|
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent kimyo texnalogiyalari institute Yangiyer filiali Sirtqi bo’lim
|
| bet | 4/7 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 433,1 Kb. | | #234516 |
Bog'liq 61a1f88c23c650.982764643. Magnit maydonidagi tokli kontur. Magnit momenti.
Induksiya vektori bo’lgan bir jinsli magnit maydoniga I tokli yassi kontur joylashtirilgan deb hisoblaymiz (8 - rasm).
1-hol. magnit induksiya vektori kontur tekisligiga paralleldir.
O’tkazgichning va kesmalar bilan ajratilgan dh, qismini ajratib olaylik. Amper qonuniga binoan ularga qarama-qarshi yo’nalgan juft kuchlar ta’sir etadi. Kesmalarga ta’sir etuvchi kuchlar quyidagicha aniqlanadi.
, (3.1)
, (3.2)
Bu kuchlar qarama-qarshi yo’nalgan va aylanish momentini tashkil etuvchi juft kuchlardir:
.
8 - rasm. Yassi kontur tekisligiga parallel bo’lgan magnit maydonining ta’siri
Bu yerda b - bo’lakning uzunligi, dS - esa uning yuzasi. Agar butun kontur yuzasini parallel bo’lakchalarga bo’lsak va ularga ta’sir etuvchi juft kuchlarning kuch momentlarini yig’ib chiqsak, butun konturga qo’yilgan natijaviy kuch momentini hosil qilamiz:
. (3.3)
2-hol. Magnit maydon induksiya vektori kontur tekisligiga perpendikulyar joylashgan (9 - rasm).
9 - rasm. Yassi konturga uning tekisligiga perpendikulyar bo’lgan magnit maydonining ta’siri
Konturning istalgan kichik bo’lagi ga ta’sir etuvchi kuch quyidagiga tengdir:
, (3.4)
bu kuch normal bo’yicha bo’laklarga yo’nalgan bo’ladi va konturni aylantirmay, cho’zadi.
Agar tok kuchi yoki magnit maydon induksiyasi qarama-qarshi tomonga yo’nalishini o’zgartirsa, bu kuchlarning yo’nalishi o’zgarib, konturni siqadi yoki kengaytiradi.
Umumiy hol. induksiya vektori konturga o’tkazilgan normal bilan burchak tashkil qilsa, vektorni ikkita tashkil etuvchiga ajratamiz (10 - rasm).
10 - rnsm. Istalgan yo’nalishdagi magnit maydonining yassi konturga ta’siri
Induksiya vektorining normal tashkil etuvchisi konturni cho’zishi yoki siqishi mumkin.
Induksiya vektorining tangensial tashkil etuvchisi konturga ta’sir etuvchi aylanma momentni hosil qiladi
.
Vektor ko’rinishida quyidagicha ifodalaymiz:
, (3.5)
bu yerda normal yo’nalishdagi birlik vektor, - tokning magnit momentidir.
- umumiy hol bo’lib, undan 1- va 2- xususiy hollarni olish mumkin
( va )
Magnit momenti bo’lgan kichik tokli konturni, muvozanat holatida magnit maydonidagi nuqtaga joylashtiramiz va kontur tekisligida yotuvchi ixtiyoriy o’q atrofida 900 burchakka buramiz. Bu holda unga ta’sir etuvchi aylantiruvchi moment maksimal qiymatga erishadi (Mmax=RmB) va magnit induksiyasi
(3.6)
ga teng bo’ladi. Muvozanat holatda V ning yo’nalishi kontur tekisligiga normal bo’yicha yo’nalgandir.
Magnit induksiya vektori – elektr maydon kuchlanganligi ga o’xshash magnit maydonining asosiy xarakteristikasidir.
Magnit maydonini ham elektr maydon kuchlanganligi chiziqlariga o’xshash induksiya chiziqlari orqali grafik usulda tavirlash mumkin.
Magnit induksiya vektori har bir nuqtada induksiya chiziqlariga urinma bo’ylab yo’naladi (11 - rasm).
Magnit maydon kattaligi sifatida magnit induksiya oqimi tushunchasi ham kiritiladi.
Elementar dS yuzadan o’tuvchi oqim quyidagi ifoda bo’yicha aniqlanadi:
, (3.7)
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent kimyo texnalogiyalari institute Yangiyer filiali Sirtqi bo’lim
|
