Loyihalashni integrallashgan (jamlangan) tizimlari.
Loyihalashni integrallashgan tizimlari – dasturiy–apparat tizimlar, dasturni
loyihalashni barcha bosqichlarini amalga oshirish imkoniyatini havola qiluvchi –
dasturni dastlabki ma’tinini yaratishdan to apparat-dasturiy majmuani sozlaguncha
bo‘lgan bosqichlarni o‘z ichiga oluvchi.
Loyihalashni integrallashgan muhitini qo‘llash bilan MK tizimida
ishlayotgan dasturni iteraktiv sozlashga o‘tqazish mumkin bo‘ldi. Shu bilan bir
qatorda mikrokontrollerda foydalanuvchi dasturini bajarilish vaqtida beriladigan
boshqarish ta’sirlari instrumental kompyuterda hosil qilinadi, Tashqi ta’sirlarni
ishlatilishi apparat-dasturiy majmuani o‘zini tutishini tadqiqot qilishda
sozlanayotgan dastur ma’tiniga hech qanday o‘zgartirish kiritmasdan amalga
201
oshirish imkonini beradi (ishga tushirishda yangi qiymatlar berish, boshqarish
dasturlarini boshqacha ketma-ketlikda ishga tushirish).
14.2. Tashxislashning asosiy qoidalari va tushunchalari
Tashxislash deganda loyihalashtirilgan va sozlanayotgan tizimda apparat
ta’minotidagi nosozliklar natijasida hosil bo‘lgan hatoliklarni qidirish va topish
jarayoni tushuniladi. MK tizimining dasturiy ta’minotini ishonchliligi loyihalash
bosqichida yo‘l qo‘yilgan hatoliklarning mavjutligi bilan tushuntiriladi. Sozlash
o‘tkazilganda dasturiy ta’minot ishonchliligi oshib boradi.
MK tizim apparat qismining buzilish chastotasi vaqtga boshqacha
bog‘liqlikka ega (14.1-chizma).
14.1-chizma. Apparaturaning ishonchliligini vaqtga bog‘liqlik grafigi
Chizmadagi grafikning 1 boshlong‘ich qismida apparaturani buzilish
chastotasi ancha yuqoriligi kuzatiladi, bu ishlab chiqarishdagi nosozlik tufayli
yuzaga kelgan (integral sxema g‘ilofining germetizatsiyasi yomon, tashqi ulanishlar
ishnchliligi kam).
Chizmadagi grafikning 2 qismi buzilish chastotasi kamligi bilan harakterlanadi, u
elementlarni tabiiy yemirilish hisobiga yuzaga keladi. Bu qismning davomiyligi
maxsulotni o‘rtacha hizmat qilish muddati bilan aniqlanadi.
1
2
3
Вақт
Бузилишлар
частотаси
202
Chizmadagi grafikning 3 qismi buzilish chastotasini oshishi bilan
harakterlanadi. Bu elektron elemenlarning hizmat davridagi elektr yuklamalar
yemirilish darajasini oshiradi, shu bilan birga maxsulotni buzilish extimolini ham
oshiradi. Elektr yuklamalarning ortishi elementning yemirilish jadalligini tezlatadi.
Element hizmat davrida silkinishlarga duch kelishi ulanishlarda buzilish hosil
bo‘lish extimolini oshiradi.
MK tizimlarini foydalanish bosqichida ularni maqsadli vazifalarini bajarish
imkoniyatini ta’minlash uchun ularning ishidagi hatoliklar faktini aniqlash kerak,
hatoliklar hosil bo‘lgan joylarni aniqlash kerak va ularning sababini topish va
bartaraf etish kerak, balkim oxirgi hatolikni emas. Tizimni sifatsiz loyihalashtirish
natijasida yuzaga keladigan ko‘p qaytariladigan hatoliklarni tizimni yoki uning
qismini qayta loyihalashtirish orqali bartaraft etish kerak bo‘ladi.
Tizimlarni tashxislashni funksional va testli tashxislashga ajratiladi.
Funksional tashxislash tizimni maqsadli vazifasini bajarish jarayonida amalga
oshiriladi, shunda tizim kirishiga faqat ishchi ta’sirlar beriladi.
Testli tashxislash tizimni alohida ish tartibiga o‘tqazish yo‘li orqali olib
boriladi, bunda tizim kirishiga mahsus test ta’sirlari beriladi. Keltirilgan tayyorlash
va tashxislash protsedura asosida MK tizim ishlashining modeli yotadi.
MK tizim ishlashining modeli TT asosida loyihalashtirish bosqichida
shakillanadi, yechiladigan masalaning matematik modeli, masalani yechish
algoritmi, apparat ta’minotini arxitekturasi va prinsipial szemasi, dasturni dastlabki
ma’tini va tizim loyihalashtiruvchisining o‘zini tasavuri.
MK tizim ishlashining modeli asosida MK tizimida bo‘lishi mumkin bo‘lgan
buzilishlar modeli quriladi. Bu model tizimni noto‘g‘ri ishlash sababini va ularni
namayon bo‘lish usullari aks ettiradi. Tizimga keluvchi kirish ta’sirlar uchun
(funksional tashxislashda ishchi va testli tashxislashda cuniy-o‘zi hosil qilgan)
tizimning etalon etibori quriladi, u qayd qilingan chiqish etibori bilan solishtiriladi.
MK tizim ishlashining modeli va nosozliklar modeli asosida olingan
natijalarni solishtirish va tahlillash natijasiga asosan tizim ishlashida hatolik bor
yoki yo‘qligi va ularni hosil bo‘lish o‘rni aniqlanadi.
|
