O’RNATILGAN TIZIMLARDA QURILMALAR DRAYVERI
Usmonov Maxsud Tulqin o’g’li
maqsudu32@gmail.com
Toshkent axborot texnologiyalari
universiteti Qarshi filiali
Annotatsiya:
O’rnatilgan tizim-bu amaliy kompyuter tizimi bo’lib, u boshqa
turdagi
kompyuter
tizimlaridan,
ya’ni
shaxsiy
kompyuterlar
(PC)
yoki
superkompyuterlardan farq qiladi. Biroq, siz “o’rnatilgan tizim” tushunchasini
tushunishda ba’zi qiyinchiliklarga uchrashingiz mumkin,
chunki u texnologiyadagi
o’zgarishlar va turli xildagi kompyuter qurilmalari va dasturiy qismlari narxlari
sezilarli tushish natijasida doimiy ravishda mukammallashib boradi. Yaqin yillarda
o’rnatilgan tizimning an’anaviy turlari doirasi ancha kengaydi. O’quvchi yaqin
kelajakda bu tizimga duch kelishi mumkinligi sababli, tizim haqida mulohaza qilishni
va bugungi kunda ular qanchalik to’g’ri ishlashi yoki kamchiliklarini tushunishi juda
muhim hamda ular xususida onliravishda muhokama yurita olishi kerak.
Kalit so’zlar:
O’rnatilgan
tizimlarni loyihalashtirish, O’rnatilgan tizim
tushunchasi, O’rnatilgan tizimlarda qurilmalar drayveri.
Kirish
O’rnatilgan tizim deganda odatda maqsadga mo’ljallangan yoki muayyan
o’rnatilgan dastur bilan foydalanishga mo’ljallangan har qanday kompyuter tizimi
yoki kompyuter qurilmasi tushuniladi. Odatda,
oxirgi foydalanuvchi bunday
tizimlarni o’zgartira olmaydi.
O’rnatilgan operatsion tizimlar odatda ma’lum bir vazifa yoki funktsiyaga
yuqori darajada moslashishga ega. Ular maxsus jihozlarni yoki ma’lum bir dasturni
qo’llab-quvvatlash uchun optimallashtirilishi mumkin. Tizim konfiguratsiyasi
blokirovka qilinishi va sinchkovlik
bilan tekshirilishi mumkin, shuning uchun
ularning ishlab chiqaruvchilari xarajatlar darajasini boshqarish va ixtisoslashtirilgan
vazifalar uchun optimallashtirilgan juda ishonchli qurilmalarni ishlab chiqarish
imkoniyatiga ega.
Natijada, xavfsizlik tizimining buzilish ehtimoli har qachongidan ham yuqori.
Afsuski, o’zlashtirilib
olingan usullar, texnologiyalar va protseduralar tahdidlarni
boshqarish va xavfsizlik buzilishlariga javob berish zamonaviy dinamik va
taqsimlangan tarmoq muhitida barqaror va hayotiy himoya strategiyalarini amalga
oshirishga
imkon
bermaydi.
Himoyalash
vositalariga
misli
ko’rilmagan
investitsiyalarga qaramay, bo’shliqlar hamma joyda, shu jumladan rasmiy muvofiqlik
rasmiy ravishda ta’minlangan joylarda ham mavjud. Bularning
barchasi zamonaviy
tarmoqlarning samarali ishlashi uchun yangi rahbarlar, yangi fikrlash, yangi vositalar
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
24 September 2021
www.openscience.uz
230
va yangi jarayonlar kerak degan xulosaga olib keladi.
Ba’zi tashkilotlar uchun bu axborot xavfsizligini boshqarishning korporativ
markazini (Security Operations Center, SOC) yaratish yoki uning imkoniyatlarini
kengaytirish uchun rag’batlantiruvchi omil bo’ladi, boshqalari xavfsizlikni ta’minlash
va boshqariladigan xizmatlarni etkazib berish bilan shug’ullanishni afzal ko’rishadi
(Boshqariladigan xizmat ko’rsatuvchi provayder, MSP).
Ma’lumotni
boshqarish, to’plash, saqlash, o’zgartirish va tahlil qilish uchun
raqamli tizimlar (CS) hozirgi kunda inson faoliyatining barcha sohalarida (ishlab
chiqarish, tadqiqot, hayot, ofis, transport vositalari) qo’llaniladi. Shu munosabat
bilan, markaziy isitish tizimining narxini, o’lchamini, energiya sarfini kamaytirish va
qo’shimcha uskunalarni talab qilish tobora ortib bormoqda.