O`zbekiston-Finlandiya Pedagogika
Instituti “Tabiiy fanlar” fakulteti
Kimyo ta`lim yo’nalishi 251-guruh talabasi Baxriddinova Sevaraning
Organik kimyo fanidan
Aminokislotalar va oqsillarning tarqalishi
mavzusida mustaqil ishi
Tekshirdi: Sagnaev.A.T
Samarqand-2024
Shakli: Glossariy tayyorlash.
Ha, aminokislotalar amin (-NH2) va karboksilik kislota (-COOH) funktsional guruhini o'z ichiga oladi.
Ammiak (NH3) azotli organik birikmami?
Yo'q, ammiak noorganik birikma hisoblanadi, chunki unda uglerod atomlari yo'q.
Azotli organik birikmalar oqsillarni hosil qilishda hal qiluvchi rol o'ynaydimi?
Ha, azotli organik birikmalar bo'lgan aminokislotalar oqsillarning qurilish bloklari hisoblanadi.
Purinlar va pirimidinlar azotli organik birikmalarmi?
Ha, purinlar (masalan, adenin, guanin) va pirimidinlar (masalan, sitozin, timin, urasil) o'z tuzilmalarida azot atomlarini o'z ichiga oladi va nuklein kislotalarning muhim tarkibiy qismidir.
Azotli organik birikmalar odatda DNK va RNKda uchraydimi?
Ha, adenin, guanin, sitozin, timin (faqat DNK) va urasil (faqat RNK) kabi azotli asoslar DNK va RNK tuzilishining ajralmas qismidir.
Azotli organik birikmalar kislotali muhitda asos bo'la oladimi?
Ha, azotli birikmalar kimyoviy tuzilishiga qarab protonlarni (H+) qabul qilishi va asos vazifasini bajarishi mumkin.
Alkaloidlar azotli organik birikmalarning bir turimi?
Ha, alkaloidlar o'simliklarda uchraydigan azotli organik birikmalarning xilma-xil guruhi bo'lib, ularning aksariyati farmakologik ta'sirga ega.
Azotli organik birikmalar azot atomlari tufayli vodorod bog'lanishida qatnasha oladimi?
Ha, organik birikmalardagi azot atomlari kislorod va azot kabi elektronegativ atomlarga biriktirilgan vodorod atomlari bilan vodorod aloqalarini hosil qilishi mumkin.
Azotli organik birikmalar ammiakning xarakterli hidiga hissa qo'shadimi?
Ha, siydik va parchalanadigan organik moddalar kabi moddalarda azotli organik birikmalarning mavjudligi ammiakning xarakterli hidiga yordam beradi.
Azotli organik birikmalar qishloq xo'jaligida o'g'it sifatida keng qo'llaniladimi?
Ha, ammiak, karbamid va ammoniy selitrasi kabi azotni o'z ichiga olgan birikmalar odatda o'simliklarni muhim oziq moddalar bilan ta'minlash uchun o'g'it sifatida ishlatiladi.
Azotli organik birikmalar miyada neyrotransmitterlarning sintezida ishtirok etadimi?
Ha, dopamin, serotonin va gistamin kabi neyrotransmitterlar asab tizimida signal uzatishda ishtirok etadigan azotli organik birikmalardir.
Azotli organik birikmalarni tuzilishiga ko'ra birlamchi, ikkilamchi va uchinchi darajali aminlarga bo'lish mumkinmi?
Ha, azot atomiga biriktirilgan alkil yoki aril guruhlari soniga qarab, aminlar birlamchi (bir), ikkilamchi (ikki) yoki uchinchi (uch) deb tasniflanishi mumkin.
Azotli organik birikmalar odatda bo'yoqlar va pigmentlarda uchraydimi?
Ha, ko'plab bo'yoqlar va pigmentlar azotli organik birikmalarni o'z ichiga oladi, bu ularning ranglanishiga yordam beradi.
Azotli organik birikmalar nitro (-NO2) guruhlarini kiritish uchun nitrlanish reaksiyalariga kirisha oladimi?
Ha, azotli organik birikmalar nitrat kislota yoki nitrat efirlari bilan reaksiyaga kirishib, nitrlanish reaksiyalariga kirishishi mumkin.
Azotli organik birikmalar antibiotiklar va farmatsevtika preparatlarining muhim komponentlarimi?
Ha, azot o'z ichiga olgan birikmalar turli xil biologik faolliklari tufayli farmatsevtikada, jumladan antibiotiklar, viruslarga qarshi va saratonga qarshi preparatlarda keng qo'llaniladi.
Foydalanuvchi
Aminokislotalar va oqsillarni taqsimlash mavzusi bo'yicha lug'at tayyorlash
ChatGPT
Lug'at: Aminokislotalar va oqsillarning tarqalishi
Aminokislota:
Ta'rif: Oqsillarning qurilish bloklari bo'lgan amino (-NH2) va karboksil (-COOH) funktsional guruhlarini o'z ichiga olgan organik birikmalar.
Misol: Glitsin, alanin, fenilalanin.
Protein:
Ta'rif: Hujayra va to'qimalarning tuzilishi, funktsiyasi va tartibga solinishi uchun zarur bo'lgan bir yoki bir nechta aminokislotalar zanjiridan tashkil topgan yirik, murakkab makromolekulalar.
Misol: gemoglobin, insulin, kollagen.
Peptid aloqasi:
Ta'rif: Bir aminokislotaning aminokislotalari va boshqa aminokislotalarning karboksil guruhi o'rtasida hosil bo'lgan kovalent bog'lanish, natijada peptid hosil bo'ladi.
Misol: Protein sintezi jarayonida aminokislotalar o'rtasida peptid bog'lanish hosil bo'lishi.
Asosiy tuzilma:
Ta'rif: oqsil zanjiridagi aminokislotalarning o'ziga xos ketma-ketligi, oqsilni kodlovchi gendagi nukleotidlar tartibi bilan belgilanadi.
Misol: Polipeptid zanjiridagi aminokislotalarning ketma-ketligi.
Ikkilamchi tuzilma:
Ta'rif: Protein zanjiridagi muntazam, takrorlanuvchi katlama naqshlari, birinchi navbatda aminokislotalar orasidagi vodorod bog'lanishi.
Misol: Alpha spiral, beta varaq.
Uchinchi darajali tuzilma:
Ta'rif: aminokislotalar yon zanjirlari orasidagi o'zaro ta'sir natijasida kelib chiqadigan bitta oqsil zanjirining uch o'lchovli konformatsiyasi.
Misol: Polipeptid zanjirining globulyar yoki tolasimon tuzilishga burmalanishi va buralishi.
To'rtlamchi tuzilish:
Ta'rif: Funktsional oqsil kompleksini hosil qilish uchun bir nechta protein subunitlarining (polipeptid zanjirlari) joylashishi.
Misol: gemoglobin, to'rtta globin bo'linmalaridan tashkil topgan.
Hidrofobik o'zaro ta'sir:
Ta'rif: hidrofobik aminokislotalar yon zanjirlari orasidagi kovalent bo'lmagan o'zaro ta'sir, bu oqsillarni ixcham holga keltirishini ta'minlaydi.
| 