-modul. Kompyuter grafikasi turlari

29 
2.1-rasm. Fraktal tasvirlarning ko`rinishi. 
Yuqorida keltirilgan 
rastr, vektor
va 
fraktal
grafikalari o`rtasidagi 
asosiy farq
nurning displey ekrandan o`tish usulidan iborat. Eslab qoluvchi elektron-nurli 
trubkalarga ega vektorli qurilmalarda nur berilgan trayektoriya bo`ylab bir marta 
chopib o`tadi, uning izi esa ekranda keyingi buyruq berilgungacha saqlanib qoladi. 
Demak, vektorli grafikaning 
asosiy elementi
— 
chiziqdir
.
Vektorli grafika
bilan ishlovchi dasturiy vositalar birinchi navbatda tasvirlarni 
yaratishga mo`ljallangan. Bunday vositalar reklama agentliklarida, dizaynerlik 
byurolarida va nashriyotlarda qo`llaniladi.
Rastrli qurilmalarda esa tasvir ularni tashkil etuvchi 
nuqtalar majmuasidan
vujudga keladi. Bu nuqtalar piksellar (
pixels
) deb ataladi. Rastr — bu ekranning 
butun maydonini qoplovchi 
piksellar matritsasidir
. Demak, rastrli grafikaning 
asosiy elementi nuqtadan iborat. Rastrli grafika vositalari bilan tayyorlangan 
tasvirlar kompyuter dasturlar yordamida kamdan-kam holdagina yaratiladi. 
Ko`pincha ushbu maqsadda rassom tayyorlagan tasvirlar yoki rasmlar skanerlanadi. 
Rastrli tasvirlar bilan ishlashga mo`ljallangan ko`pgina grafik muxarrirlar asosan 
tasvirlarga ishlov berishga mo`ljallangan. Internet tizimida ko`proq rastrli tasvirlar 
qo`llanilmoqda.
Fraktal badiiy kompozitsiyani yaratish — bu tasvirni chizish yoki jihozlash 
emas, balki uni 
dasturlashdir
, ya’ni bunda tasvirlar 
formulalar yordamida
ko`riladi. 
Fraktal grafika odatda o`
yin dasturlarida
qo`llaniladi.
Tasvirlarni arxivlash
uchun yanada ko`proq imkoniyatlar mavjud. Birinchidan 
matnning sifatini pasaytirib bo`lmaydi, unda ba’zi belgilarning tushib qolishiga yo`l 
qo`yib bo`lmaydi. Rostdan ham, agar Nodirning ismini ozgina qisqartirib, Nodi deb 
ketsak, Nodir bizdan astoydil xafa bo`ladi. Tasvirlarda esa ko`z ilg`amaydigan 

30 
elementlarni tashlab ketsa ham bo`ladi, ya’ni tasvir sifatining bir qadar 
yomonlashishiga yo`l qo`ysa bo`ladi.
Ikkinchi tomondan, kompyuter alifbosida bor-yo`g`i 256 ta belgi bo`lsa, rasm 
elementlari – piksellarning ranglari bir necha milliard qiymatdan birini qabul qilishi 
mumkin. Boshqa tomondan eng katta rasmlarda ham ko`pi bilan bir necha million 
piksel bo`lishi mumkin. Bu esa rasm lug`atini tuzish uchun keng imkoniyatlar ochib 
beradi. Rasmdagi piksellar sonining kattaligi ham undan ko`plab takrorlanadigan 
piksellar ketma-ketliklarini topishga imkon beradi. Misol sifatida keltirilgan osmon 
o`par binoning rasmining asosiy qismini ko`m-ko`k osmon tashkil etadi.(2.2-rasm) 
Unda esa takrorlanadigan piksellar juda ko`p. Natijada rasm hajmi yuz barobargacha 
va undan ko`proq kamayishi mumkin. 

Download 5,59 Mb.