O’rnatilgan tizimlar O’quv uslubiy majmua

197 
14.2. Tashxislashning asosiy qoidalari va tushunchalari. 
14.3. Mikrokontrollerli tizimlarni tashxizlash vositalari. 
 
 
Tayanch iboralar: kompleks sozlash, mantiqiy taxlillovchi, emulyatorlar, 
tashxislash, hatoliklarni qidirish, hatoliklarni topish, funksional tashxislash, testli 
tashxislash. 
 
14.1. Kompleks sozlash vositalari 
Apparat va dasturiy ta’minotni birgalikda sozlashni o‘tqazishga imkon 
beruvchi vositalarga mantiqiy taxlillovchi, sxema tarkibidagi emulyatorlar va 
sozlashning integrallashgan muhiti kiradi. Bu vositalarning barchasi murakkab 
apparat-dasturiy majmua bo‘lib, yetarli darajada keng sozlash masalalarini hal 
qiluvchilardir. 
Mantiqiy taxlillovchilar. 
Ko‘p hollarda hisoblash tizimining ishlashini tahlillash uchun hisoblash 
tizimini ishlashining bir necha sikllar davomida bir necha yo‘llardagi yuqori 
chastotada o‘zgaruvchi axborot oqimini qayd qilish zarurdir.
Bu maqsadlar uchun mantiqiy taxlillovchilar qo‘llaniladi. Mantiqiy 
taxlillovchilarni ishlatilganda uning kirishlari hisoblash tizimining nazorat 
qilinadigan nuqtalariga ulanadi va uni dasturlash amalga oshiriladi. 
Mantiqiy taxlillovchilarni dasturlashda quyidagilar beriladi: 
➢ taxlilovchining ichki hotirasidagi xodisalarni qayd qilish takt impulslarini 
hosil qilish usuli (ichki generatordan, tashqi zanjirdan, takt impulslarini
chastotasini bo‘lish koeffitsienti); 
➢ xodisa belgisi, uning hosil bo‘lishi taxlillovchi hotirasida sozlanayotgan 
hisoblash tizim holatini qayd qilish jarayonini faollashtiradi (nazorat 
qilinayotgan shinalar qiymatini yoki qiymatlar oralig‘ini, qayd qilish 
jarayonini ishga tushiruvchi yoki to‘xtatuvchi xodisa turi); 

198 
➢ mantiqiy taxlillovchini dastlabki ishga tushirilish soni (taxlillovchining qayd 
qilingan sanoqlarining qancha ishga tushuruvchi xodisalar hosil bo‘lgan 
sonini hotirada saqlash kerak); 
➢ mantiqiy taxlillovchini dastlab ishga tushirilgandan keyingi ishga tushirishlar 
soni (taxlilovchining qayd qilingan sanashlar sonining qaysinisi to‘xtatuvchi 
voqeasi paydo bo‘lgandan keyingisini hotirada saqlash kerak bo‘ladi). 
Yeg‘ilgan o‘lchashlar turli usulda havola qilinishi mumkin: 
➢ holatlar fazosida o‘tish graflar ko‘rinishida; 
➢ vaqt diogrammasi ko‘rinishida; 
➢ raqamli kodlar ko‘rinishida; 
➢ axborotlar shinasining mnemonik buyruqlari ko‘rinishida. 
Mantiqiy taxlillovchi berilgan turdagi xodisalarni o‘lchash oralig‘idan 
tashqarida bo‘lgan sonini sanashga, signalning vaqt ko‘rsatgichlarini aniqlash, 
halallarni aks ettirish va qayd qilish (foydalanuvchi tomonidan berilgan minimal 
ruxsat etilganidan kam davrli impulslarni) imkonini beradi. 
Firmalar mantiqiy taxlillovchini sanoat modellarini ishlab chiqaradilar. 
Hozirda ishlatilayotgan mantiqiy taxlillovchilar sxemaning 150 ta nuqtasini bir 
vaqtda nazorat qila oladilar, har bir kanalga 32 Kbayt gacha sig‘imli hotiraga
egadirlar va kanalli nuqtani holatini 0,5 s dan 5 ns gacha davr bilan qayd qila 
oladi. Hewlett-Packard firmasi ishlab chiqardaigan mantiqiy taxlillovchilar keng 
tanilgan. 

Download 2,55 Mb.