5
KIRISH
Mamlakatimiz iqtisodiyotini yanada rivojlantirish hamda liberallashtirish
jarayonlarida barcha moliyaviy muassasalar singari sug‘urta tashkilotlarining o‘rni
va ahamiyati katta. Chunki, sug‘urta tashkilotlarida ko‘rsatilayotgan sifatli hamda
innovatsion sug‘urta xizmatlari yuridik va jismoniy
shaxslarning nafaqat mol-
mulklarini, balki jismoniy shaxslarning hayoti va salomatligini tasoddifiy xavf-
xatarlar, baxtsiz hodisalardan asrab qolish bilan birgalikda, daromadlarini turli
moliyaviy xatarlardan asrab qolish, ularni ko‘paytirib berishda ham o‘zining
munosib hissasini qo‘shib kelmoqda.
Ma’lumki, iqtisodiyot avvalo insoniyat hayotining barcha jabhalardagi
rivojlanishi hamda jamiyat taraqqiyotini ifodalaydi. Bunda sug‘urta
bozorini
rivojlantirish hamda sug‘urta infratuzilmasini xalqaro talablar darajasida tashkil
etish bugungi kunda o‘z yechimini kutayotgan iqtisodiyotdagi mavjud
muammolarni hal qilishda alohida ahmiyat kasb etadi. Xususan, O‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning 2019 yil uchun mo‘ljallangan eng
muhim
ustuvor
vazifalar
haqidagi
Oliy
Majlisga
Murojaatnomasida
ta’kidlanganidek, iqtisodiyot sohasida oldimizda turgan vazifalar haqida
gapirganda, avvalo keng qamrovli iqtisodiy islohotlar negizida quyidagi maqsadlar
mujassam ekanini qayd etish lozim
1
:
– ochiq iqtisodiyot, sog‘lom raqobat, ishbilarmonlik va investitsiya muhitini
tubdan yaxshilash uchun zarur sharoitlarni yaratish;
– iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish, xususiy sektorni jadal rivojlantirish
orqali yangi ish o‘rinlarini ko‘paytirish;
– iqtisodiyotni modernizatsiya
va diversifikatsiya qilish, mehnat unumdorligini
oshirish orqali yuqori iqtisodiy o‘sishni ta’minlash;
– “yashirin” iqtisodiyotga qarshi kurashish, uning hajmini keskin qisqartirish;
– valyutani erkinlashtirish siyosatini izchil davom ettirish, barqaror monetar
siyosatni amalga oshirish;
1
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi. www.uza.uz
6
– iqtisodiyotni rivojlantirishga doir strategik vazifalarni ro‘yobga chiqarishga qodir
malakali kadrlarni tayyorlash.
Ushbu maqsadlarga erishishda sug‘urta bozori va uning infratuzilmasini
rivojlantirish uchun tizimda faoliyat ko‘rsata oladigan
raqobatbardosh mutaxassis
kadrlarni tayyorlash barcha muammolar yechimida o‘zining ijobiy samarasini
ko‘rsatadi. Chunki, moliya tizimining ajralmas tarkibiy qismi bo‘lgan sug‘urtaning
milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligini va barqarorligini ta’minlashdagi o‘rni
muhim ahamiyatga ega. Masalan, milliy iqtisodiyotimizda 2021 yildan tibbiyot
sug‘urtasini joriy qilinishi, sohada ulkan istiqbolli rejalar borligini anglatadi.
Bugungi kunda sug‘urta munosabatlarini rivojlantirish asosida sug‘urta bozorining
ko‘lamini kengaytirish, uzoq qishloq joylarida sug‘urta tashkilotlari filial va
bo‘linmalarining ochilishi, sug‘urta bozoriga yangi xizmatlar taklif etish, sug‘urta
qonunchiligini takomillashtirish dolzarb masalalar bo‘lib qolmoqda.
Sug‘urta tizimini rivojlantirish uchun sug‘urta
sohasini yaxshi biluvchi
malakali kadrlarni tayyorlash ham bugungi dolzarb masalalardan hisoblanadi.
Mavjud nazariy manbalar tahlilidan ko‘rinadiki
2
, aynan nomutaxasislik
yo‘nalishidagi iqtisodiyot sohalarida o‘qitilayotgan “Sug‘urta nazariyasi va
amaliyoti” fani bo‘yicha darslik va adabiyotlar mavjud emas. Mazkur o‘quv
qo‘llanma aynan 5230600-“Moliya”, 5230900-“Buxgalteriya hisobi va audit”
ta’lim yo‘nalishlarida o‘qitilishi rejalashtirilgan “Sug‘urta nazariyasi va amaliyoti”
fan dasturi doirasida tayyorlandi. Ushbu o‘quv qo‘llanma nomutaxassislik
yo‘nalishlarida o‘qitilishi ko‘zda tutilgan “Sug‘urta nazariyasi va amaliyoti” fanini
adabiyot bilan ta’minlash imkonini berishi bilan birgalikda sug‘urta ishining
nafaqat nazariy asoslari, balki amaliy jihatlarini o‘zlashtirish
orqali amaliy
ko‘nikmalarni ham shakllantirish imkonini beradi. Ushbu o‘quv qo‘llanmadan
barcha iqtisodiyot ta’lim sohasi talabalari, magistrantlar, ishlab chiqarish
mutaxassislari hamda fan o‘qituvchilari keng foydalanishlari mumkin.
2
Shennayev X.M. va boshq. Sug‘urta ishi. O‘quv qo‘llanma. TMI. T.: “Iqtisod-moliya”, 2014. 248 b.
