Раздел
b o ’lim
se lec t (selekt)
выбрать, в ы б и р а т ь ,
tan lam o q , a jra tm o q
выделять
(o b y ek tn i)
set (set)
Установить
o ’rnatm oq
S hadow (shadof)
тень, затенить
soya, soyasini hosil qilish
size (sayz)
Размер
o ’lchov
skip (skip)
П ропустить
q o ’yib yuborm oq
status (status)
Статус
status
strike (strayk)
нажать, удали ть
bosish, chetlashtirish (y o ’
qilish)
strin g (string)
Строка
satr
sty le (stil)
Стиль
stil
sw itch (svich)
Переклю чить
boshqa holatga o ’tkazish
ta b le (teybl)
Таблица
jadval
ta sk (task)
Задача
masala
tim e (taym )
Время
vaqt
title (titl)
Загаловок, назван и е
sarlavha, nom
to g g le (togl)
П ереклю чать
boshqa holatga o ’tkazish
tool (tul)
сервис, и н струм енты
xizmat, asboblar
to p (top)
Вверх
yuqori
tree (tri)
Дерево
daraxt
type (tayp)
набрать, н ап ечатать
term oq, chop qilm oq
(tekstni)
U nderline
П одчеркивать
tagiga chizish (tekstni,
(andelayn)
so’zni)
undo (ando)
О тменить оп ер ац и ю
amalni bekor qilish
up (ap)
Вверх
yuqoriga
view (viev)
Просмотр, просм атривать
ko’rm oq, k o ’rib chiqish
w idth (vids)
Ш ирина
kenglik
W indow
Окно
oyna
(vindov)
w hite (vayt)
Белый
oq
w ord (vord)
Слово
So’z
w rite (vrayt)
Писать
Yozmoq
yes (yes)
Да
ha
zoom in (zum
приблизить, свернуть
yaqinlashtirm oq,
in)
y ig ’ishtirish (oynaga)
zoom out (zum
отодвинуть, распахнуть
Surish, keng ochish
256
A D A B IY O T L A R
1. Karimov I.A. O ’zbekiston X XI asr bo ’sag’asida: xavfsizlikka tahdid,
barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. Т.: O ’zbekiston, 1997.
2. Karimov I.A. O ’zbekiston iqtisodiy islohatlam i chuqurlashtirish y o ’lida, Т.,
O ’zbekiston, 1995.
3. G ’uiom ov S.S. va boshqalar. Iqtisodiy informatika. Toshkent. O ’zbekiston.
1999.
4. G ’uiom ov S.S., Alimov R.X ., Lutfullaev X.C. va boshqalar. A xborot
tizimlari va texnologiyalari. «S harq», Toshkent, 2000.-592 b.
5. Abramov V.G. Trifonov N P. T rifonova G.N. Введение в язы к Паскал.
O ’quv q o ’llanm a- M. Nauka 1988.
6. A. Miklyayev. Nastolnaya kniga polzovatelya IBM PC. 2-ye izdaniye- M;
«Salon», 1998.
7. YU. Shafrin. Osnivi kompyutemoy texnologii. Bishkek- 2000. 560 str.
8. Raxmanqulova S.I., Roziyev F.Z. Virtual kutubxona. Toshkent-2000. 78 bet.
9. Stinson K. Effektivnaya rabota v M icrosoft W INDOW S 95. SPb: Piter, 1998.
10. http://www.list.ni/catalog/l 1823.html
11. Raxmonqulova S.l. IBM PC shaxsiy kom pyuterda ishlash. 1999.
12. Brindli K. Word for Windows 95.1999.
13. Stepanenko O.S. PK uchebniy kyrs. 1999.
14. Praktikum po texnologii raboti na kom pyutere. 1998. M.: Fin. i statis.
15.Aripov M., Xaydarov A., M uxitdinova N ., Qobuljonova F., T illayev A.
M a’ruzalar matni. Toshkent. 2000. 60 b.
16. Sagatov M.V., Yakubov A .X ., Irm uxam edova R.M. va boshqalar.
Informatika (M a’ruzalar matni), T oshD T U . Т.: 2000. 136 b.
17. Aripov М., Pudovchenko Y u.Y e. Sovrem enniye syperkom pyuteri i
problem a vskritiya shifrov
m etodom
silovoy
ataki.
С оврем енны е
суперкомпьютеры и проблема вскры тия шифров методом силовой
атаки. Toshkent. 2000. 16 b.
