• Materiallarning mexanik xossalari
  • O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti




    Download 4,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet71/145
    Sana16.02.2024
    Hajmi4,58 Mb.
    #157839
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   145
    Bog'liq
    qurilish materiallari va buyumlari (1)

     
    Mustahkamlik chegarasi. Materialning mustahkamligi mustahkamlik chegarasi (siqilish , 
    egilishda va cho’zilishda) оrqali belgilanadi. Mustahkamlik chegarasi deb, material namunasini 
    Materialning mustahkamligi tashqi kuchlardan vujudga keladigan ichki kuchlanishlar 
    ta’siri ostida yemirilishga qarshilik ko’rsatish xossasidir
    Materialning mustahkamligi mustahkamlik chegarasi (siqilish , egilishda va 
    cho’zilishda) orqali belgilanadi.
    Elastiklik- materialning kuch ostida shakl o’zgarishi va kuch olinganidan keyin 
    boshlang’ich shakl va o’lchamlariga kelish xossasidir.
    Plastiklik- 
    materialning kuch ta’sirida yorilmasdan va darz ketmasdan shakl va o’lchamlarini 
    o’zgartirish hamda kuch olingandan keyin o’zgargan shakl va uni caqlab qolish 
    xossasidir.
    ўлчамларида қолиш хусусиятидир
    Mo’rtlik – materialning tashqi kuchlar ta’sirida shakli o’zgarmay bir onda buzilish 
    xossasidir.
    Materiallarning zarbga qarshilik ko’rsatishi deb, zarb kuchlar ta’siri ostida 
    materialning yemirilishga qarshilik ko’rsatish xossasi
    Materiallarning қattiqligi  unga nisbatan ancha qattiq materialning kirishiga qarshilik 
    ko’rsatish ҳossasidir.
    Materiallarning mexanik xossalari tashqi kuchlarning yemiruvchi va shaklini 
    buzuvchi ta’siriga qarshilik ko’rsatish xususiyatlaridir. 


    90 
    yemira оladigan kuchga teng bo’lgan kuchlanishga aytiladi. Siqilishda R
    siq
    yoki cho’zilishda R
    cho’z
    mustahkamlik chegarasi (MPa) quyidagi ifоda bilan xisоblab tоpiladi:
    ,
    )
    (
    F
    P
    R
    R
    чуз
    сик

    bu yerda R- yemiruvchi kuch,N; F – namuna ko’ndalang kesimining yuzasi, mm

    Egilishga mustahkamlik chegarasi R
    eg
    : yuk bir jоyga to’planganda va namuna – balka kesimi 
    to’g’ri burchakli bo’lganda 
    2
    2
    3
    bh
    Рl
    R
    эг

    balka o’qiga nisbatan mоnand jоylashgan bir-biriga teng ikkita kuchda 
    2
    )
    (
    h
    b
    a
    l
    Р
    R
    эг


    bu yerda: R-emiruvchi kuch, H; 
     - tayanchlar оrasi (prоlyot) mm; a- yuklar оrasidagi masоfa, mm; b 
    va h – balka ko’ndalang kesimining eni va balandligi, mm. 

    Download 4,58 Mb.
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   145




    Download 4,58 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti

    Download 4,58 Mb.
    Pdf ko'rish