O’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus t a ’lim vazirl1gi mirzo ulug’bek nomidagi

•
tugmalari yordamida m asalalar panelida joylashgan dastur
tugmalarini ajratish va E n te r ni bosib uni ishga tushirish mumkin.
Masalalar panelini ekran chegarasining xohlagan qismiga: tepa yoki pastga, 
chap yoki o ’ngga joylashtirish mumkin. Panelni boshqa bir jo y g a k o ’chirish 
uchun uni sichqonchaning tugmachasi bilan bosib turgan holda ekranning biror 
chegarasiga siljitamiz. Kerakli chegara b o ’ylab to ’g ’ri to ’rtburchakning konturi 
paydo bo ’lganda, sichqonchaning tugm achasini q o ’yib yuboram iz. M asalalar 
panelini kengaytirish ham mumkin. Buning uchun panelning tashqi chegarasini 
sichqoncha bilan ilib olib, uni boshqa jo y g a k o ’chiramiz.
W indows 95 ta v siy a n o m a la ri
W indows 95 da foydalanuvchilar 4 turdagi tavsiyanom a bilan ishlashi
mumkin:
- A T ning asosiy tavsiyanomasi;
- barcha obyektlam ing kontekst tavsiyanom alari;
- dastur tavsiyanomalari;
- dastur va hujjat oynalarining, shuningdek, m uloqot oynalarining 
boshqaruvchi tavsiyanomasi.
Tavsiyanoma — bu biror operatsiyani bajarish imkonini beruvchi buyruqlar 
majmuidir. 
Tavsiyanoma 
bandlari 
orasida 
buyruqlardan 
tashqari 
ost 
tavsiyanom aga kirish imkonini beruvchi bandlar ham b o ’lishi m um kin. Bu 
holda biz ierarxik yoki ichma-ich jo y lash g an tavsiyanom a bilan ishlaym iz. Buni 
dasturlam i ishga tushirish tavsiyanomasi m isolida k o ’rishimiz mum kin.
Tavsiyanom alar monitor ekranida joylashishiga ko’ra, vertikal va gorizontal 
tavsiyanom alarga bo’linadi. Dastur oynalarining tavsiyanom asi gorizontal 
bo’lib, u sarlavha satrining tagida joylashgandir.
Vertikal tavsiyanoma-yuqoridan pastga qarab ochiluvchi tavsiyanom adir. 
W indows da vertikal tavsiyanomaning boshqa k o ’rinishi, suzib chiquvchi deb 
nomlangan va pastdan yuqoriga qarab ochiluvchi ko’rinishi ham ishlatilgan. 
Tizim ning asosiy tavsiyanomasi an a shunday tavsiyanom adir. Suzib chiquvchi 
tavsiyanom aning yana bir turi — kontekst tavsiyanom a deb atalib, u oynaning 
ixtiyoriy jo yida 
sichqonning 
o ’ng 
klavishasini 
bosganda 
ochiladigan 
tavsiyanomadir.
tavsiyanomalar tizimida ishlatiladigan shartli belgilashlar:
- agar tavsiyanoma bandi davom ida ko’p nuqta (...) berilsa, shu band 
bajarilganda m uloqot oynasi ochiladi;
- agar tavsiyanoma bandi davom ida uchburchak ( . ) berilsa, shu band 
bajarilganda ost tavsiyanoma ochiladi;
- agar 
tavsiyanoma 
bandi 
kul 
rang 
harflarda 
yozilgan 
b o ’Isa, 
tavsiyanomaning shu bandi ayni vaqtda faol em asligini bildiradi;
- agar tavsiyanoma bandi davom ida tugm a yoki tugm alar kom binatsiyasi 
ko’rsatilgan bo’lsa, u holda tavsiyanom aning shu bandini tavsiyanom aga
113