18. A. Kenin. Wondows NT95. E katerinburg. 1997. 150 b.
19. F. Zubanov. W indow sN T Server. 1996. 241 b.
20. http://w w w.m icrosoft.com /rus/windows2000
21. http://www.dials.ru
22. www.cotfrum.ru
257
M U N D A R IJA
K IR IS H
3
I B O B . IN F O R M A T IK A Ü A K IR IS H
5
M a sa ia la m i E H M da yechish b o sq ic h la ri
8
T a k ro rla sh uchun savollar
13
II B O B . K O M P Y U T E R L A R — 1N FO R M A TIK A N IN G TF;XNIK
A S O S I
15
K o m p y u te r haqida um um iy m a ’lu m o t
15
K o m p y u te rlam i sinflash
15
K o m p y u te rn in g ishlash prinsipi va ta sh k il etuvchilari
18
S h ax siy k o m pyuterlarning tu z ilish i
19
T iz im li bloki
19
X o tira
21
T ash q i q u rilm a lar
23
M odem qanday ishlaydi?
24
M o d e m la rn in g xalqaro standartlari
24
S k a n e r
25
K lav iatu ra va sichqoncha
27
K lav iatu ra bilan ishlash uchun m a sla h a t
29
T ak ro rlash uchun savollar
31
III B O B . A L G O R IT M L A SH A S O S L A R I
32
A lg o ritm n in g asosiy xossalari
35
A lg o ritm n in g tavsiflash usullari
.
36
A lg o ritm larn in g turlari
39
C h iziq li alg o ritm la r
39
T arm o q la n u v ch i algoritm lar
39
T a k ro rlan u v c h i (siklik) alg o ritm lar.
40
T a k ro rla sh uchun savollar
42
IV B O B . K O M P Y U T E R N IN G D A ST U R IY T A ’M INOTI
43
A m aiiy o t (operatsion) tizim i
43
A m a liy o t tizim funksiyalari
44
T ak ro rlash uchun savollar
55
V B O B . M S DOS A M A L IY O T T IZ IM I
57
Fayl va k atalo g tushunchasi
57
F ay ln in g to ’ liq nom i
58
N iq o b b elgilaridan foydalanish
58
M atnli faylni tashkil etish
59
F aylni b o sm a g a chiqarish
59
M atnli faylni ekranda k o ’rish
60
M atnli faylni o ’chirish
60
O ’chirilg an fayllarni tiklash
61
F a y lla m in g nom larini o ’zgartirish
62
F ay ld an n u sx a olish
62
258
Fayldan nusxa olish
62
Fayllarni birlashtirish
63
Faylni izlash
64
Joriy katalogni o ’zgartirish
64
K atalog m undarijasini k o ’rish
64
Fayllarni tartiblash
66
K atalog yaratish
67
K atalogni o ’chirish
67
K ataiogdan nusxa olish
67
Form atlash
67
Form atlangan diskni qayta tiklash
68
Takrorlash uchun savollar
68
VI BOB. N O RTO N K O M M A N D E R (N O R TO N C O M M A N D E R )
70
N orton Com m ander h aq id a um um iy m a’lum ot
70
N C ni ishga tushirish
71
N C ning oynalari
73
T o 'liq m a’lumotli oyna
74
Q isqa m a’lumotli oyna
75
D araxt ko'rinishidagi oyna
76
U m um iy m a ’lumotli oyna
76
O ynalar ishini boshqarish
77
NC da ishlash
78
N C ning ish obyektlari
79
Fayllar bilan ishlash
80
Fayldan nusxa ko ‘chirish
81
F aylning nomini o ‘zgartirish yoki uni ko ‘chirish
84
Faylni kataiogdan o 'ch irish
85
Fayldagi yozuvlarga o 'zg a rtirish kiritish
87
K ataloglar bilan ishlash
88
Ishchi katalogni o 'zg a rtirish
89
D iskda katalog yaratish
89
K ataloglam i qiyoslash
90
M enyu m uhitida ishlash haqida um um iy m a’Ium otlar
90
NC ning menyu muhiti
92
N C ning oynalar m enyusi
93
NC ning Ф А Й ЛЫ m enyusi
97
ДИ С К menyusi
99
КО М А Н ДЫ menyusi
99
В И Д menyusi
103
T akrorlash uchun savollar
104
VII BOB. W IN D OW S TIZIM LA R I
106
W indows haqida um um iy tushunchalar
106
259
W indows 95 foydalanuvchilari doirasi
106
W indows ning ishlash shartlari
108
S ichqonchaning (inglizcha-m ouse, ru sch A -М ыш ь) ishlatilishi
109
W indows 95 ni chaqirish
109
M asalalar panel i
112
M asalalar p anelini faollashtirish
112
W indows 95 tavsiyanom alari
113
A sosiy tav siy an o m a (Start m enu)
114
Kontekst ta v siy a n o m a
117
W indows 95 ni va uning texnik vositalarini sozlash
118
M asalalar p anelini sozlash
120
M onitor ek ra n in in g pauzasi
122
Diskni tekshirish (S can Disk)
124
Ish stolida yorliq tashkil qilish
125
