205
topologiya ham mavjud. Bu holda konsentrator o‗ziga
kelayotgan signalni faqat
tiklabgina qolmay, axborot almashinuvini ham boshqaradi, lekin o‗zi axborot
almashishda ishtirok etmaydi.
Yulduz topologiyasining katta
afzalligi shundan iboratki, hamma ulanish
nuqtalari bir joyda jamlangandir. Bu xususiyati tufayli tarmoq ish faoliyatini oson
nazorat qilishga, nosozliklarni u yoki bu abonentni tarmoq markazidan oddiy uzib
qo‗yib tuzatishga (bu holatni shinada amalga oshirib bo‗lmaydi), tarmoqni hayotiy
muhim nuqtalaridan begona abonentlarni ulash imkoniyatini chegaralash kabi
qulayliklarni beradi. Yulduz ulanish holatida har bir tashqi abonent kompyuteriga
bitta axborotni ikki tomonga uzatish va ikkita (axborot
har bir kabeldan faqat bir
tomonga uzatiladi) kabel ulanish imkoni mavjud. Ikkinchi holat amalda ko‗proq
uchraydi.
«Yulduz»simon topologiyali barcha tarmoqlarning umumiy kamchiligi
boshqa turdagi topologiyalarga nisbatan kabel ko‗p sarflanishidir. Masalan,
«Shina» topologiyaga (3.1–rasm) nisbatan «yulduz» topologiyasida bir necha
marotaba uzun kabel sarflanadi. Bu holat tarmoq tannarxiga sezilarli darajada ta‘sir
qilishi mumkin.
«Halqa» topologiyasi – bu har bir kompyuter aloqa yo‗llari
faqat ikkita
boshqa kompyuter bilan ulanib, biridan faqat axborot oladi va ikkinchisiga faqat
axborot uzatadi. Har bir aloqa yo‗llarida «Yulduz» topologiyasi
kabi faqat bitta
axborot uzatuvchi va bitta axborot qabul qiluvchi ishlatiladi. Bu holat tashqi
terminatorlardan voz kechish imkonini beradi. «Halqa» topologiyasining muhim
xususiyati shundan iboratki, har bir kompyuter o‗ziga kelgan signallarni tiklaydi,
ya‘ni repiter vazifasini ham bajaradi, shuning uchun butun halqa bo‗ylab signalni
so‗nish muammosi bo‗lmaydi. Muhimi halqadagi ikki kompyuter o‗rtasidagi
so‗nishdir. Bu holatda aniq ajratilgan markaz yo‗q,
tarmoqdagi hamma
kompyuterlar bir xil bo‗lishi mumkin. Ko‗pincha halqada maxsus abonent ajratilib,
u axborot almashinuvini boshqaradi yoki nazorat qiladi. Malumki, tarmoqda