- kirm asdan turib klaviatura yordam ida ko’rsatilgan tugmalarni bosib 
bajarish mumkin. Bu tugmalar akselerator tugmalar (shortcut keys) deyiladi;
- tavsiyanom a bandidagi tagiga chizilgan harf qaynoq tugm a (hot key) 
deb nom lanadi. Tavsiyanoma faol vaqtda klaviaturadan shu harfni bosib tegishli 
buyruqni bajarish mumkin;
- agar tavsiyanom a bandi oldida qalin nuqta ( * ) yoki (1 ) belgisi bor 
b o ’Isa, alternativ variantlardan birortasi tanlanganini bildiradi.
Asosiy ta v siy a n o m a ( S ta rt m enu)
П у с к (Start) tugmachasi bosilganda, ekranda W indows 95 ning ish 
boshlashi uchun kerak bo’ladigan asosiy tavsiyanomasi ochiladi. U nda dastum i 
ishga tushirish, hujjatni ochish, tizim parametrlarini sozlash, kerakli faylni 
topish, zaruriy m a’lumotlami olish va boshqa amallami bajarish mumkin.
Bu tavsiyanom aning ko’rinishi quyidagicha:
П р о г р а м м ы /P ro g ra m s - D asturlar
Д о к у м е н т ы /D ocum ents - H ujjatlar
Н а с т р о й к а /S ettin g s - Sozlash
П о и с к /F in d - Qidirish
С п р а в к а /H elp - M a’lumot
В ы п о л н и т ь /R u n - Bajarmoq
З а в е р ш е н и е р аб о ты /S h u t d o w n - Ishni tugatmoq.
Asosiy tavsiyanom aning yuqori qism idagi bo’limidan (rasmdagi О т к р ы т ь
докум ент M icrosoft Office, С о зд а т ь докум ент Microsoft Office, Я р л ы к для 
H ypertrm ) tashqari barcha bandlari standartdir.
7.4-rasm.
Tavsiyanom aning П р о г р а м м ы /P ro g ra m s - dasturlar bandi yordam ida 
tizim da o ’m atilgan barcha dasturlam i ishga tushirish imkonini beruvchi ierarxik
114

ost tavsiyanomaga km lad i. Birorta dastumi ishga tushirish uchun sichqon 
ko’rsatkichini П р о гр а м м ы punktiga o ’rnatiladi. O chilgan ost tavsiyanomadan 
dastur norni tanlanib, sichqon klavishasini 2 marta bosiladi. Siz quyidagi rasmda 
ko’rib turgan tavsiyanom ada bu - П р о гр а м м ы / А в т о з а г р у з к а bandidir.
Bu tavsiyanomaga xususan quyidagi ost tavsiyanom alar kirgan: 
С т а н д а р т ы /A ccessories - Standartlar;
А в то за гр у зк а/S ta r t UP - Avtoyuklash;
П р овод н ик /W indow s E x p lo re r - Yo’l boshlovchi;
С еанс MS D O S/M S DOS — MS DOS bilan m uloqot 
M icrosoft E xchange. - am aliy dasturlar m ajm uasi va boshqalar. 
С т а н д а р т ы /A ccessories punktiga yangi d asturlam i ham q o ’shish mumkin. 
Standart dasturlar qatoriga W indows 95 ni yuklashda tanlab olingan amaliy 
dasturlar kiradi. A gar W indows 95 ni o’m atish ja ra y o n id a kommunikatsion 
dasturlar kiritilgan b o ’Isa, u holda dasturlar tavsiyanom asida Microsoft 
Exchange buyrugi b o ’lishi kcrak.
n. 
■
: 
\ y у
Опфыгъ документ Microsoft Office
I Создать да^м йиг Microsoft Office
ЯршкдтНурнЬтт!
БыстрыйaanjwMioMrflOffice:
• .jj С и н й р п м
* , ' J P П анел. Mtóojoft Offcs,.. ’ ; 
i H à j f
Ç
q
Программы
Bnri»
SS Мскяо^ЕхсЫ 
,

Download 13,59 Mb.