O’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus t a ’lim vazirl1gi mirzo ulug’bek nomidagi

— klavishasini q o ’yib yuboring. Dastur А в т о за гр у зк а tavsiyanomasiga 
joylashadi va har gal W indow sni yuklash paytingizda shu dastur ham ishga 
tushadi.
— Dasturlarga kirishni tezlashtirish - dastur belgisining М ой к ом п ью тер 
papkasidan yoki П р о в о д н и к W indow s 95 dan П уск tugm achasidagi asosiy 
tavsiyanomaga sudrab o ’tkazish orqali amalga oshiriladi. Shunda asosiy 
tavsiyanoma tarkibiga u dasturni ishga tushirish uchun qo ’shimcha buyruq 
kiritiladi.
— Dasturni joylashtirish uchun П рограм м ы tavsiyanom asidagi ixtiyoriy 
dasturni tanlab ochish m um kin, undan tashqari, bu tavsiyanom ada yangi papka 
hosil qiiish mumkin.
— Biror dasturga kirishni mumkin qadar tezlashtirish uchun uning 
yorlig’ini ish stoliga jo y lashtirish kerak.
K o m p y u te r ta rm o g ’ida ishlash
Kompyuter tarm og’i deb, boshqa bir kompyuterga ulangan yoki markaziy 
(server) kompyuterga ulangan bir guruh kompyuterlarga aytiladi.
Kompyuter tarm og’iga ulanish kompyuteming im koniyat darajasini sezilarli 
kengaytiradi. K om pyuter tarm oqlari global (GKT) va lokal (LKT) tarm oqlarga 
b o ’linadi. Odatda lokal kom pyuter tarmoqlari binolari, filial lari va korpuslari 
bir-biriga yaqin (1km atrofida) joylashgan korxona va m uassasalarda tashkil 
qilinadi.
Global kom pyuter tarm o g ’ida ishlash uchun modem, telefon bo’lishi sharl. 
Bu resurslar orqali boshqa kompyuterlar bilan bog’laniladi va axborot 
almashuvi 
am alga 
oshiriladi. 
Bunday 
tarm oqlarda 
kompyuterlar 
va 
kommunikatsion d asturlar yordam ida fayllar boshqa 
uzoq masofadagi 
kompyuterlarga aloqa tizim lari orqali etkaziladi. A gar ixtiyoringizda telefon va 
modem bo’lsa, u holda aloqa b o ’linmalaridan ro ’yxatdan o ’tilgandan so ’ng, 
elektron pochtalarga ulanish mumkin bo’ladi.
Tarmoqlarda ishlash jarayonida umumiy resurslardan foydalanishga 
(printer, faks, m odem ) to ’g ’ri keladi, lekin bu vaziyat siz uchun noqulayliklar 
tu g ’dirmaydi, balki aksincha, siz bu resurslami o ’zingiz qo ’l ostingizdagi 
kompyuterda m avjud d eb qabul qilasiz.
T a r m o q d o ira si (сетевое о к руж ени е)
Agar kom pyuteringiz tarm oqqa ulangan bo’lsa, u holda ish stolida С етевой 
окруж ение- Tarm oq doirasi nomli yorliq va belgi b o ’ladi. Tarmoq doirasi 
yorlig’ iga ikki m arta bosilsa, ekranda ishchi guruhiga ulangan kompyuterlar 
haqida hamda shu tarm oq uchun xizmat qiladigan serverlar haqida axborot 
paydo bo’ladi. Ishchi guruhi tarmoq administratori tom onidan tashkil qilinadi, 
uning vazifasi tarm oqdagi kompyuterlaming marom ida ishlashi uchun kerakli 
resurslar bilan ta’m inlashdan iborat.
128

Tarmoqqa ulangan barcha kom pyuterlam i ko ’rish uchun Network / Вся 
сеть belgisiga m urojaat qilish kcrak. Agar kom pyuter tarm oqda ishlash uchun 
sozlanmagan b o ’lsa, uni tarmoqda ishlash uchun sozlash kerak bo’ladi. Bunday 
sozlashni dasturiy ta ’minot tarkibidagi Setup / У становка оборудования - 
Qurilmani o ’rnatish dasturi am alga oshiradi. T arm oqda ishlash boshida 
kompyuter sizdan albatta ro’yxatda bor-yo’qligingizni so ’raydi - shunda siz 
ro’yxatdagi nomingiz va kom pyuteringizning tarm oqqa ulanish arafasidagi 
ma’lumotlami ham da parol kiritishingiz kerak. Parol sizning m a’lumotlaringizni 
va dasturlaringizni himoyalaydi.
7.20-rasm.

Download 13,59 Mb.