|
Axborot tizimlarining maqsadi , vazifalari va predmeti
|
| bet | 2/4 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 0,64 Mb. | | #245865 |
Bog'liq sevarrrrrrrrrrrrrrrrrAxborot tizimlarining maqsadi , vazifalari va predmeti .
Axborot tizimlarining qishloq xo`jaligidagi o`rni
Tizim deb, bir-biri bilan o'zaro bog'liq va ma'lum bir maqsad yoki vazifalarni bajarish uchun moslashgan komponentlar yig'indisiga aytiladi. Tizimlar har xil sohalarda, jumladan, tabiiy fanlarda, texnikada, ijtimoiy va iqtisodiy tizimlarda uchraydi va ularning har biri o'ziga xos xususiyatlari va qoidalari bilan ajralib turadi.
Tizimning Asosiy Tushunchalari:
1.Komponentlar:
- Tizimni tashkil etuvchi qismlar yoki elementlar. Bu qismlar mustaqil bo'lishi mumkin, lekin tizim doirasida ular o'zaro ta'sir qiladilar.
2. O'zaro Ta'sir (Interaksiya):
- Tizim komponentlari o'rtasidagi aloqa va ta'sirlanish jarayonlari. O'zaro ta'sir tizimning umumiy xatti-harakatini belgilaydi.
3. Chegaralar (Boundaries):
- Tizim va uning tashqi muhitini ajratib turuvchi belgilar. Chegaralar tizimning qaysi komponentlarni o'z ichiga olganini va qaysi tashqi omillarga javob berishini aniqlaydi.
4. Maqsad va Vazifalar:
- Tizimning yaratilish sababi va u bajaradigan asosiy vazifalar. Maqsadlar tizimning yo'nalishini va uning faoliyatini yo'naltiradi.
5. Kirish va Chiqish (Input/Output)
- Tizimga kiradigan va undan chiqadigan ma'lumotlar, energiya yoki materiallar. Kirish va chiqishlar tizimning samaradorligini va uning tashqi muhit bilan munosabatini aks ettiradi.
6. Struktura:
- Tizimning tashkil etilish tarzini va komponentlar o'rtasidagi aloqalarning tuzilmasini belgilaydi.
Tizim tushunchasi murakkab va o'zgaruvchan dunyoni tushunish va tahlil qilishga yordam beradigan kuchli vositadir. Tizimlar nazariyasi va modelini tushunish, turli xil muammolarni hal etish va yanada samarali qarorlar qabul qilishda asosiy ahamiyatga ega.
Axborot tizimi - maqsadlarga erishish yo’lida axborotni to’plash, saqlash, ishlov berish va chiqarishda foydalaniladigan vositalar, usullar va xodimlarning o’zaro bog’lik majmui.
Axborot tizimlari - muayyan professional faoliyat bilan bog’liq bo’lgan professional axborot ishlab chiqarish. Аxborot tizimlari har qanday sohadagi vazifalarni hal qilish jarayonida zarur bo’ladigan axborotni to’plash, saqlash, ishlov berish, chiqarib berishni taʼminlaydi.
1.1 rasm . Axborot tizimlari strukturasi
Axborot tizimi, ma'lumotlarni amalga oshirish, saqlash va ularga murojaat qilishga oid vazifalarni o'z ichiga oladi. Bu tizimning asosiy vazifalari quyidagilardir:
1. Ma'lumot omborlash: Axborot tizimi, ma'lumotlarni to'plab, saqlash va boshqarish imkoniyatini beradi. Ushbu ma'lumotlar hujjatlar, fayllar, ma'lumotlar bazalari va boshqa resurslardan iborat bo'lishi mumkin.
2. Ma'lumot almashish: Axborot tizimi, ma'lumotlarni foydalanuvchilar va tizimlar orasida almashishga imkon beradi. Bu maslahatlar, xabarlar, fayllar, ma'lumotlar o'zgartirishlarini o'z ichiga oladi.
3. Ma'lumotlar amalga oshirish: Axborot tizimi, foydalanuvchilar va tizimlar orasida o'zaro bo'lgan ma'lumot almashtirishni tashkil etadi.
4. Habarlashish: Axborot tizimi, foydalanuvchilar va tizimlar orasidagi ma'lumot almashinuvi bilan bog'liq habarlashish imkonini beradi. Bu elektron pochta, ko'ngilliklar, xabarlar, sodir bo'lgan voqea va xatoliklarni xabar berishni o'z ichiga oladi.
5. Xavfsizlik: Axborot tizimi, ma'lumotlarni himoya qilish va xavfsizligini ta'minlash vazifasini o'z ichiga oladi. Bu parolini himoya qilish, ma'lumotlarni shifrlash, yetkazib berish va kirishni cheklash bilan bog'liq xavfsizlik chiptalari va protokollarini o'z ichiga oladi.
6. Tarmoqlar orasidagi aloqani ta'sir etish: Axborot tizimi, o'zaro aloqalarni loyihalash, to'xtash va ularga murojaat qilish vazifasini bajaradi. Bu internet, hokazo tarmoqlar orqali aloqada bo'lishi mumkin.
