– statik yoki dinamik tasvirga monand uzluksiz musiqa hamda
boshqa audio ta’minotini olib borish;
– «stop-kadr» (kadrni to‘htatish) ish tartibidan foydalanib
videoyozuv lavhasidan foydalanish imkoniyati;
– global Internet tarmog‘iga hamda ulanish uning resurslaridan
va foydalanuvchilaridan foydalanish maqsadida imkoniyatga ega;
–
grafik va tovush redaktorlari, kartografik axborot va matnlarga
ishlov bera oladigan shaxsiy amaliy dasturlar bilan ishlash mumkin.
Yuqorida sanab o‘tilgan afzallik va xususiyatlardan tashqari yana
ko‘pgina imkoniyatlari mavjud. Jumladan, tasvirni yaxlit yoki bir
qismini avtomatik ravishda ko‘rish, tanlangan joyini saqlab qolish va
belgilab qo‘yishlardir
1
.
Multimedia – gurkirab rivojlanayotgan zamonaviy axborotlar
texnologiyasidir. Uning ajralib turuvchi
belgilariga quyidagilar
kiradi:
– axborotning hilma-hil turlari: an’anaviy (matn, jadvallar,
bezaklar va boshqalar), original (nutq, musiqa, videofilmlardan
parchalar, telekadrlar, animatsiya va boshqalar), turlarini bir dasturiy
mahsulotda
integratsiyalaydi.
Bunday
integratsiya
axborotni
ro‘yxatdan o‘tkazish va aks ettirishning turli qurilmalari;
–
muayyan vaqtdagi ish, o‘z tabiatiga ko‘ra statik bo‘lgan matn
va grafikadan farqli ravishda, audio va videosignallar faqat vaqtning
ma’lum oralig‘ida ko‘rib chiqiladi. Video va audio axborotlarni
kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish uchun markaziy prosessor
tez harakatchanligi, ma’lumotlarni uzatish shinasining o‘tkazish
qobiliyati operativ va video-xotira, katta sig‘imli tashqi xotira, hajm
va kompyuter kirish-chiqish kanallari bo‘yicha almashuvi tezligini
taxminan ikki barovar oshirilishi talab etiladi;
– “inson-kompyuter” interaktiv
muloqotning yangi darajasi,
bunda muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha keng va har
tomonlama axborotlarni oladiki, mazkur holat ta’lim, ishlash yoki
dam olish sharoitlarini yahshilashga
imkon beradi;
1
Bent
B.Andresen
and
Katja
van
den
Brink.
Multimedia
in
Education.UNESCO Institute for Information Technologis in Education. 2013.ISBN
978-5-7777-0556.
186
– multimedia vositalari asosida o‘quvchilarga ta’lim berish va
kadrlarni qayta tayyorlashni yo‘lga qo‘yish hozirgi kunning dolzarb
masalasidir.
Rivojlangan mamlakatlarda o‘qitishning usuli hozirgi kunda
ta’lim sohasi yo‘nalishlari bo‘yicha tadbiq qilinmoqda.
Amaliyot
shuni ko‘rsatmoqdaki, multimedia vositalari asosida o‘quvchilarni
o‘qitish ikki barobar unumli va vaqtdan yutish mumkun. Multimedia
vositalari asosida bilim olishda 30% gacha vaqtni tejash mumkin
bo‘lib, olingan bilimlar esa xotirada uzoq muddat saqlanib qoladi.
Agar o‘quvchilar berilayotgan materiallarni ko‘rish asosida qabul
qilsa, axborotni xotirada saqlash 25-30% oshadi. Bunga qo‘shimcha
sifatida o‘quv materiallari audio, video va grafika ko‘rinishda
mujassamlashgan
holda berilsa, materiallarni xotirada saqlab qolish
75% ortadi. Bunga biz multimedia vositalari asosida chet tillarni
o‘rganish jarayonida yana bir bor ishonch hosil qildik.
Multimedia vositalari asosida o‘quvchilarni o‘qitish quyidagi
afzalliklarga ega:
– berilayotgan materiallarni
chuqurroq va mukammalroq
o‘zlashtirish imkoniyati borligi;
– ta’lim olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish
ishtiyoqi yanada ortadi;
