96
3.7. Neft rezervuarlari
Neft rezervuarlari mo„ljallanishi bo„yicha xom-ashyo, texnologik va tovar
turlariga bo„linadi.
Xom-ashyo rezervurlari suvlangan neftlarni qabul qilish uchun xizmat
qiladi.
Texgnologik rezervuarlar suvni dastlabki tashlash uchun hamda
tindirgichlar sifatida qo„llaniladi. Rezervarlarga suvsizlantirilgan yoki
tuzsizlantirilgan neft magistral neft uzatmalariga berish uchun to„planadi va
tovar
rezervuarlari deb ataladi.
Rezervuar parki – bu bir joyda to„plangan
xom-ashyo va texnologik
rezervuarlarning to„plamidir. Agar bu guruh tarkibida tovar rezervuarlari mavjud
bo„lsa,
tovar parki deb ataladi.
Rezervuarlar yer ustiga, yarim ko„milgan holatda va yer tagiga o„rnatiladi.
Neft konlarida silindrik po„lat yer usti rezervuarlari ko„proq qo„llaniladi, yarim
ko„milgan yoki chuqurlashtirilgan temir betonli rezervuarlar kamroq qo„laniladi.
Tik ko„rinishdagi po„lat rezervuarlar standartlashtirilgan
va nominal hajmi
bilan bir-biridan farq qiladi (3.4-jadval). RVS -1000 (tik po„lat rezervuar) ning
hajmi 1000 m
3
, RVS-3000 – hajmi 3000 m
3
.
Izotermik rezervuarlar har xil turdagi neft mahsulotlarini o„zgarmas past
yoki minus haroratda saqlash uchun xizmat qiladi. Bunday rezervuarlarni
loyihalashtirish va qurish rezervuar qurilishida yangi yo„nalish hisoblanadi. Neft
mahsulotlarni 196
o
C haroratda saqlash uchun har xil turdagi konstruksiyalari
ishlangan.
Ikki qavatli
konstruksiyali devorlari, yopilmasi va tubida oraliq masofali
izotermik rezervuarlar ko„proq neft mahsulotlarini saqlashda qo„llanilmoqdi.
Oraliq masofasining kattaligi topshiriqqa asosan loyihalashtiriladi. Bunday
topshiriqqa quyidagi ma‟lumotlar kiradi: hajmi; saqlanadigan suyultirilgan gazning
nomi
va harorati, rezervuarning tashqi va ichki po„lat materialining markasi;
ortiqcha va gidrostatik bosim
kattaligi; qurilish tumani; qor va shamol ta‟siridagi
yuklamini kattaligi; qurilish tumanining seysmik holati; issiqlikdan himoyalovchi
materiallarni, payvandlash materiallarini nomlari
va markasi va boshqa
ma‟lumotlar.
97
Agar saqlanadigan mahsulotning harorati minus -65
0
Sdan past bo„lsa,
rezervuarlarni loyihalashtirishda qurilish po„latlari qo„llaniladi. Harorat bundan
ham past bo„lganda maxsus markadagi po„latlar qo„llaniladi: nikel tarkibli,
zanglamaydigan hamda alyuminiy qorishmali.
Izotermik rezervuarlarni loyihalashtirish va qurish ko„p tomonlama past va
yuqori bosimli tik silindrik rezervuarlarni loyihalashtirish va qurish kabidir.
3.4- jadval
Neft rezervuarlarining tavsiflari
Rezervuarlarning
turi
Diametri, mm
Balandligi, mm
Umumiy massasi, t
RVS-100
5330
5510
4,98
RVS-200
6670
6870
7,51
RVS-300
8000
6870
9,93
RVS-400
8000
8240
11,05
RVS-700
10670
8240
16,87
RVS-1000
12000
9600
21,57
RVS-2000
14670
12320
36,07
RVS-3000
18680
12320
54,54
RVS-5000
22680
12270
78,37
RVS-10000
33350
12270
174,44
RVS-20000
46660
11860
275