Dasturlarni av to m atik ishga tushirish
127
K om pyuter ta rm o g ’ida ishlash
128
Tarmoq do irasi (С Е Т Е В О Е О К РУ Ж Е Н И Е )
128
Printerni ta rm o q d a ishlash uchun sozlash
129
K om pyuterni ishlash tezligini yaxshilash
129
Diskni d efrag m en tatsiy a qilish (D efrag)
130
Bir hujjatdan ikkinchisiga tez o ’tish
130
W indows da oy n alar bilan ishlash
130
Alohida d a rc h a k o ’rinishidagi asboblar paneli
131
Tasvirni o ’tk a zish n in g vertikal va gorizontal liftlari
132
Fayllar bilan ishlash
133
Fayllar guruhini ajratish
134
Fayllam i k o ’ch irish va nusxasini olish
134
Fayl nom ini o ’zgartirish
135
Fayllam i y o ’qotish
135
Fayllar h aq id a m a ’lum otlarni ko’rish
136
Fayllam i izlash
136
K atalog (p ap k a) hosil qilish
137
Hujjatni o ch ish v a saqlash
138
W IN D O W S ning m a ’lum otnom ali tizim i
138
W indow sning m ultim edia im koniyatlari
144
Inform atsion t a ’m inotda m ultim edia
144
T a ’lim so h asid a m ultim edia
144
Dasturlash tex n o lo g iy a sid a m ultim edia
145
Sound R eco rd er v ositasida tovushli W A V -fayllar bilan ishlash
150
Tovushli fay llam i o ’zgartirish
151
H ujjatlarni to v u sh la r bilan to ’ldirish
152
Tovushli fay llam i ifodalash
154
260
V ideofayllam i k o ’rish
154
Tovushli kom pakt disklar va W A V fay llar bilan ishlash
155
Ilujjatlarga m ultim edia qismlarini jo y la sh tirish
156
T akrorlash uchun savollar
157
VIII BOB. W IN D O W S NT (W IN N T ) A M ALI Y O T TIZIM I
158
W in N T fayl server sifatida
160
Win N T server - am aliyot ser veri sifatida
160
W in N T- m a’lum otlam i zaxiralash serveri
160
W in N T- uzoqdan turib ishlash serveri
160
R o’yxatdan o ’tish jarayoni
161
Shaxsiy foydalanishni boshqarish elem en tlari
162
User M anager for Domains orqàli foydalanuvchi budjetiga
kirishni aniqlash
] 63
Kirish nazorati ro ’yxati
163
Tarm oqning dom en tuzilishi va d o m e n lam in g o ’zaro m unosabatlari
163
Ishonchli m unosabatlar
164
Ishonchli m unosabatlar tarm og’ida d o m e n lam i soddalashtirish
165
W IN uchun ishlashni tczlashtiruvchi, yangi “ foydali” dasturlar
165
Win va W in N T uchun Norton utilitlari (N o rto n U tilities)
165
W indows N T ning axborotlami saqlash va xavfsizlik tizim i
167
Takrorlash uchun savollar
169
IX BOB. U N IX AM ALIYOT TIZIM I
170
Jarayonning yashash davri
170
Xotirani taqsim lash
171
Ogohlantiruvchi m exanizm
171
K o’p foydalanuvchanlik himoyasi
172
Fayl tizimi
173
A rxivlash
175
Skript
176
K iritish-chiqarish jarayoni
177
Standart buferlangan kiritish-chiqarish
177
A rifm etik hisoblash
178
Simvolli berilganlar va satr ustida am allar
178
Foydalanuvchi
178
UNIX tizim ining asosiy buyruqlari
180
Tarmoq bilan ishlashda foydalaniladigan b u y ru q lar
182
Pico - matn tahrirlovchi
182
LINUX am aliyot tizim i
183
Takrorlash savollari
185
X BOB. TA H R IR LO V C H I D A STU R LA R
186
Funksiya va buyruq lar
187
Sichqoncha va klaviatura
187
261
O y n alar bilan ishlash
188
W inW ord oynasining tuzilishi
189
T izim tavsiyanom asi
189
B oshqa masalaga o ’tish
190
S arlavha satri
190
H ujjat oynasining tizim tavsiyanom asi
'
191
T avsiyanom a satri
191
Piktogram m alardan iborat bosh tavsiyanom a (Standart vositalar paneli)
192
Form atlash paneli
192
R o ’yxatlar maydoni
192
K oordinatalar chizg’ichi
192
A bzas chegaralarini belgilash
192
G orizontal koordinatalar c h iz g ’ichining funksiya va piktogram m alari
193
Ekranni b o ’luvchi
194
A jratishlar ustuni
194
Ish sohasi
195
K iritish k o ’rsatkichini sic h q o n ch a orqali harakatlantirish
195
K iritish k o ’rsatkichini k lav iatu ra orqali harakatlantirish
195
A ylantirish chizg’ichlari
196
H olatlar satri
197
W inW ord 7.0 ishini tugatish
198
Fayl tavsiyanom asi.
