|
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi
|
| bet | 2/5 | | Sana | 08.02.2024 | | Hajmi | 134,8 Kb. | | #152987 |
Bog'liq billing tizimi iaktBilling nima?
‘’ Billing tizmi’’ so’z birikmasi negizida ‘’ billing’’ so’zi, ushbu so’z negizida esa ‘’ bil’’ so’z yotadi. Ushbu so’zlar dunyo xalqlari leksikoniga ingliz tilidan kirib kelgan. Inglizcha, << bill>> rus tilida ‘’ счет’’, ‘’ вексель’’ mazmunida tarjima etilgan. O’zbek tilida uni ‘’xisob’’, ‘’xisob-kitob’’ mazmunida tarjima qilish mumkin. Inglizcha “Billing” so’zi rus tilida выписывание счета mazmunida tarjima qilingan.Hisob-kitob qilish, hisob-kitobni taqdim etish mazmunini anglatuvchi billing foydalanish ko’lamiga ko’ra cheklanmagan tizimdir. Manbalarda billing va billing tizimlariga quyidagicha ta’rif berilgan:
Zamonaviy kompaniyalardagi billing – mijozlarga turli mumkin bo’lgan o’lchov birliklarida ko’rsatilgan xizmatlar sonini xisobga olish, ular qiymatini aniqlash, shuningdek, mijozlarga xisob-kitoblarni aksiya va chegirmalarni e’tiborga olgan xolda taqdim etishga imkon beruvchi murakkab kompleks dasturdir.
Telekommunikatsiya va mobil aloqada billing – abonent счетиdan unga ko’rsatilgan xizmatlar uchun mablag’larni xizmatlar ko’rsatilgan chog’ida undirilishiga imkon beruvchi “ real vaqt” rejimi. Bunday rejim billing tizimidan dasturiy ta’minotni yuqori ishonchliligi malumotlar bazasining uzluksiz ishlashini talab etadi.
Elektr aloqada billing - telekommunikatsion xizmatlardan foydalanish tog’risidagi aaxborotlarni yig’ish ular qiymatini baholash, abonentlarga счет larni taqdim etish, to’lovlarga ishlov berishga javobgar bo’lgan aloqa korxonasida yuz beruvchi jarayonlar va qarorlar majmuasidir. Xalqaro internet tarmog’ida billing tizimiga quyidagi ta’riflar ham berilgan:
Billing tizimi – billing biznes-jarayonlarni qo’llab quvvatlashning amaliy dasturiy ta’minoti.
Billing – telekommunikatsiya turidan qat’iy nazar, aloqaning barcha tijorat operatorlari ( turg’un va mobil aloqa operatorlari, internet-telefon, virtual operatorlar, internet-provayderlari, transit-raqamli trafik komponentlari) faoliyatining muhim komponentidir. Ushbu xizmatlarni ko’rsatuvchi subyektlarni billing tizimisiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Chunki, aynan billing orqali ushbu xizmatlarni ko’rsatuvchi subyektlar o’z mijozlariga tegishli счетlarni taqdim etadi va shu asosda faoliyatining uzluksizligini ta’minlaydi.
Billing tizimi - buxgalteriya tizimi, dasturiy ta’minot, boshqacha aytganda operatorlar, shu jumladan telekommunikatsiya sohasi operatorlari uchun mahsus ishlab chiqilgan “soft” ya’ni dasturiy vosita. Yana hisob-kitoblarning avtomatlashtirilgan tizimidir. Takidlash joizki, billing tizimi nafaqat mobil aloqasi operatorlari tomonidan foydalaniladigan tizimdir balki, an’anaviy aloqa operatorlari tomonidan ham foydalaniladigan tizim hisoblanadi. Uning yordamida kichik ofislarda ham telefon orqali kim, qachon qo’ng’iroqni amalga oshirganligi, so’zlashuv qancha davom etganligi xisobga olinadi. IP- telefon, internet-provayderlar ham billing tizimi keng qo’llaniladigan sohalardir.Xar qanday billing tizimi aniq ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi asosida yaratiladi. Billing tizimining dasturiy ta'minoti mijozning o'ziga xos xususiyatlariga qarab alohida-alohida ishlab chiqiladi. Bu onlayn-do'kon uchun ko'p funktsiyali dastur bo'lishi mumkin va korporativ rivojlanish (MTSning funksiyalari kabi). Har bir narsa dastur nazorati ostida avtomatik ravishda amalga oshiriladi. Ma'lumotni qayta ishlash, har bir mijoz uchun alohida tarif rejasini hisoblash, oldindan to'lanadigan yoki kontrakt tarif rejasiga muvofiq - barchasi e'tiborga olinadi. Har qanday kichik narsa. Hech qanday ikkinchi yoki kilobyte miqdori hisobga olinmaydi, chunki har bir narsa hisoblab chiqiladi va to'lanadi.
Billing tizimlari dunyo bozorida 2010 yildan beri liderlikni Amdocs kompaniyasi (27%), Huawei kompaniyasi (8%), Oracle va Convergys kompaniyalari (6% dan) va Ericsson kompaniyasi (5%) egallab kelmoqda. Billing tizimlarida shakllanadigan axborotlar telefon aloqa xizmatlari operatorlarida ko’rsatilgan xizmatlardan olingan daromadlar, ularga qilingan sarf-xarajatlar, foyda yoki zararlar, mijozlar bilan xisob-kitoblar, debitorlik va kreditorlik qarzlar, shuningdek faoliyatning boshqa ko’rsatkichlarini buxgalteriya xisobi va xisobotida aks ettirishda asosiy manba hisoblanadi. Binobarin, billing tizimlarini telefon aloqa xizmatlari bilan integratsiyalashtirish ularda olib boriladigan operativ xisob, boshqaruv xisobi va moliyaviy xisobni ham avtomatlashtirilgan tarzda yuritish imkonini beradi.
|
| |
