89
1938 Mashina tili
Sonli kodlangan buyruqlar, dastur kodi faqat
olimlar tomonidangina «idrok qilingan»
Mashina tillari hozirgi vaqtda boshqa deyarli foydalanilmaydi.
Yil
Til
Sintaksis
1952
Assembler
Mantiqan aytilgan buyruqlar mashina kodiga
qaraganda
tushunarliroq, biroq etarli darajada aniq
emas.
Bugungi kunda Assembler agar gap soniyaning har
bir million ulushi haqida
ketayotgan bo’lsa faqat mikroprotsessorlar uchun dasturlashda qo’llaniladi. 3-avlod,
birinchi faza yuksak darajali birinchi tillar
Haddan tashqari murakkab va mufassal o’qiluvchi mashina tili kodlari sababli 50
– yillar o’rtasidan boshlab yuksak darajali birinchi tillar, hammadan avval
FORTRAN ishlab chiqila va qo’llana boshlandi.
Yil
Til
Sintaksis
1953 Fortran
Hisoblar tabiiy-ilmiy sohada, ilmiy formulalarga
ixtisoslashadi.
1956
Algol
Dasturiy kodda birinchi marta ingliz so’zlariga
o’xshash buyruqlardan foydalanish mumkin edi.
Endi dasturlar ancha tushunarli edi. Algol
dasturlashning barcha protsedura tillarining
o’tmishdoshidir.
1959
Cobol
Tijorat va ishlab chiqarish – iqtisodiy qo’llashga
ixtisoslashadi.
1980 Basic
Dasturlashning juda
sodda tili, bir necha soat ichida
o’rganish mumkin, lekin imkoniyatlari ancha
cheklangan. Basic har kimga dasturlash
imkoniyatini berishi lozim bo’lgan.
90
Hozirgi kunda Basic ilgarigidek boshlovchi dasturlar tomonidan qo’llaniladi,
boshqa tillar-ilmiy tadqiqotlar sohasidagi FORTRANni istisno qilganda-ishlab chiqish
uchun boshqa qo’llanilmaydi.
Cobol o’ziga xos xususiyat kasb etadi. Bu
tilda bugun barcha dasturiy
ta’minotning, jumladan universal hisobot IBM mashinalarida, yarmidan ortiqrog’i
yozilgan. Bu dasturlar ko’proq 60-70 yillarda yaratilgan. Modomiki bugun Cobol tilini
ko’pchilik bilmas ekan, unda bu dasturlarning texnik xizmat ko’rsatishi muammoli.
3-avlod, ikkinchi faza-dasturlashning strukturalashgan tillari
Tartiblangan dasturlashga mo’ljallangan siklli va protsedurali (protsedurali
dasturlash) bo’limiga yo’l qo’yadigan tillar rivojlanishi bilan qo’llaniadi.
Shundan
boshlab dasturlashda FORTRAN va COBOLda tez-tez qo’llanuvchi GOTO o’tish
buyrug’i rad qilinadi.
