|
Eng oddiy sistemalar haqida umumiy ma’lumotlar
|
| bet | 5/6 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 70,19 Kb. | | #237887 |
Eng oddiy sistemalar haqida umumiy ma’lumotlar
Elektr sistemani bir – biriga uzviy bog‘liq bo‘lgan ikki o‘zaro bog‘lik elementga ajratish mumkin.
Kuch elementlari – elektro energiyasi ishlab chiqaruvchi (masalan generatorlar) uzgartiruvchi (transformatorlar, to‘g‘rilagich, invertarlar), uzatuvchi va tarqatuvchi (havo liniya uzatish liniyalari, tarmoqlar) va yuklanishini iste’mol qiluvchi elementlar.
Boshqaruv elementlari – sistema holatini o‘zgartiruvchi va boshqaruvchi elementlar (masalan:Sinxron mashinalar uyg‘otishini rostlagichlar, chastotani rostlagichlari, rele, viklyuchatellar va x.k.).
Sistemada sodir bo‘ladigan va xohlagan vaqt davomida yoki biror bir vaqt oralig‘idagi holatini belgilaydigan jarayonlar yig‘indisi sistema rejimi deyiladi.
Rejim–bu sistemaning holati bo‘lib, sistema elementlarini ulanish sxemalariga bog‘liq va juda ko‘p turli jarayonlar bilan aniqlanadi.
Rejim sistema ishlash sharoitini miqdoran aniqlovchi ko‘rsatkichlar bilan xarakterlanadi. Bu ko‘rsatkichlar rejimning parametrlari deyiladi.
Rejimning parametrlariga quvvat, kuchlanish, tokning kattaliklari, e.yu.k vektorlarini burchak o‘zgarishlari kuchlanish, tok, chastota, vektor burchak va h.k o‘zgarishlari kiradi.
Rejim parametrlari o‘zaro nisbatan bog‘liq bo‘lib ularga sistema parametrlari kiradi.
Sistema parametrlari – bu ko‘rsatkichlar, sistema elementlarini fizikaviy xususiyatini miqdoran aniqlab, ularni ulanish sxemalarini va hisobiy xarakterga ega bo‘lgan o‘zgartirishlarni aniqlaydi. Sistema parametrlariga to‘la qarshilik kattaligi, aktiv va reaktiv qarshilik, elementlarni o‘tkazuvchanligi, transformatsiya koeffitsienti, doimiylik vaqtida kuchlanganlik koeffitsienti va x.k. kiradi
Masalan qarshilik R dagi tok.
bu erda I i U – rejimning parametri
R – sistemaning parametri
Bir qator sistema parametrlarini ularni rejimlariga bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bunday sistemalar chiziqsiz bo‘ladi. Bunday chiziqsiz sistemalar uning rejimlarni parametrlarini orasidagi farq bilan xarakterlanadi.
Masalan: Quvvat – kuchlanishning kvadrati va sinusoidal uzatilayotgan quvvatni oxirgi nuqtalaridan kuchlanishlar vektor farqi bilan bog‘langan.
;
bu erda - sistema parametri
- rejim parametri
Statik barqarorlik
tsansiyada ishlab chiqarilayotgan energiya transformator tr, havo liniyasi LEP orqali sistemaga uzatilishi ko‘rsatilgan. Energosistemaning quvvati stansiyaga nisbatan ancha katta.
Agar liniyadan uzatilayotgan R quvvatni asta – sekin oshirila borilsa, uning ma’lum bir qiymatida barqarorlik muvozanati buziladi va elektr stansiyasi sinxronizmdan chiqadi. Energosistemaga liniya orqali sekin asta ko‘tarilib uzatilayotgan maksimal quvvat statik barqarorlikning chegarasi deyiladi. Elektr stansiyadan energosistemaga uzatilayotgan aktiv quvvat
agar bo‘lsa bu to‘la tokning aktiv tashkil etuvchisi bo‘ladi.
Dinamik barqarorlik
Dinamik barqarorlikning saqlanish sharti . Bu shart bajarilmasa generator sinxronizmdan chiqadi.
Diagrammadan dinamik barqarorlikni quyidagi faktorlar belgilaydi.
1. Q.t ning turi, joylashish joyi va davomiyligi q.t ning joylashishi joyi va turidan elektr stansiya shinadagi kuchlanishlar tushuviga bog‘liq bo‘lib, turbina quvvati qancha pasaysa turbina quvvat farqi shuncha katta bo‘ladi.
|
| |
