8
Qadimgi sharqda yirik shoxli qoramol va karvonsavdo bilan shug‘ullanuvchi
ko‘chmanchilar o‘rtasida tuzilgan o‘zaro yordam jamiyatlarida, turli sabablar bilan
mollar o‘lganda yoki savdo karvonidagi savdogarning moliga zarar yetkazilganda
ushbu jamiyat a’zosiga ko‘rgan zararri a’zolar tomonidan to‘lab berilgan.
Rim imperiyasida shunday usulda o‘zaro sug‘urta harbiylar o‘rtasida tashkil
etilgan. XI-XII-asrlarga kelib, qadimgi Rimda amal qilgan shunday sug‘urta
jamiyatlari
tajribalaridan kelib chiqib, Germaniyada savdo gildiyalari tashkil
etilgan, keyinchalik ular sexlar sifatida amal qilgan. Bunday tashkilotlar
keyinchalik sug‘urtaning jamoat tashkilotlari sifatida
shakllanishi uchun zamin
yaratdi. Savdogarlarning faqat yo‘ldagi xatarlarini sug‘urtalagan savdo gildiyalari
doimiy xarakterdagi boshqa xatarlarni ham sug‘urtalaydigan bo‘ldi. Bu tashkilot
o‘z a’zolariga bir-biriga yordam berish, o‘zaro qo‘llab-quvvatlash majburiyatlarini
yukladi.
Uylarni va boshqa qurilmalarni o‘zaro sug‘urta yo‘li bilan yong‘indan
sug‘urtalash qadimgi sug‘urta turlaridan biri hisoblanadi. Tarixiy ma’lumotlarga
ko‘ra bunday sug‘urta jamiyatlari XII-asrda Islandiyada dehqonlar o‘rtasida tashkil
etilganligini ko‘rish mumkin. Keyinchalik ushbu sug‘urta turi yevropaning ko‘plab
mamlakatlarida qo‘llaniladigan bo‘ldi. XVIII-asrga kelib esa ushbu sug‘urta turi
o‘zaro sug‘urtaning majburiy shakli sifatida
Germaniyaning Brandenburg,
Braunshveyge va boshqa shaharlarida qo‘llanila boshlandi.
