shu jum ladan matemalik form ulalam i yozish uchun qulayligi, fayllarining
xotiradan kam joy egallashi
xususiyatlari bilan m uhandis, ilmiy-texnik xodimlai
ayniqsa ilm ahli tomonidan keng q o ’llanila boshladi. K eyinchalik Lesli Lamport
LATEX
deb ataluvchi, TEX ning imkoniyatlari kengaytirilgan tizimini ishlab
cluqdi. Hozirgi kunda LA TEX -1, LATEX-2, LA TEX -2E, AMS (Amerika
matemaligi jam iyati) LATEX kabi lahjalari foydalanuvchilarga keng tarqalgan.
LATEXda tayyorlangan m atnlam i kompyuter tarm oqlari (elektron pochta va
h.k.) orqali uzatish ham har tam onlam a qulay.
Shuning
uchun ham, hozirgi kunda o ’tkazilayotgan xalqaro ilmiy anju-
manlar, xalqaro ilmiy jum allar aynan LA TEX tizim ida tayyorlangan matnlarni
qabul qilmoqda. LATEXning T E X
dan farq qiluvchi jih a ti, hujjat turini ko’rsa-
tish mumkinligidadir.
LA TEX hujjat turlari asosan quyidagilar:
M aqohi (article)- kichik hajmdagi hujjatlar yoki m aqola tayyorlash
uchun m o’ljallangan. Bunda m atn boblarga ajratilm aydi va alohida titul vara-
g ’ iga ega emas.
M a ’ru/.a (re p o rt)- katta hajmdagi texnik
hujjatlam i tayyorlashda
ishlatiladi. Oldingi turdan farqi - boblarga ajratish va alohida titul varag’iga ega.
K itob (book)- kitob m atnlarini tayyorlash uchun m o ’ljallangan. Bunda
matn varaqning har ikkala tom oniga ham chop etiladi.
X at (letter)- turli xildagi (adres, sana va h.k.) xatlar tayyorlash
mumkin.
LA TEX h u jja tin in g um um iy ta rk ib i
LATEX da doimo yozilishi shart b o ’lgan bir nechta buyruq mavjud.
L A TEX hujjati asosan ikki qism dan iborat b o ’laai:
I .Bosh qismi (priambula).
a) Bu qismda dastlab \d o c u m en tsty le |x | { hujjat turi} buyrug’i yoziladi.
Bunda [X| - belgilar o ’lchovini bildiradi. Agar [X]
yozilm asa,
X=10pt o ’lchovli belgilar;
X=l lp t bo’lsa, 1 Opt o ’lchovdan 10 foiz katta belgilar;
X=12pt bo’lsa, lOpt o ’lchovdan 20 foiz katta belgilar ishlatiladi.
Misol: \documentstyle [12pt] {article}
b) hujjat varag’ining o ’lchovlarini berish:
\te \tw id th {170mm} - eniga 170 mm;
\texthcight{240 mm} - bo'yiga 240 mm li varaq hosil qilinadi.
'•
v) Foydalanuvchi xohishiga qarab yangi buyruqlar kiritilishi mumkin:
\newcom m and{yangi buyruq} {standart buyruq}.
Misol: \newcommand{\be} {\begin{equation}}.
\newcommand{Ve} {Varepsilon}.
2.Asosiy qism. U quyidagi ko’rinishda b o ’ladi:
219
