• ERGASH GAPLI QO’SHMA GAP (Сложноподчиненное предложение)
  • Еgа ergash gapli qoshma gap
  • O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma (Bakalavriatda rus tilida tahsil oladigan barcha yo’nalishdagi talabalar uchun)




    Download 0,81 Mb.
    bet55/70
    Sana27.05.2024
    Hajmi0,81 Mb.
    #255315
    1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   70
    Bog'liq
    O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma (Bakalavriatda rus tilida tahsi

    3- topshiriq. Matnni o'qing, mazmunini aytib bering.


    REGISTON

    Samarqand-ko'hna tarixiy obidalarga boy shaharlardan biri. Shunday obidalardan biri- Registon uchta salobatli binodan tashkil topgan. Bular: Ulug'bek, Sherdor, Tillaqori madrasalaridir,


    Ulug'bek madrasasi 1471 - yilda barpo etilgan. Bu bino Ulug'bek qurdirgan madrasalarning eng kattasi va eng hashamatlisi edi. Uning monumental peshtoqlari yon gumbazlari va minoralari hozir ham kishini hayratga soladi. Bu madrasa o'z davrida ilm-fanning yirik markazi bo'lgan. Madrasada yirik olimlar, jumladan, Ulug'bekning o'zi ham dars bergan.
    Sherdor madrasasi 1619 - 1636 - yillarda Samarqand hukmdori Yalanto'sh Bahodirning topshirig'i bilan qurilgan, Bahaybat peshtoq tepasida sher va ohular rasmi solingani uchun Sherdor madrasasi deb atalgan.
    Tillaqori madrasasi 1647-1660 - yillarda qurilgan. U zarhal naqshlar bilan ishlangani uchun shunday nom olgan. Mazkur bino qurilishi bilan Registon maydonidagi ajoyib ansambl mukammal shakl olgan.
    Hozirda bu yerga minglab sayyohlar tashrif buyurishadi. Istiqlol davrida madrasalar qayta ta'mirlandi. Endilikda u yerda ko'plab tadbirlar o'tkazilmoqda. "Sharq taronasi" xalqaro musiqa tanlovi fikrimizning dalilidir.


    ERGASH GAPLI QO’SHMA GAP
    (Сложноподчиненное предложение)

    Сложноподчиненное предложение состоит из двух или более простых предложений, которые не равноправны. В составе сложноподчиненного предложения имеются bosh gap (главное предложение) и ergash gap (придаточное предложение). Главное предложение несет в себе основную мысль, придаточное же поясняет главное предложение (или отдельный его член).K примеру в предложении Biz zalga kirganimizda, konsert hali boshlanmagan edi (Когда мы вошли в зал, концерт еще не начинался) главным является второй компонент, а первый компонент (придаточное предложение) указывает на время совершения действия, обозначенного главным. В предложении Kim halol mehnat qilsa, o'sha elda hurmat topadi (Кто трудится честно, тот заслуживает уважения) придаточное предложение (первый компонент) поясняет лишь подлежащее в составе главного предложения.


    Эти предложения условно можно разделить на две группы. Первая из них - СПП с придаточным подлежащим, сказуемым, определительным, изъяснительно — объектным относятся к конкретному члену предложения (подлежащему, сказуемому, определению, дополнению), выраженному местоимением. Например: Shunisi ma'lumki, u kecha mashg'ulotlarga qatnashmagan (Известно то, что он отсутствовал вчера на занятиях). Подлежащее в главном предложении выражено указательным местоимением shunisi, а придаточное поясняет его значение. Bilginki, sening ulug' noming bor (Знай, что у тебя гордое имя) — придаточное предложение поясняет значение дополнения, пропущенного в составе главного и т.д.
    Ко второй группе можно отнести все остальные виды сложноподчиненных предложений, которые поясняют главное предложение, указывая на способ совершения, место, время, цель, последствия, условие совершения, меру действия, обозначенного в главном предложении. Например: Shamol oldindan esar edi, shuning uchun yurish qiyin bo'ldi (Ветер бил в лицо, поэтому ходить было трудно) придаточное (первый компонент) указывает на причину действия, обозначенного главным предложением.
    1. Еgа ergash gapli qo'shma gap. СПП с придаточным подлежащим. В нем придаточное поясняет подлежащее, выраженное местоимением или пропущенное в составе главного: Shunisi hayajonliki, men uning ko'zlarida zarracha ham yosh ko'rmadim. (Волнует то, что в её глазах я не видел капли слез).

    Download 0,81 Mb.
    1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   70




    Download 0,81 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’zbek tilidan uslubiy qo’llanma (Bakalavriatda rus tilida tahsil oladigan barcha yo’nalishdagi talabalar uchun)

    Download 0,81 Mb.