiy, estetik rivojlanishida, uning boshqa
odamlar va tabiat bilan muloqot qilish usullari va shakllarida amalga oshiriladi.
Faqat muloqot orqali madaniyatni o‘zlashtirish va uning yutuqlarini o‘zlashtirish
mumkin bo‘ladi. Inson madaniyati - bu odamlarning, ijtimoiy muhitning o‘ziga
xosligini aks ettiruvchi va uning ongi, faoliyati, xatti-harakati, o‘zaro ta'siri orqali
kundalik hayotda namoyon bo‘ladigan shaxs individualligining rivojlanish darajasi
(ijtimoiy tajribani o‘zlashtirish).
Aynan ma'lum bir jamiyatda asosiy qadriyatlar, me'yorlar va xulq-atvor
qoidalari bo‘yicha ma'lum darajadagi kelishuv mavjudligi, odamlarning faoliyati va
xatti-harakatlarini muvofiqlashtirish, shuningdek, ularning shakllanishi uchun sharoit
yaratish mumkinligi tufaylidir. shaxs, madaniy merosni saqlash va takomillashtirish.
Vatanparvarlik, ijtimoiy hamjihatlik, fuqarolik, oila, mehnat va ijod, insonparvarlik,
san’at va adabiyot kabi asosiy milliy qadriyatlar shu qatorda turadi [2]. Pedagoglar
O‘zbekistonning zamonaviy ma’naviy hayoti o‘tgan yillarda asos solingan
qadriyatlarni tanqidiy qayta ko‘rib chiqish bilan ajralib turishini tobora ko‘proq
ta’kidlamoqda. Shu munosabat bilan, insonda ma'naviy va ijodiy kuchlarni qo‘llab-
quvvatlaydigan, qiyinchiliklarni munosib tarzda engib o‘tish qobiliyatini
shakllantiradigan o‘ziga xos yuksak, ammo shu bilan birga tushunarli va axloqiy
o‘zini-o‘zi takomillashtirish hodisa sifatida madaniyat tuyg‘usini tarbiyalash va
saqlash muhimdir.
Shaxs tomonidan madaniyatning rivojlanishi ma'naviy-axloqiy qadriyatlarni
egallash orqali amalga oshiriladi. Shuning uchun shaxsning ma'naviy-axloqiy
rivojlanishi alohida ahamiyatga ega. Ushbu rivojlanish uning sotsializatsiyasi
jarayonida amalga oshiriladi va shaxsning qiymat-semantik sohasini izchil
kengaytirish va mustahkamlashni, shaxsning an'anaviy axloqiy me'yorlar va axloqiy
ideallar asosida baholash va ongli ravishda qurish qobiliyatini va o‘ziga, boshqa
|
