|
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi
|
| bet | 7/10 | | Sana | 26.05.2024 | | Hajmi | 0,49 Mb. | | #254115 |
Bog'liq Talabalar bilimini baholash uchun test tizimiMaydon
|
Kalit belgisi
|
Maydon formati
|
Nomni
belgilash
|
To’liqnomlanish
(rekvizit)
|
Tip
|
Uzunligi
|
Aniqligi
|
Nomer
|
daftarchanomeri
|
*
|
raqam (N)
|
10
|
|
Famil
|
familiyasivaismi
|
|
matn(S)
|
18
|
|
T_kun
|
tug’ilgansanasi
|
|
sana (D)
|
8
|
|
O’rta_Reyt
|
o’rtachareyting
|
|
raqam (N)
|
3
|
|
Tipen
|
stipendiyasi
|
|
Raqam
(N)
|
10
|
2
|
Ma’lumotlar bazasidan foydalanish uchun foydalanuvchi ishini yengillashtirish maqsadida ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari yaratilgan.
Bu tizimlar ma’lumotlar bazasini amaliy dasturlardan ajratilgan holda qaraydi.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) - bu dasturiy va apparat vositalarining murakkab majmuasi bo’lib, ular yordamida foydalanuvchi ma’lumotlar bazasini yaratish va shu bazadagi ma’lumotlar ustida ish yuritish mumkin.
Juda ko’p turdagi MBBT mavjud. Ular o’z maxsus dasturlash tillariga ham ega bo’lib, bu tillarga SUBD buyruqli dasturlash tillari deyiladi. MBBTga Oracle, Clipper, Paradox, Vizual FoxPro, Access va boshqalarni misol keltirish mumkin.
Ma’lumotlar modellari
Ma’lumotlarning modeli - bu ma’lumotlar o’zaro bog’langan tuzilishlari va ular ustida bajariladigan operatsiyalar to’plamidir.
Ma’lumotlar modeli quyidagi tarkibiy kismlarni o’z ichiga oladi:
1.Ma’lumotlar tuzilmasi.
2.Ma’lumotlar tuzilishida bajarilish mumkin bo’lgan operatsiyalar.
3.Yaxlitlikni nazorat qilish uchun cheklashlar.
MBni tuzishda ma’lumotlar modeli bir yoki bir necha turidagi obyektlarni o’z ichiga olish va ular o’rtasida aloqalar o’rnatish imkonini yaratadi.
Mashina muhitidagi ma’lumotlarning murakkabroq modellari (fayl modeliga nisbatan) tarmoqli va iyerarxik modellar bo’lib hisoblanadi. Bu modellar ularning o’zlariga xos turdagi ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimida ishlatiladi. MBBTda ma’lumotlarni mantiqiy tashkil etish usuli ma’lumotlarning tarmoqli yoki iyerarxik modeliga mos holda ko’rsatiladi. Bunday model o’zaro bog’lik ob’ektlarning majmui bo’lib ikki ob’ektning aloqasini va ularning bir-biriga qaramligini aks ettiradi.
Iyerarxik model. Ikki xildagi obyektlar o’rtasidagi aloqalar, ularning nusxalari o’rtasidagi qat’iy iyerarxik munosabatlar bilan aniqlanib, ular asosiy va tobe yozuvlar to’plamidan iboratdir.
Daraxt turiga misol:
Bunda yozuv turlari orasida bog’lanish mavjud. Bunday sxemadagi ma’lumotlar bazasi quyidagi ko’rinishda tasvirlanadi (daraxtning bitta nusxasi):
|
| |
