| Xulosa va takliflar
Bugungi kunda tez o’zgaruvchan bozor sharoitida marketing strategiyasini to’g’ri tanlash va iqtisodiyotni modernizatsiyalash talab etilmoqda. Mamlakatimizda raqobatbardosh korxonalarni ko’paytirish va investitsion muhit paydo bo’lmoqda. Hozirgi kunda zamonaviy texnalogiyalarni kirib kelishi yangi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish va johon bozori talablariga javob beradigan eksport tovarlar ko’paymoqda. Korxonada xizmat ko’rsatish sohalarini devirsifikatsiya qilish shuni ko’rsatadiki xizmat ko’rsatish sohasini turlarini ko’paytirish ko’paytirish, tovar turlarini, dizayin, qadoqlash, tovar sifatini aniqlash va marketing xizmat ko’rsatish sohasi sifat darajasini oshirishga qaratilmoqda. Samarali marketing strategiyasi siyosatini olib borish umuman olganda ishlab chiqarish bazasini takomillashtirish
bozorni to’g’ri segmentlash, estimolchilar talabini o’rganish, yangi texnikani yaratish xamda joriy qilish mahsulot sifatini oshirish ishlab chiqarish quvvatlaridan maksimal foydalanish estimolchilarni extiyojlarini to’liq qondirish bilan erishiladi.
Marketing strategiyasi uzoq muddatli reja bo’lib ichki va tashqi bozorni o’rganish maqsadli bozor strategiyasini ishlab chiqishni talab etadi. Korxonada marketing strategiyasini ishlab chiqishda nazariy va amaliy bilamlar asosida ishlab chiqiladi. Bunga reklama, tovar sifati, zamonaviy texnalogiyalar strategiyani qamrab oladi. Korxonada xizmatlar sohasini ko’paytirish va diversifikatsiya qilish tovarlar sifatini oshirish xizmatlar soxasini ko’paytirish korxona istiqbolini belgilab beruvchi omil hisoblanadi. Yirik korxonalarning kuchli tarafi biznes estimolchilari va raqobatchilari haqida strategiyalar ishlab chiqishidir. Marketing strategiyasida bir nechta savollarga javob bergan holda ishlab chiqiladi. Masalan: “Kim sotib olyapti”, “Bu tovarni qayerda sotib olishyapti”, “Ushbu tovarni nima uchun sotib olishyapti” degan savollarga hamda bu korxona qanday ishlayapti va kimga xizmat ko’rsatayapti , qanday extiyojlarni qondirishini tushinib olish zarur.22
“SHARQ” nashriyoti-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi misolida gapiradigan bo’sam bu kompaniya respublikadagi yirik nashriyot kompaniyasi bo’lib, ko’pgina yirik kompaniyalar bilan bemalol raqobatlasha oladi. Ishlab chiqarish salohiyati juda ham yuqori darajada mahsulot sifati, turi, estimolchilarni extiyojini qondira oladi. Zamonaviy texnalogiyalarga keladigan bo’lsak en ilg’or yuqori darajada ishlaydigan va sifatli mahsulot ishlab chiqaradigan hamda zamon talabiga javob beradigan texnalogiyalar bilan jihozlangan. Bugungi kunda bu kompaniyaning yillik aylanma mablag’i 35 mlrd so’mni tashkil etadi va 730 xodimni ish bilan ta’minlagan. Bu kompaniyaning ham o’ziga xos strategiya yo’lini tanlagan ya’ni tovar sifati, narx, reklama, estimolchilar extiyojini qondirish kabi sohalar tanlab olingan. Bugungi kunda o’zgaruvchan bozor sharoitida o’rinbosar tovarlarni ko’payishi ko’pgina korxona va kompaniyalar o’rtasida raqobatni kuchaytirmoqda. Bu esa o’z navbatida kompaniyalar uchun yangi tovar turlarini ko’paytirish va tovarlarni estimolchilar extiyojiga qarab zamonaviylashtirishni talab etmoqda.
“SHARQ” NMAKompaniyasida ham o’zimni ber nechta takliflarimni kiritmoqchiman.
Dunyoni egallagan enternit tarmog’i ko’pgina yoshlarni hamda kattalarni ham o’ziga jalb qila oldi. Sizga biron ma’lumot kerak bo’lsa yoki kitob bo’lsa, do’stingiz bilan gaplashmoqchi bo’lsangiz, talaba va o’quvchilar uchun referat mustaqil ish kerak bo’lib qolsa enternit orqali olinmoqda. Bu o’zgarishlar bunga o’xhshagan kompaniyalar uchun ta’sirini o’tqizmoqda. Ya’ni badiiy va ilmiy kitoblarga bo’lagn talab ancha kamaydi. Bunday holatlarda kompaniya estimolchini qiziqishini va extiyojini o’rganish lozim. Har bir tavarning turg’unlik davri bo’ladi va bu davrni u qachondir yakunlaydi o’rnini boshqa bir o’rin bosar tavarga bo’shatib beradi. Masalan bu kompaniya tovarini boshqa bir tovarga bo’shatib berdi. Mahsulotlarni qadoqlashda ishlatadigan ro’lonlarni ishlab chiqarishni taklif etaman va badiiy kitoblarni sovg’a ko’rinishdagi qilib ham chiqarish mumkin. Ko’proq bolalar uchun kitoblar daftarlar rasmli albomlar kabi mahsulotlar turlarini ko’paytirsh lozim.
Tovar dizaynini yaxshilash xom ashyoni sifatli tanlash talab etiladi. Kompaniyani
________________________________
22.A.Sh.Bekmurodov, Yo.K.Qorieva, I.U.Ne’matov, D.H.Nabiev, N.Kattaev Xorijiy investistiyalar. O’Quv Qo’llanma. IQtisodiyot 2010.
ayrim tovarlarni boshqa bir tovar turlari bilan almashtirib o’rniga zamonaviy mahsulot ishlab chiqarish va bozorni to’g’ri tanlash en asosiysi malakali kadirlarni ko’paytirish raqobatga bardosh beradigan kompaniyaning formulasidir.
Xulosada man shuni aytishim mumkinki biz bugun rivojlanayotgan davlatlar qatorida ekanmiz ishlab chiqarishni rivojlantirish va johon bozorlarida o’z o’rnimizni egallashimiz zarur. Mamlakatimizda investitsion muhitni yaratish va investitsiyaga keng yo’l ochib berish choralari ko’rib chiqilmoda. Korxonalarni devirsifikatsiyalash, iqtisodiyotni modernizatsiyalsh va tovarlar turlarini ko’paytirish korxonalardamarketingni rivojlantirish, malakaliy kadrlarni tarbiyalash kabi omillar bizni jahon bozori hamda ichki bozorda raqobatchi korxonalarni rivojlantira olamiz. Yana bir masala hozirda faoliyat yuritmayotgan korxonalarni qayta tiklash va ularga investitsiya jalb qilish, mamlakat hududida yetishtirilayotgan xom ashyolardan foydalanib tayyor mahsulotlar ishlab chiqish ichki va tashqi bozor talab qilmoqda. Yil ko’rsatkichlaridan aytish mumkinki biz bu ishlarni amalga oshirmoqdamiz deyish mumkin.
| 