2.9. Kondagi yig‟ish quvuri uzatgichlarini hisoblash uchun umumiy
ma‟lumot
Neft konlarida quriladigan uzatkich quvurlari quyidagi asosiy guruhlarga
bo‟linadi:
1) bajaradigan ishiga qarab - neft o‟tkazuvchi, gaz o‟tkazuvchi, neftgaz
o‟tkazuvchi va suv o‟tkazuvchi;
2) suyuqlikning harakatlanish tavsifiga muvofiq - neft, gaz va suv
birgalikda va alohida harakatlanadigan;
3) tazyiq tavsifiga muvofiq-tazyiqli va tazyiqsiz;
4) ishchi bosim kattaligiga muvofiq – yuqori - 6,4 MPa, o‟rtacha - 1,6 MPa
va past - 0,6 MPa bosimli;
5) joylashish usuliga muvofiq - yer osti, yer usti, osma va suv osti;
6) vazifasiga muvofiq - tashlama quvurlar, neft, gaz va suv kollektorlari va
neft mahsulotlari o‟tkazgichi;
7) gidravlik hisoblash sxemasiga muvofiq.
Bulardan tashqari, barcha quvur o‟tkazgichlari tazyiq tavsifiga muvofiq
quyidagi guruhlarga bo‟linadi:
1) quvurning kesimi suyuqlik bilan to‟liq egallangan quvur o‟tkazgichlar
(bosimi);
2) to‟liq egallanmagan quvur o‟tkazkichlar (bosimi).
Kondagi uzatgich quvurlarning barcha turlarini, ulardan bir fazali
suyuqliklar harakatlangandagi gidravlik hisobi quvur diametri, boshlang‟ich
bosimi va o‟tkazuvchanlik qobiliyatini aniqlashdan iborat bo‟lib, umumiy
gidravlikadan ma‟lum bo‟lgan ifodalar orqali aniqlanadi.
Yumaloq kesimli quvur uzunligida ishqalanish tufayli yo‟qotilgan tazyiq
Darsi Veysbax tenglamasiga muvofiq aniqlanadi:
q
d
l
h
ish
2
2
(2.1)
yoki
2
2
d
l
p
(2.2)
bu yerda:
h
ishqalanishga
- tazyiqda yo‟qotilishi, m; r - tazyiq yo‟qotishi, n/m
2
; l - quvur
o‟tkazgichining uzunligi, m; d - quvur o‟tkazgichning diametri, m;
-
70
xaydalayotgan suyuqlikning zichligi kg/m
3
;
- suyuklikning o‟rtacha harakat
tezligi, m/s;
- gidravlik qarshilik koeffitsienti, bo‟lib, ko‟p hollarda Reynol‟ds
soni va quvur devorining nisbiy g‟adir-budurligiga bog‟liq.
=f(Re
), (2.3)
bu yerda:
d
e
2
(2.4)
bu yerda: e - quvurning mutlaq g‟adir-budurligi, sm; d - quvurning diametri,
sm.
Oddiy tazyiqli quvur o‟tkazgichlarini hisoblashda quyidagi kattaliklarni
aniqlash kerak bo‟ladi:
1)
quvurning o‟tkazuvchanlik qobiliyati Q ni quvurning boshlanishi va
tugallanishidagi geometrik balandliklarining farqi Z=Z
1
-Z
2
, bosimning yo‟qotilishi
R=R
1
-R
2
, quvurning uzunligi l, uning diametri d, haydalayotgan suyuqlikning
zichligi
s
va qovushqoqligi
s
;
2) oxirgi bosim R
2
, quvur o‟tkazgichning uzunligi l, diametri d, geometrik
balandlik farqi Z, hajmiy sarfi Q, suyuqlikning zichligi
s
va uning qovushqoqligi
s
ma‟lum bo‟lgan holda kerakli boshlang‟ich bosimi;
3) S, P, L,
s
,
s
ma‟lum bo‟lganda suyuqlikning Q miqdorda mahsulot
o‟tkaza oluvchi quvur o‟tkazgichning diametri.
Buning uchun biror kattalikka turli qiymatlar berib, shunga mos holda
boshqalari hisoblanadi. Izlanayotgan kattalikning kerakli qiymatini hisoblash
natijalariga muvofiq chizilgan chizma-grafik orqali muvofiq topiladi.
Quvur o‟tkazkichlarda neft va gaz, neft, gaz va suvning birgalikda
harakatining gidravlik hisobi etarlicha murakkab bo‟lib, bunda hisoblash usullari
qisman taqribiy tusga ega. Bunday quvur o‟tkazgichlarni hisoblash usullarini mos
topshiriqlarda ko‟rib chiqamiz.
|