Axborot tizimi, ma'lumotlarni samaradorlik va samarali ishlayishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan bir qator vazifalarni o'z ichiga oladi. Bu tizimlar bizning kunlik hayotimizda integratsiyaga, ma'lumot almashinuviya va imkonlarni oshirishga yordam beradi.
Axborot tizimlarining qo’llanilish sohalari turli tumandir. Shuningdek har bir tizimga xos bo’lgan xsusiyatlar va o’ziga xosliklar ham turli tumandir. Muayyan axborot tizimining xsusiyatlari majmuyini belgilovchi ko’plab omillar orasidan uchta omilni ajratib ko’rsatish mumkin, bular : tizimning texnik darajasi , ishlov berilayotgan axborot xarakteri , axborotning ishlatish maqsadlari , yani ushbu tizim hal qilishda yordam berishi mo’ljallangan vazifalar doirasi.
Axborot tizimlarini bundan keyingi o’rganinsh uchun ularda yuz beradigan jarayonlarni mufassal bayon etish zarur. Deyarli har qanday axborot tizimi uchun uning normal ishlashini ta’minlaydigan jarayonlarni shartli ravishda quydagi bloklardan iborat blok sxema shaklida tasavvur etish mumkin.
Axborot tizimlarining komponent arxitekturasi haqiqatan mavjud bo'lishi uchun quyidagi uch shart zarur:
1. tizimlarning komponent ishlab chiqilishi va «yig'ish»ni ta'minlovchi axborot tizimlarini tahlil qilish va loyihalash uslubiyatining mavjud bo'lishi;
2. komponentlarni ishlab chiqish va «yig'ish» texnologiyalari va umumiy standartlarga rioya qilingan tayyor dasturiy komponentlarning shakllangan bozori;
T izim komponentlari o'rtasidagi o'zaro aloqani ta'minlab turadigan axborot tizimlari «infratuzilmasini» dasturiy ta'minlashning standart komponentlari.
1.2 rasm . Axborot tizimidagi jarayonlar .
Axborot taminoti axborot tizimlari ichki mashina axborot bazasini yaratishni tasniflash va kodlashtirish tizimlari hujjat lashtirishning unifikastiyalashgan tizimlari, hujjat aylanmasi va hujjat lar shakli uslublarini rastional xolga keltirishni o‘z ichiga olgan axborotni joylashtirish va tashkil kilish buyicha uslublar va vositalar yigindisidir.
Axborot tizimlarining qishloq xo'jaligidagi o'rni juda katta ahamiyatga ega. Ushbu tizimlar yordamida qishloq ustalari tarixiy ma'lumotlarga, havodagi ma'lumotlarga, urug'chilik va suv resurslariga oid ma'lumotlarga ega bo'lishlari mumkin. Shuningdek, bu tizimlar arqali qishloq xo'jaligi soxasi bilan aloqada bo'lish va bir-biriga ma'lumot almashishga imkon beradi. Bunday axborot tizimlari orqali qishloq xo'jaligi faoliyati sifatini yaxshilash, mulk xujaligini oshirish va sezilarli ishlashni ta'minlash imkoniyatiga ega bo'ladi.
Axborot tizimlari qishloq xo'jaligida muhim rol o'ynaydi, chunki ular fermerlar va qishloq xo'jaligi korporatsiyalariga mahsulotlarni yetishtirish, saqlash, qayta ishlash va tarqatish jarayonlarini samarali boshqarishda yordam beradi. Axborot tizimlari yordamida qishloq xo'jaligi tarmog'idagi turli darajadagi qaror qabul qilish jarayonlari ancha osonlashadi. Qishloq xo'jaligidagi axborot tizimining asosiy o'rinlari quyidagilardan iborat:
1. Dehqonlar Qaror Qabul Qilish Tizimlari (Farmer Decision Support Systems): - Ekinlar va hosildorlikni yaxshilash, kasalliklar va zararkunandalarga qarshi kurashish bo'yicha qarorlar qabul qilishda yordam beradi.
2. Ekinlar Monitoringi va Boshqarilishi: - Sensorlar va dronlar yordamida ekinlar holati va tuproq namligini kuzatib borish, shuningdek, suv va o'g'itlarni samarali ishlatish.
3. Ob-havo Ma'lumotlarini Tahlil Qilish: - Ob-havo sharoitlarini bashorat qilish va ekinlarni sug'orish yoki himoya qilish kabi faoliyatlarni rejalashtirish.
4. Zararkunandalar va Kasalliklar Nazorati: - Zararkunandalarning tarqalishini kuzatib borish va zararli organizmlarga qarshi samarali chora-tadbirlarni amalga oshirish.
Qishloq xo'jaligida axborot tizimlari qo'llanilishi natijasida fermerlar va qishloq xo'jaligi tashkilotlarining operatsion samaradorligi oshadi, resurslardan foydalanish yanada optimallashtiriladi va bu sohadagi qaror qabul qilish jarayonlari yanada asosli va ma'lumotga asoslangan bo'ladi.
|
| |
