|
Chastota kuchkisining oldini olish choralari
|
| bet | 22/22 | | Sana | 20.08.2024 | | Hajmi | 2,14 Mb. | | #269684 |
Bog'liq Majmua O\'zb O\'tkinchi jarayonlar 2023-20246.3. Chastota kuchkisining oldini olish choralari
CHastota kuchkisini oldini olishning quyidagi choralari mavjud:
- sistemada aylanuvchi rezervning (≈20%P∑0) bulishi shart;
- chastota ma’lum qiymatga kamayganda yuklamaning bir qismi avtomatik chastota yuksizlagich (ACHYU) yordamida uziladi.
Quyida ACHYU ni kengrok, ko`rib chiqamiz. ACHYUdan foydalanish aktiv quvvat tanqisligi oqibatida sodir bo`lgan xavfli avariyaning oldini olish chorasidir. Bunday avariya chastota va kuchlanish kuchkisini keltirib chiqarib, elektr stansiyalarining tuxtashi va iste’molchilarni energiya bilan ta’minlashning uzilishiga olib kelishi mumkin. Ayniqsa, avariyaning kaskad rivojlanish va sistema ishlab chiqarayotgan quvvatning pasayib ketishi juda xavfli xisoblanadi.
ACHYU qurilmasiga 45 Gs chastotadan past bulgan chastotalarda, 47,5 Gs dan past chastotalarda 20 s dan ko`p, 48,5 Gs dan past chastotada 60 s ko`p ishlashga ruxsat etmaslik kabi talablar qo`yiladi. Bu talabning bajarilishi issiklik elektr stansiyalarining o`z ehtiyoj qurilmalari ishining buzilishini oldini oladi, chunki bunday chastotalarda nasoslarning ishi juda pasayib ketadi, ventilyatorlar uzilishi mumkin va x.k.
Elektr sistemalarini ishlatish tajribalari asosida chastota uzgarishida bug` turbinalarining ishlash muddatlari bo`yicha chegaralar belgilangan (jadvalga qarang).
ACHYUning asosiy xolat talablariga avariyaviy kuvvat tanqisligining butun diapazoni davomida lozim bulgan minimal yuksizlashni ta’minlashdan iborat bulgan talab kiradi.
Yuksizlash miqdorini muvofiqlashtirish uchun quyidagi ACHYU toifalari qo`llaniladi:
- ACHYU 1-chastotaning kamayishini oldini olish uchun muljallangan tez ta’sir etuvchi yuksizlash. Bunda ACHYU dagi quyilmanig yuqori chegarasi 48,5 Gs dan 49,2 Gs gacha uzgarib, eng past chegara 46,5 Gs, vaqt bo`yicha 0,3 sek gacha bo`ladi.
Natijaviy yuksizlash x.ajmi, bu xrlda, RACHYU1>ARg+0,05 nis-batdan aniklanadi. Bu erda ARr- kuvvat tankisligi mikdori; 0,05-zaxira.
Chastota
|
Ruxsat etilgan vaqt, min.
|
Bir vaqtda
|
Ishlatishning butun muddati davomida
|
50,5-51,0
|
3-5
|
500
|
49,0-47,0
|
2-5
|
500-700
|
48,0-47,0
|
1
|
180
|
47,0 - 46
|
0,17
|
30
|
ACHYU11 -nisbatan sekin ta’sir etuvchi yuksizlash. Bunda kuvvat tankisligi sekin usganda chastota pasayishining oldi olinadi. Bu xolda chastota buyicha yukrri chegara 48,8Gs dan 48.6 Gs, kupi chegara esa 48,5-48,3 Gs, vakt buyicha boshlangich kuyilma 5-s-lO s. Vakt buyicha sunggi kuyilma 90-120 s gacha bulishi mumkin. Bunda yuksizlash kiymati RAchyup-0'4 Rachki
nisbatdan aniklanadi.
- kushimcha - katta kuvvat tankisligi sharoitlarida ACHYU1 va ACHYUP larning imkoniyatlarini etishmasligi natijasida chastotaning xavfli pasayishini oldini olish maksadida kullaniladi. Demak, kushimcha engillashtirishning fark kiluvchi xususiyati uning tezligadir. Aktiv kuvvat tankisligining ruxsat etilgan kiymatdan katta bulishi (generatorlarning, liniyaning, trans-formatorlarning tarmokdan uzilishi natijasida) chastotani 45 Gs dan past kiymatgacha pasayishiga olib keladi. Kushimcha yuksizlash, shuningdek, kuchlanish kuchkisiga sabab buluvchi kuchlanish pasayishini xam oldini oladi.
Energosistemaning kuvvat juda tankis bulgan kismlarida ACHYU1, ACHYUI va kushimcha yuksizlash effektov bulmaganda xolatning tula ishdan chikishini oldini olishning mux,im chorasi bulib chastota buyicha buluvchi avtomatika xdsoblanadi. CHastota buyicha buluvchi avtomatikaning effektiv ta’siri natijasida eng asosiy iste’molchilarning elektr ta’minoti saklanib koladi. Bu avtomatikada ikkita ishga tushirish organi mavjud bulib, ulardan birinchisining ishlab ketish chastotasi 45-^6 Gs va vakt buyicha ishlashi 0,5 s, ikkinchining esa ishlab ketish chastotasi 47 Gs at-rofida va vakt buyicha ishlashi 30-40 s.
Ta’kiddash lozimki, avtomatika nominal chastotadan yukori chastotalarda xam (52,5-53,5 Gs) ta’sir etadi.
SHunday kilib, chastota va kuchlanish kdymatlarining nor-mal bulishi kuyidagilarning bajarilishiga olib keladi:
Stansiyada mavjud bulgan aktiv kuvvat sistemadagi barcha aktiv yukpamani xamda kuchlanishi va chastotasi normal bulgan tarmoklardaga aktiv kuvvat isrofini koplay olishi shart. Bu shartning bajarilmasligi chastotaning uzgarishiga olib keladi.
Generator va sinxron kompensatorlarda reaktiv quvvat sistemaning barcha reaktiv yuklamasini xamda kuchlanishi va chastotasi normal bulgan tarmoklardaga reaktiv kuvvat isrofini koplay olishi shart. Bu shartning bajarilmasligi kuchlanishning uzgarishiga olib keladi.
3) Sistemada reaktiv kuvvatning taksimlanishi shunday
bulishi kerakki, bunda uzun liniyali xar bir xududdagi iste’mol-
chilarning reaktiv kuvvati va uning isrofi joylardagi generator
va kompensatorlarning reaktiv kuvvatlari xisobiga koplansin.
4) Aktiv quvvat buyicha yuklama, avariya, ta’mirlash va kompensatsiya rezervlarini uz ichiga oluvchi lozim bulgan umumiy rezerv ta’minlangan bulishi shart. YUklama rezervi yuklama- ning kutilmagan uzgarishini koplash, avariya rezervi avariya natijasida ishdan chikdan agregatlarni almashtirish, ta’mirlash rezervi elektr stansiyalardagi kurilmalarni joriy va kapital ta’mirlash va kompensatsiya rezervi elektr energiyasini iste’mol kilishni rejalashtirilganiga nisbatan oshirish uchun xizmat kiladi. Energosistemaning umumiy rezervi elektr stansiyaning urnatilgan kuvvatiga nisbatan emas, sistemaning maksimal yuklamasiga nisbatan foizlarda baxОlanadi.
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“O‘TKINCHI JARAYONLAR”
fanidan
ADAIYOTLAR RO‘YXATI
|
| |
