Topshiriq. Matnga savollar tuzing




Download 0,81 Mb.
bet39/70
Sana27.05.2024
Hajmi0,81 Mb.
#255315
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   70
Bog'liq
O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma (Bakalavriatda rus tilida tahsi

Topshiriq. Matnga savollar tuzing.


XAMSA
Alisher Navoiy Nizomiy Ganjaviy va Xisrav Dehlaviy "Xamsa"lariga bir butun, yaxlit asar sifatida qaradi, o'zbek tilida turli mavzularda mustaqil dostonlar emas, balki bir-birini g'oyaviy - badiiy jihatdan ma'lum darajada to'ldiradigan, yaxlit bir asar deb hisoblanishi va "Xamsa" deb atalishi shart bo'lgan dostonlar majmuini yaratishni o'z oldiga maqsad qilib qo'ydi.
Bunga qadar Navoiy o'z lirik she'rlari bilan tanilgan "Badoye'ul-bidoya" va "Navodirun-nihoya" devonlarining muallifi sifatida mashhur edi. Navoiy 42 yoshida "Xamsa"ning birinchi dostoni - "Hayrat ul abror"ni yozishga kirishdi va shu yiliyoq uni tugallab, "Farhod va Shirin" dostonini boshladi. 1484 - yilning boshlarida "Farhod va Shirin", shu yilning fevral-mart oylarida "Layli va Majnin", bahor va yoz oylarida "Sab'ai sayyor", 1485 - yilning o'rtalarida "Saddi Iskandariy" dostonlari qo'ldan chiqdi.
Besh doston yozishni o'rta asr ulug' shoiri va mutafakkiri Nizomiy Ganjaviy (1141-1203) boshlab berdi. Natijada sharq adabiyotida yangi sahifa ochildi. Shoir yaratgan asar "Xamsa" nomini olishi uchun dostonlarning soni beshtaga yetishining o'zi kifoya qilmasdi, balki ularning nomlari, janri, mavzui, obrazlari va kompozitsiyalari ham Nizomiy dostonlariga mos tushishi, lekin bu asarning qaytarig'i yoki taqlidiy nusxasi bo'lmasligi talab etilardi.
Faqat Xusrav Dehlaviy (1253-1325), Abdurahmon Jomiy (1414-1492) va Navoiygina Nizomiy Ganjaviy qatoridan o'rin olishga muyassar bo'ldilar.
SINTAKSIS
Синтаксис — раздел грамматики, изучающий формы и типы предложений, структуру словосочетаний и связи слов в словосочетании и предложении.
В синтаксисе изучается прежде всего предложение, являющееся целостной грамматически организованной единицей речи.
Так как каждое предложение как отрезок связной речи, выражающий мысли, чувства и волеизъявления, строится из слов, то в синтаксисе изучаются и слова. Но они изучаются не как лексические единицы или части речи, обладающие определенными грамматическими свойствами и морфологическими формами, а как те или иные члены предложения.

Grammatika til haqidagi fanning bir qismi bo’lib, morfologiya va sintaksisdan iboratdir. Morfologiyada so’z turkumlari o’rganiladi. Sintaksisda so’z birikmalari, gap turlari o’rganiladi.


Sintaksis grekcha so’z bo’lib, tuzish degan ma’noni bildiradi.

Download 0,81 Mb.
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   70




Download 0,81 Mb.