|
O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi
Pdf ko'rish
|
| bet | 139/141 | | Sana | 20.12.2023 | | Hajmi | 3,01 Mb. | | #124927 |
Bog'liq Ochilov Sh.B, Yuldasheva S.N, Norova S.Y. StatistikaTo`lovli iste`mol aholining pul daromadlari hisobiga amalga oshiriladi.
To`lovsiz iste`mol – butunlay davlat qaramog’idagi aholining sog’liqni
saqlash, ta`lim, madaniyat va h.k. muassasalaridagi tovar va xizmatlar iste`molini
o`z ichiga oladi. To`lovli iste`mol to`liq qiymat bo`yicha, to`lovsizi esa xarajatlar
summasi sifatida hisobga olinadi.
Xizmatlar material va nomaterial xizmatlarga bo`linadi. Material
xizmatlar – ilgari ishlab chiqarilgan mahsulotlarni qayta ishlash va tiklash
maqsadida amalga oshiriladi. Nomaterial xizmatlar – bular material formada
yuzaga kelmaydigan xizmatlar (ta`lim sohasi, sog’liqni saqlash va h.k.). Material
boyliklar va xizmatlar ularning hajmi, tarkibi va sifati ko`rsatkichlari yordamida
o`rganiladi.
Xizmatlar tarkibi kattalashtirilgan holda maqsadli vazifasiga asosan
quyidagi guruhlarni o`z ichiga oladi:
A. Iste`mol xarajatlari:
1) oziq-ovqat mahsulotlari, uydan tashqarida ovqatlanish, alkogol, tamaki;
2) kiyim, gazlama, oyoq kiyimi;
197
3) shaxsiy gigiena mahsulotlari;
4) uy-joy kommunal xizmatlari, mebel va h.k.;
5) ta`lim, madaniyat, dam olish va h.k. xizmatlar;
6) ijtimoiy transport xizmatlari, xususiy transportni asrash, aloqa;
7) yoqilg’i va boshqa mahsulotlar.
B. Noiste`mol xarajatlari:
1) xususiy yordamchi xo`jalik xarajatlari;
2) tug’ishganlarga ko`rsatilgan material yordamlar;
3) jamg’arish (banklardagi hisoblar, qimmatli qog’ozlar va chet el
valyutalarini sotib olish va h.k.);
4) soliqlar, to`lovlar va boshqa xarajatlar.
Ayrim mamlakatlarda 2005-yilda uy xo`jaliklarining oxirgi iste`moli tarkibi
(%%)
Mamlakatlar
Jami
Ozi
q
-ov
q
at
ma
h
su
lot
la
r,
ic
h
im
li
k
,
tam
aki
K
iy
im
va
o
yo
q
k
iy
im
Uy
-jo
y
to
`lo
v
la
ri
va
ko
m
mu
n
al
x
iz
ma
tl
ar
M
eb
el
va
u
yg
a
x
iz
ma
tl
ar
M
ed
it
sin
a
x
iz
ma
tl
ar
i
T
ra
ns
p
o
rt
va
a
lo
q
a
Dam
o
lis
h
,
m
ada
-
niyat
,
ta`
lim
Bosh
q
a
to
v
ar
va
x
iz
ma
tl
ar
Angliya
100,0
19,9
5,9
20,1
6,4
1,6
17,2
10,8
18,1
Germaniya
100,0
15,2
6,3
20,7
8,2
14,5 15,9
9,0
10,1
Indiya
100,0
53,9
10,4
9,3
4,2
2,3
12,6
3,4
3,5
Kanada
100,0
14,5
5,3
24,5
8,7
4,4
14,5
11,6
16,5
Rossiya
100,0
33,8
11,3
8,7
5,0
8,4
10,6
11,6
10,6
AQSH
100,0
11,5
6,0
18,2
5,9
18,0 14,1
14,0
16,0
Frantsiya
100,0
18,2
5,4
21,8
7,3
10,4 16,3
7,5
13,2
YAponiya
100,0
17,6
5,4
21,4
5,0
10,1 19,0
12,6
17,0
Ukraina
100,0
45,1
5,3
11,0
3,1
11,2
5,5
14,1
4,8
Belorussiya
100,0
50,2
6,7
8,1
3,0
8,4
5,8
10,8
7,0
Jadval ma`lumotlariga qaraganda har xil mamlakatlar iste`moli tarkibida
sezirarli farqlar mavjud. Ammo MDH davlatlari iste`moli tarkibi bir-biriga
o`xshab ketadi: xarajatlarning asosiy qismi oziq-ovqat mahsulotlari, ichimlik,
tamakiga to`g’ri keladi, uy-joy to`lovlari, kommunal xizmatlar va transport
xarajatlari ulushi ancha past. 2005-yilda O`zbekiston aholisining iste`mol
xarajatlari 22,4%ga ko`paydi va va 7248,3 mlrd. so`mni tashkil qildi. Iste`mol
xarajatlari ulushi pul daromadlarining umumiy hajmida 76,8%dan 72,5%ga
kamaydi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi
|
