• 1- topshiriq.
  • 3- topshiriq.
  • 4- topshiriq
  • GAPNING IFODA MAQSADIGA KO'RA TURLARI




    Download 0,81 Mb.
    bet44/70
    Sana27.05.2024
    Hajmi0,81 Mb.
    #255315
    1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   70
    Bog'liq
    O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma (Bakalavriatda rus tilida tahsi

    GAPNING IFODA MAQSADIGA KO'RA TURLARI
    (Типы предложений по цели высказывания)

    По цели высказывания предложения делятся на три группы: darak gap (повествовательное предложение); so'roq gap (вопросительное предложение); buyruq gap (побудительное предложение).




    Darak gap. Повествовательное предложение сообщает о каком-либо факте, явлении и т.п. Ulug'bekning ilmiy faoliyati uning shuhratini olamga yoydi.- Научная деятельность Улугбека прославила его на весь мир.
    So'roq gap. Вопросительными называются те предложения, при помощи которых говорящий стремится что-либо узнать от собеседника. В узбекском языке они образуются тремя способами:
    1. При помощи вопросительных частиц: Sen institutda o'qiysanmi? - Ты учишься в институте? Akang-chi? - А твой старший брат? Shu kichkina bola-ya? - Этот маленький мальчишка?
    2. При помощи вопросительных местоимений: Kim she'rni yoddan aytib beradi? — Кто прочитает стихи наизусть? Bozordan nimalar olmoqchisiz? — Что вы собираетесь купить на базаре?
    3. При помощи вопросительной интонации: Soat besh bo'ldi — Soat besh bo'ldi? Время - пять часов - Время - пять часов?
    Buyruq gap. Побудительные предложения выражают различные оттенки волеизъявления: приказ, просьбу, угрозу и т.д. Сказуемое в этих предложениях чаще выражено глаголом повелительного поклонения: Sen gaplarimga hafa bo'lma. – Ты не обижайся моим словам.
    Все типы предложений по цели высказывания могут произноситься с восклицанием или в нормальном тоне. В конце восклицательных ставится восклицательный знак. После вопросительного предложения произносимого с восклицанием ставятся два знака: вопросительный и восклицательный: Shu kichkina bola-ya ?! – Этот маленький мальчишка?!


    1- topshiriq. Quyidagi so’z va so’z birikmalari ishtirokida beshta darak gap tuzing, yozing.
    Kitobdan o’qildi, singlim bilan maqola haqida, do’stlar uchrashdi, chiqdi, shoir.
    2- topshiriq. Gaplarni o’qib, tinish belgilarini qo’ying va rus tiliga tarjima qiling.

    1. Ulug’bek ilmiy me’rosi uning shuhratini dunyoga yoydi. 2. Alisher rastalardan ildam o’tib bordi. 3. Volodya dadil qadam tashlab oldinga yurdi. 4. Hamza Hakimzoda xalqimizning mashhur shoiri, dramaturgi va kompozitoridir. 5. Insoniyatning eng yaxshi farzandlari asrlar bo’yi orzu qilgan zamonlar endi keldi. 6. Yigit uchun mardlik, qahramonlik eng ulug’ fazilatlardan biridir.




    3- topshiriq. So’roq gaplarni o’qing. Mazmun talabi bilan egani ikkinchi shaxs birlikda qo’yib, savollarga javob yozing.
    1. Siz qachon va qaysi maktabni bitirgansiz? Qaysi yili institutga kirgansiz? Siz qaysi fanlardan kirish imtihonlari topshirgansiz? Siz o’rta maktabda ham o’zbek tili o’qiganmisiz? Siz hammangiz o’zbek tilini yaxshi bilasizmi? Sizda hozir qanday fanlardan leksiya va amaliy mashg’ulotlar bo’lyapti? Siz bu institutda necha yil o’qiysiz? Institutni bitirib, siz qayerda vа kim bilan ishlamoqchisiz?
    4- topshiriq. So’roq gaplarni buyruq gapga aylantirib yozing.
    1. Kitobingni menga berasanmi? 2. Ertaga biznikiga kelasanmi? 3. Ota-onangga xat yozasanmi? 4. Darslarni puxta tayyorladingmi? 5. Hamma studentlar a’lochi bo’lishi mumkinmi? 6. Do’stingga o’zbek tilidan yordam berdingmi?

    Download 0,81 Mb.
    1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   70




    Download 0,81 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    GAPNING IFODA MAQSADIGA KO'RA TURLARI

    Download 0,81 Mb.