|
Sovetlarning Oyga uchirgan apparatlari
|
| bet | 2/4 | | Sana | 29.07.2024 | | Hajmi | 1,46 Mb. | | #268905 |
Bog'liq kosmik kemalar xalokatiSovetlarning Oyga uchirgan apparatlari
1960-yillarning ikkinchi yarmida SSSR va AQSh o‘rtasida kosmosni o‘zlashtirish bo‘yicha raqobat davom etar ekan, har ikki davlat Oyni o‘zlashtirishga urinib ko‘radi.
Sovetlar umumiy hisobda Oyga 30 ga yaqin kosmik apparatlar uchirishgan. Ulardan bir qanchasi Oy sirtiga qo‘nib u yerdan fototasvirlar olgan. Boshqalari Yerning tabiiy yo‘ldoshi atrofida uchgan. Ba’zilari parvoz vaqtida «avariya» bo‘lgan.
Jumladan:
«Luna-2» – 1959 yil 13 sentabr kuni;
«Luna-5» – 1965 yil 12 may kuni;
«Luna-7» – 1965 yil 7 oktyabr kuni;
«Luna-8» – 1965 yil 6 dekabr kuni;
«Luna-10» – 1966 yil 29 may kuni;
«Luna-12» – 1967 yil 19 yanvar kuni;
«Luna-18» – 1971 yil 11 sentabr kuni;
«Luna-19» – 1972 yil 30 sentabr kuni;
«Luna-22» – 1974 yil 22 iyun kuni;
«Luna-23» – 1974 yil 6 noyabr kuni;
«Luna-25» – 2023 yil 19 avgust kuni (Rossiyaniki) Oy atrofiga yoki uning sirtiga qulab tushgan.
«Luna-3» kosmik apparati
io9.com
SSSRning Oyga muvaffaqiyatli qo‘ngan kosmik apparatlari
1970 yil 12 sentabr kuni «Luna-16» fazoga uchiriladi. U 20 sentabr kuni Oy sirtiga qo‘nishga muvaffaq bo‘ladi. 24 sentabr kuni u Yerga qaytib tushadi. «Luna-16» Oyga uchirilgan avtomat tarzda ishlaydigan birinchi apparat edi.
1970 yil 17 noyabr kuni «Luna-17» uchiriladi. Apparat Oy sathiga muvaffaqiyatli qo‘nadi. U qariyb bir yil davomida Oy sathida jami 10 540 metrni bosib o‘tadi va turli tadqiqotlarni olib boradi.
«Luna-17» bilan 1971 yil 14 sentabr kuni aloqa uzilgan. Keyinchalik, Oyning suratlarini olgan boshqa apparatlarda Oy sathida to‘xtab qolgan «Luna-17» ham ko‘ringan.
1972 yil 14 fevral kuni «Luna-20» uchiriladi va u 21 fevral kuni Oy sirtiga qo‘nadi. 1972 yil 25 fevral kuni Oy sirtidan olingan 55 gramm (!) jinsni Yerga olib tushadi.
1973 yilda «Luna-21» Oyga uchiriladi. Ushbu apparat Oy sirtiga 1973 yil 15 yanvar kuni qo‘nadi va qariyb besh oydan so‘ng 4 iyun kuni o‘z faoliyatini to‘xtatadi.
1976 yil 9 avgust kuni sovetlar Boyqo‘ng‘ir kosmodromidan «Luna-24»ni uchirishadi. 18 avgust kuni u Oy sirtiga qo‘nadi.
To‘rt kun davomida Oy sirtida bo‘lgan «Luna-24» 22 avgust kuni Yerga qaytib tushadi. U olib kelgan namunaning og‘irligi 170 gramm (!) edi.
«Luna-24»
zarya.info
«Luna-24» XX asrda Oy sirtida ishlagan so‘nggi apparat hisoblanadi. Undan keyin XXI asrgacha bironta davlat Yerning tabiiy yo‘ldoshiga kosmik apparat qo‘ndira olmagan.
Oradan qariyb qirq yil o‘tgach, 2013 yil 14 dekabr kuni xitoyliklarning kosmik apparati Oy sirtiga qo‘nishga muvaffaq bo‘ladi.
Sovetlar yasab chiqqan yana bir apparat 1977 yilda uchirilishi va Oy sirtiga qo‘nishi kerak edi. Biroq «Luna-25» deb nomlangan apparat uchirilmasdan qolib ketadi. (2023 yil 19 avgust kuni Oyda avariyaga uchragan apparatni rossiyaliklar ham «Luna-25» deb nomlashadi.)
Agar sovetlarning Oyni tadqiq etish tarixiga qaralsa, Yerning tabiiy yo‘ldoshiga uchirilgan 30 ga yaqin turli kosmik apparatlarning yarmidan ko‘pi avariyaga uchragan. Sanoqlilari Oyga qo‘nishga muvaffaq bo‘lgan. Boshqalari Oy yaqinida uchib, uning suratlarini olgan xolos.
Sovetlar kosmik qurilmalarni Qozog‘istonda joylashgan Boyqo‘ng‘ir kosmodromidan uchirishgan.
www.liveinternet.ru
|
| |