198
F orm at tavsiyanom asi
202
S tandarl raqamlash
205
С тил (tur)
205
T ab litsa (jadval) tavsiyanom asi
205
Jadvallar tuzish
206
Jadval bo ’yicha harakatlanish
207
Jadvallam i qayta ishlash
207
Jadvalga satr q o ’shish
207
U stun q o ’yish
208
U stun enini o ’zgartirish
208
Q ator balandligini o ’zgartirish
209
B erilgan jadvalni saralash
209
U stundagi berilganlam i saralash
209
Y acheykalam i q o ’shish
210
Y acheykalam i b o ’lish va ulash
210
Y acheyka, satr va ustunlarni olib tashlash
210
Jadvallam i bo’lish
210
S ervis tavsiyanom asi
2 11
Panel instrum entov, T avsiyanom a, Klaviatura
213
O kno
213
262
M icrosoft W ord 97 ning yangi im koniyatlari
214
Internet sahifalari va m anzillarini av to m at tarzda shakllantirish
214
W eb va Internet
215
Elektron hujjatlarni k o ’rib chiqish
215
Bir yoki b ir necha foydalanuvchining birga ishlashi
216
K onvertor dasturlar
216
T akrorlash uchun savollar
216
XI BO B. N A SH R IY O T T1ZIMLARI
218
TEX va LA TEX matn m uharririda ishlash
218
LA TEX hujjatining umumiy tarkibi
219
LA TEX buyruqlari
220
M axsus belgilar
221
B o ’sh jo y (b o ’shliq) buyruqlari
221
Shrift turini tanlash
221
Shrift o ’Ichovini tanlash
222
M atnni chap, o ’ng va o ’rtaga jo y la sh tirish buyruqlari
222
R aqam lash buyruqlari
223
Qism , bob va b o ’lim larga ajratish buy ru q lari
223
Titul v ara g ’ini tayyorlash
223
A dabiyotlar ro ’yxatini tashkil qilish
224
LA TEX da m atem atik form ulalar
225
G rek alifbosi harflari
226
M atem atik aksentlar
226
Binar operatorlar
_
226
Boshqa operatorlar
227
«K atta operatorlar»
227
Inkor m unosabatlar
228
Strelkalar
228
LA TEX ning b a ’zi buyruqlari
228
LA TEX da jadval tuzish mexanizm i
228
Page M aker tizim i
229
Page M akerda q o ’lyozmani nashrga tay y o rlash
230
Q o ’lyozm ani kiritish va tahrir qilish
230
Q o ’lyozm ani o ’qib chiqish
231
Q o ’lyozm ani form atlash
231
M axsus sim vollar
232
PAGE M A K ER dasturini ishga tushirish
232
X otiradagi hujjatni o ’qish
234
H ujjat b o ’ylab surilish
235
Sahilani akslantirish ko’rinishini o ’zg artirish
235
Y o’naltiruvchi chiziqlar va koordinata c h iz g ’ichlarini akslantirish
235
Shablon-sahifalar
235
263
Y ig ’ish (m ontaj) stolida h u jjatlam i saqlash
237
A sb o b la r paneli (Toolbox)
237
M atn bilan ¡shlash
238
S im vollam i form atlash
239
A bzaslam i formatlash
239
O riginal - m aketni bosib chiqarish
243
P ostS cript
244
S h riftla r
245
G ra fik sam aralar
246
E quation Editor
246
M athT ype 4 m uharriri
249
T akrorlash uchun savollar
250
A S O S IY S O ’ZLA R LU G ’ATI
2 5 1
A D A B IY O T L A R
257
M U N D A R IJA
258
264
| 