• Individual - sotsial.
  • Psixologiya tarixining metodlari
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro davlat universiteti psixologiya va sotsiologiya kafedrasi




    Download 1,35 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet13/70
    Sana30.05.2024
    Hajmi1,35 Mb.
    #257452
    1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   70
    Mazmunan - formal. 
    Olimning o'z ulushini ilmga qo'shishi qaytarilmas bo'lganligi uchun tarixchini vazifasi bu 
    ulushni maxsus xususiyatlarini tasvirlashdan iborat. Konkret voqealarni qaytadan o'zgartirib 
    tarixchi ularni boshqalar bilan solishtirmay, razryadga taqsimlamay baholay olmaydi. Bu ikki 
    bo'linmas tarixiy fikrni operatsiya qilish nazariyalarda o'xshash emasliklari bilan aks ettirilgan.
    Nazariyalarda mazmuniga yoki «formasiga» e't
    ibor kuchaytirilgan. Bularda mazmun tarixiy 
    qaytarilmas voqealarni moslashtirgan, formal esa printsiplar va konstruktsiyalar bilan 
    moslashtirgan. 
    Individual - sotsial. 
    Ilmiy o'rganish boshidan sotsialdir. Shu bilan birga har bir o'rganuvchi shaxs o'z dasturiga 
    ega va hech kim yetolmagan maqsadga intiladi. Ammo hammani boshqachaligini tan olish 
    ma'nosiz bo'lar edi, agar umum qabul qilingan hisobot sistemasi bo'lmasa kategoriya sistemasi 
    jamoani ijodi va boyligidir. Nazariyalar muallifini sanab borishi mumkin, ammo kategoriyalar 
    «tilga» o'xshab nomsiz, ular butun olimlar tomonidan qabul qilinib har birini faoliyatiga rahbarlik 
    qilib turgan printsip tarkibiga va tushuntirish nuqtasiga kiradi.Fan kategoriyasi tarixiy natijadir. 
    Ularni mazmuni asrdan asrga o'zgaradi. Kategorial qurilish o'z rivojlanishida qator davrlarni o'tadi.
    Psixologiya tarixining metodlari 
    Psixologiya tarixidagi eng katta xavf bu tarixiy materialni tasvirlash bilan cheklanadigan 
    empirizmdir. Tarixdagi empirizm faktlarga murojaat qilinganligi bilan emas, balki faktlar oldida 
    ojizlik qilib, ularni sistemaga sololmaganligi, tushuntira olmaganligi, tekshira olmaganligi tufayli 
    ularning o'z sifati, ilmiy qiymatini yo'qotib qo'yishi bilan xavflidir. Tarixiy tadqiqot metod va 
    metodikalarining asosiy vazifasi manbalarni qidirib topish, tadqiqot mazmunini belgilash, fakt, 


    nazariya, qonun tushunchalaridan iborat o'rganilayotgan materiallarni sistemalashtirishdan 
    iboratdir. Psixologiya tarixining asosiy metodi o'tmish ilmiy sistemalarini tasvirlash va ularni tahlil 
    qiluvchi nazariy rekonstruktsiya metodidir. Nazariy rekonstruktsiya ilmiy kontseptsiyalar, 
    muammolar, tadqiqot metodlarini predmet mantiqiga mos ravishda tarixiy ketma-ketlikda 
    reprospektiv qayta tiklash imkonini beradi. Tarixiy tadqiqot yo'nalishining bitta turi ilmiy 
    maktablar hisoblanadi. Arxiv materiallarini o'rganish, izlanish, sharhlash, izoh berish, 
    yo'naltirishni talab qiladi. 
    Psixologiya tarixida interv`yu metodidan ham foydalaniladi. Biografik va avtobiografik 
    metodlar ham psixologiya tarixida ko'p qo'llaniladi. Ilmiy ishlardan sitatalar keltirish chastotasini 
    tahlil qilish ham tarixiy psixologik metodlardan biri hisoblanadi. Tarixiy psixologik faktorga 
    munosabatini aniqlash va ularga baho berish uchun anketa metodidan ham keng foydalaniladi. 

    Download 1,35 Mb.
    1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   70




    Download 1,35 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro davlat universiteti psixologiya va sotsiologiya kafedrasi

    Download 1,35 Mb.
    Pdf ko'rish