|
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi
|
| bet | 8/10 | | Sana | 26.05.2024 | | Hajmi | 0,49 Mb. | | #254115 |
Bog'liq Talabalar bilimini baholash uchun test tizimiTarmoqli model. Turli predmet sohalari uchun ma’lumotlarning tarmoqli modeli iyerarxik modeliga nisbatan mashinaning ish muhitida axborot tuzilmalarini aks ettiruvchi umumiy vosita hisoblanadi. Ko’plab predmet sohalarining malumotlari o’rtasidagi aloqalar tarmoqli ko’rinishga ega bo’ladi.
Tarmoqi modellar, ma’lumotlarning iyerarxik aloqasini ham aks ettirishga imkon beradi.
Tarmoqli MBda yozuvlar va ular orasidagi bog’lanishlar tashkil topgan, ya’ni yanada aniqrog’i MB strukturasining har bir tipidagi nusxalar to’plamidagi yozuvlar turi to’plami va berilgan aloqa turlari to’plamidagi har bir turdagi nusxalar to’plamuni tashkil qiladi. MB tarmoqli sxemasiga oddiy misol:
Relyatsion modeli. Ma’lumotlarning relyatsion modeli birinchi bor 1970 yilda ye.F.Kodd tomonidan taklif qilingan bo’lib, u ma’lumotlarni tavsiflash va tasvirlashning amaliy dasturlaridan bog’liq bo’lmasligini ta’minlash masalasini hal qilishga xizmat qiladi.
Ma’lumotlarning relyatsion modeli asosida «munosabat» tushunchasi yotib, u inglizcha relation so’zidan olingan. Ba’zi bir qoidalarga amal qilgan holda munosabatlarni ikki o’lchovli jadval ko’rinishda tasvirlash mumkin. Chunki jadval har qanday odamga tushunarli va qulaydir.
Real dunyo ob’ektlari haqidagi ma’lumotlarini EHM xotirasida saqlash va ular orasidagi aloqalarni modellashtirish uchun munosabatlar (jadval) to’plamidan foydalanish mumkinligini ye.F.Kodd isbotlab berdi. Masalan, «talaba» mazmunini saqlash uchun TALABA munosabatidan foydalaniladi. Bu mazmunning asosiy xususiyatlarini quyidagi jadvalning ustunlari tasvirlaydi:
Familiyasi I.O.
|
Tug‟ilgan sana
|
Bosqich
|
Mutaxassisligi
|
Karimov M.N.
|
15011979
|
4
|
menejement
|
Avazov A.V
|
03111978
|
4
|
Iqtisodiy inf.
|
Ortiqov O.B.
|
07071980
|
3
|
Iqtisodiy inf.
|
Lazizova V.N.
|
12041981
|
3
|
Iqtisodiypedag.
|
Xoliyorov N.A.
|
31121982
|
2
|
Marketing
|
Javlonov X.B.
|
24091983
|
1
|
Sug’urtaishi
|
Munosabat ustunlari atributlar (maydonlar) deb ataladi va ularga nomlar beriladi. Munosabat atributlarining nomlaridan iborat tuzilgan ro’yxatga munosabatlar sxemasi deyiladi. Misoldagi TALABA munosabatining sxemasi quyidagicha yoziladi:
TALABA = (Familiyasi I.O., Tug’ilgan sana, Bosqich, Mutaxassisligi)
Ma’lumotlarning relyatsion bazasi - bu o’zaro bog’langan munosabatlar to’plamidir. Har qanday munosabat (jadval) kompyuterlarning xotirasida fayl ko’rinishda joylashadi.
Jadval hamma uchun qulay bo’lishi bilan bir qatorda ma’lumotlarni manipulyatsiya qilishning asosiy uch operatsiyasini bajarish birmuncha noqulaylikni ham tug’diradi, asosan tartiblash, guruhlash va daraxt ko’rinishidagi parametrlar bilan ishlashda.
|
| |
