O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

“Aloqa tizimlarini modillashtirish va simuliyatsiyalash” fanidan

• 
  Mavzu: Modellashtirish jarayonlari)
  

• 
  e’tirof etish, o‘rganilayotgan ob’ekt modelini adekvatli qurishda muhim ahamiyatgaega.Yuqorida e’tirof etganimizdek, modelni qurish va uni o‘rganish ob’ektningmohiyatini ochib beradi. Mazkur jarayonda voqelikdagi narsa va hodisalarningmohiyati, rivojlanish qonuniyatlarini aks ettiruvchi model ularning umumiyliktomonini aniqlaydi. YA’ni, umumiylik ob’ektning mohiyatidan kelib chiqadi.Umumiylikni yaqqol bilish mumkin emas. U alohidalik orqali bilinadi. Dastlab,tadqiqotchi ob’ektning modelini qurishda, hissiy bilish shakllarida uning alohidalik,takrorlanmas, individual belgilarini, alohida xossa va har xil xususiyatlarini anglabetadi. So‘ngra, mantiqiy bilish usullari bo‘lmish taqqoslash, tahlil, sintez,mavhumlashtirish va umumlashtirish orqali mazkur hodisalarning hususiy vaumumiy tomonlari aniqlanadi. SHu tariqa tadqiq qilinayotgan ob’ektning mohiyatiniaks ettiruvchi modelni qurish alohidalikdan hususiylikka u orqali umumiylikka vayuksak umumiylikka qarab boruvchi jarayon ifodalaydi.Xulosa qilish natijasida quyidagi mulohazalarga kelindi: yuqorida keltirilganta’riflarni umumlashtirgan holda, bizning fikrimizcha, modelo‘rganilayotganob’ekt-originalga nisbatan «ikkilamchi tizim» hisoblanib, mazkur ob’ektning ishberishi va rivojlanishi soddalashtirilgan «ikkilamchi tizim»ga qo‘shish yokialmashtirish natijasida qayta hosil bo‘lgan ob’ektdir
  
• 
  
  Modellashtirish - bilish ob’ektlari (fizik hodisa va jarayonlar) ni ularning modellari yordamida tadqiq, qilish mavjud predmet va hodisalarning modellarini yasash va o’rganishdir. Modellashtirishdan hozirda keng foydalanilmoqda. U ilmiy tadqiqot jarayonini yengillashtiradi, ba’zi hollarda esa murakkab ob’ektlarni o’rganishning yagona vositasiga aylanadi. Mavhum ob’ekt, olisda joylashgan ob’ektlar, juda kichik hajmdagi ob’ektlarni o’rganishda modellashtirishning ahamiyati katta. Modellashtirish uslubidan fizika, astronomiya, biologiya, iqtisod fanlarida ob’ektning faqat ma’lum xususiyat va munosabatlarini aniqlashda ham foydalaniladi. Modellarni tanlash vositalariga qarab uni uch guruhga ajratish mumkin. Bular abstrakt, fizik va biologik guruhlar.