|
O’lchash xatoliklari haqida umumiy ma’lumotlar
|
| bet | 3/6 | | Sana | 08.02.2024 | | Hajmi | 25,88 Kb. | | #153038 |
Bog'liq O’zbekiston respublikasi aloqa axborotlashtirish va telekommunik-fayllar.orgO’lchash xatoliklari haqida umumiy ma’lumotlar
O’lchash xatoliklari turli sabablarga ko’ra turlicha ko’rinishda namoyon bo’lishi mumkin. Bu sabablar qatoriga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: – o’lchash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki sozlash darajasini siljishidan kelib chiquvchi sabablar; – o’lchash ob’ektini o’lchash joyiga (pozisiyasiga) o’rnatishdan kelib chiquvchi sabablar; – o’lchash vositalarining zanjirida o’lchash ma’lumotini olish, saqlash, o’zgartirish va tavsiya etish bilan bog’liq sabablar; – o’lchash vositasi va ob’ektiga nisbatan tashqi ta’sirlar (harorat yoki bosimning o’zgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta’siri, turli tebranishlar va hokazolar) dan kelib chiquvchi sabablar; – o’lchash ob’ektining xususiyatlaridan kelib chiquvchi sabablar; – operatorning malakasi va holatiga bog’liq sabablar va shu kabilar. O’lchash xatoliklarini kelib chiqish sabablarini tahlil qilishda eng avvalo o’lchash natijasiga salmoqli ta’sir etuvchi omillarni aniqlash lozim bo’ladi. O’lchash xatoliklari u yoki bu xususiyatiga ko’ra quyida keltirilgan turlarga bo’linadi: I. O’lchash xatoliklari ifodalanishiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi: Absolyut (mutlaq) xatolik. Bu xatolik kattalik qanday birliklarda ifodalanayotgan bo’lsa, shu birlikda ifodalanadi. Masalan, m va h.k. Mutlaq xatolik quyidagicha aniqlanadi:0,2 V; 1,5 Ax ; Aч Ax A0 86 bunda, Ax - o’lchash natijasi; Ach - kattalikning chinakam qiymati; Ao - kattalikning haqiqiy qiymati. Absolyut xatolikni teskari ishora bilan olingani tuzatma (popravka) deb ataladi va δT bilan belgilanadi. = δT yoki AOqAXQ δT.- Nisbiy xatolik - absolyut xatolikni haqiqiy qiymatga nisbatini bildiradi va prosent (%) larda ifodalanadi: /Ao)·100%. = [(Ax - Ao )/Ao]·100 = ( Odatda, o’lchash asboblarining xatoligi keltirilgan xatolik bilan belgilanadi. Absolyut xatolikni asbob ko’rsatishining eng maksimal qiymatiga nisbatini prosentlarda olinganiga keltirilgan nisbiy xatolik deb ataladi. 100% Ax max k . 5.2. O’lchash xatoliklarining tabakalanishi O’lchash xatoliklarining tabaqalanishi Ifodalanishiga qarab O’lchash jarayonida o’lchanadigan kattaliklarni o’zgarishiga qarab Mohiyati, tavsiflari va bartaraf etish imkoniyatlariga qarab absolyut nisbi y statik dinamik muntazam tasodifiy qo’pol
|
| |
