• 4. Detallarni yuzalarini xromlash usuli orqali mustaxkamligini oshirish
  • плазмали суюлтириб қоплаш
  • Mashina detallarning yuzalarini kimyoviy-termik ishlov xaqida umumiy ma’lumot




    Download 242,94 Kb.
    bet4/7
    Sana18.12.2023
    Hajmi242,94 Kb.
    #122904
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    2-semestr uchun ITI

    3. Mashina detallarning yuzalarini kimyoviy-termik ishlov xaqida umumiy ma’lumot
    Температура таъсирида пулат юзасини хар хил кимёвий элементлар билан диффузион бойитиш кимёвий-термик ишлаш (КТИ) дейилади. Бу жараёнда юзадаги микдор ўзгаришлари сифат ўзгаришига олиб келади. Юза қатламининг кимёвий таркиби ўзгарпши каттикликнинг ошиши, ишкаланиб ёки коррозион емирилишга, чарчашга чидамлиликни ошириш каби хусу-сиятларни вужудга келтиришга олиб келади. Юзага лазер нуги, ион ва электрон дастасини таъсир эттириш иўли билан КТИнинг самараси оширилади.
    КТИда таркиб маълум даражада ўзгариши мумкин, яъни механик хосса фақат структурани ўзгартиришга боғлиқ бўлнб қолмайди. КТИ диффузион хусусиятга эга булган жараёндир.Температура, юза атрофида диффузияланадиган элемептларнинг зичлиги хамда уларнинг таъсир этиш вақти шу жараённи белгилайди. Хозирги амалиётда энг кўп қўлланплаётган КТИ турлари пўлат юзасини углерод ёки азот билан бойитишдир. Юза кремний, бор, никель, алюминий, хром каби элементлар билан хам бойитилади.
    Пўлатдан ясалган машина воситаларининг юза қатлами таркибини ўзгартириш жараёни учта босқичдан иборат бўлиб, биринчи босқичда диффузияланадиган элемент атомлари активлаштирилади. Бунда асосан температура ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Бунда активликни оширувчи қўшимча элементлар ҳам қўлланиши мумкин. Иккинчи босқичда диффузияланадиган элементлар юзадаги михротекислпкларга молекуляр яқинлашади, бошқача килиб айтганда юзага сингийди. Бундай хол модификациялозчи элементнинг юзага адсорбиланиши деб аталади. Учинчи босқичда юзага молекуляр яқинлашган актив атомлар юзага шимилади, натижада заготовканинг юзасида диффузияланган элементлар қатламларининг таркиби хар хил булиб қолади. Кейин актив атомлар металлнинг ички қатламларига диффузиялана бошлайди. Материалларнинг КТИ дан кейинги юза қатламининг таркиб холат диаграммаси бошлангич металл таркибпнинг холат диаграммасидан албатта фарк килади. Температура, юза қатламга сингдирилаётган элементнинг асосий металл атомлари билан ўзаро таъсири хамда сингдирилаётган элементнинг юза қатламларидаги микдори маълум булса, олдиндан юзада кандай фазалар хрсил булишинн билиш мумкин. Юзадаги диффузион қатлам совитилгандан кейин кандай фаза ўзгаришлари содир бўлишпии ҳам олдиндан айтиб бериш мумкин. Юзанинг жуда юпқа катламларпдаги бошқа-риш кппин бўлган таркибни лазер нури ёки электрон дастаси таъсирида аниклаш мумкин. Бунда хосил бутадмган мураккаб метастабил фазалар хисобига юза хусусиятларп юқори кўрсаткичларга эга булади.
    4. Detallarni yuzalarini xromlash usuli orqali mustaxkamligini oshirish
    Олиб борилган тадқиқотлар шуни кўрсатадики, штампларни ишчи қисмини талаб даражасига келтириш умрини узайтириш ва таьмирлашда бир неча хил усулларни тахлил қилиб, хромлаш, булат, электролитик ўстириш ва плазмали суюлтириб қоплаш методларини мақбул вариант деб хисобладик ва бу усуллар устида илмий тадқиқотлар олиб борилди.

    Download 242,94 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 242,94 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mashina detallarning yuzalarini kimyoviy-termik ishlov xaqida umumiy ma’lumot

    Download 242,94 Kb.